Józef Wieczorek (polityk)

Józef Wieczorek

Data i miejsce urodzenia	10 września 1893 Zawiercie
Data i miejsce śmierci	7 lipca 1944 Auschwitz-Birkenau
Przynależność polityczna	PPR
Poseł na Sejm Śląski II kadencji (II RP)
Okres	od 1930 do 1930
Odznaczenia

Tablica upamiętniająca J. Wieczorka na Nikiszowcu

Józef Wieczorek, pseud. Ryszard (ur. 10 września 1893 w Zawierciu^[1], zm. 7 lipca 1944 w Auschwitz-Birkenau) – górnośląski działacz komunistyczny, powstaniec, poseł na Sejm Śląski II kadencji (1930), współzałożyciel PPR.

Życiorys

Pomnik Józefa Wieczorka w Katowicach-Nikiszowcu w 2011 roku

Józef Wieczorek urodził się w rodzinie robotniczej związanej z Lipinami Śląskimi (obecnie Świętochłowice- Lipiny), jako syn Marcina i Franciszki z Knapików^[2][3]. Dzieciństwo spędził w Lipinach^[1]. Mając 14 lat podjął pracę jako górnik w kopalni „Giesche” – dzisiejszej kopalni „Wieczorek” i zamieszkał w Giszowcu na ul. Schwendestrasse 6 (obecnie ul. Barbórki)^[4]. Był organizatorem rewolucyjnego ruchu robotniczego oraz członkiem „Spartakusa” w 1918 roku; w tym czasie wstąpił również do KPD.

Kierował robotniczymi strajkami na Górnym Śląsku. Został jednym z czołowych działaczy komunistycznych na Górnym Śląsku. Uczestniczył w III powstaniu śląskim. Był jednym z twórców i przywódców Komunistycznej Partii Górnego Śląska, pod jego przewodnictwem w październiku 1923 powstał Centralny Komitet Akcji Górnego Śląska (tzw. Komitet 21) składający się z przedstawicieli rad zakładowych.

11 maja 1930 w okręgu katowickim został wybrany posłem do Sejmu Śląskiego II kadencji. Po rozwiązaniu Sejmu, w listopadzie 1930 został aresztowany przez policję i wyrokiem sądu skazany na dwa lata pozbawienia wolności. W wyniku ucieczki znalazł się w Niemczech, a później ZSRR.

W 1934 wrócił do Polski, został aresztowany i osadzony w więzieniu, z którego zwolniono go w maju 1939.

Jesienią 1939 ponownie znalazł się w ZSRR. W 1941 został skierowany do szkoły partyjnej przy Komitecie Wykonawczym Kominternu w Puszkinie koło Moskwy i został członkiem Grupy Inicjatywnej PPR. W nocy na 20 maja 1942 przerzucono go do kraju, gdzie znalazł się w KC PPR. Współorganizował Śląski Obwód PPR.

W lipcu 1943 został aresztowany w Trzebini przez Niemców podczas próby przekroczenia granicy między GG a III Rzeszą. Rok później zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz. 3 stycznia 1947 pośmiertnie został odznaczony Orderem Krzyża Grunwaldu II klasy^[5].

Na katowickim osiedlu Nikiszowiec znajduje się tablica upamiętniająca J. Wieczorka.

Od 1 października 1946 jego nazwiskiem jest nazwana kopalnia „Wieczorek”.

W 1947 roku odsłonięto Pomnik Józefa Wieczorka w Katowicach, który zmodernizowano w 2010 roku.

4 października 1973 roku Minister Obrony Narodowej nadał 15 Pułkowi Czołgów Średnich w Gliwicach imię Józefa Wieczorka.

19 lutego 2018 roku w ramach dekomunizacji ulica Józefa Wieczorka w Gliwicach została zmieniona na ulicę o. J. Siemińskiego^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 121. ISBN 83-60353-11-5.
• Jerzy Jaros, Henryk Sekuła, Kopalnia „Staszic” 1964-1984, „Śląski Instytut Naukowy” 1984, ISBN 83-7008-056-1.
• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Aleksander Mazur, Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985, Warszawa 1988.