Józef Wilkoń

Józef Wilkoń

Imię i nazwisko	Józef Jan Wilkoń
Data i miejsce urodzenia	12 lutego 1930 Bogucice
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika, rzeźba
Odznaczenia

	Rozmowa z Józefem Wilkoniem 22 sierpnia 2021
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Józef Wilkoń (ur. 12 lutego 1930 w Bogucicach k. Wieliczki) – polski ilustrator, malarz, historyk sztuki^[1].

Życiorys

W latach 1947–1949 uczęszczał do Liceum Sztuk Plastycznych w Krakowie. Jest absolwentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (Wydział Malarstwa, dyplom 1955) i Historii Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim (dyplom 1954). Zilustrował blisko dwieście książek dla dzieci i dorosłych wydanych w Polsce^[1] i kilkadziesiąt wydanych za granicą. Zajmuje się również scenografią (Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, 1978) i projektuje gobeliny (Spółdzielnia im. St. Wyspiańskiego w Krakowie). W roku 2000 Jakub Nowak poświęcił mu film dokumentalny pt. Józef Wilkoń^[2]. W 2007 roku Grażyna Banaszkiewicz zrealizowała kolejny dokument – Arka Józefa Wilkonia^[3].

Uczestnik międzynarodowej akcji charytatywnej „Polscy Artyści Plastycy – Dzieciom”, z której dochód przeznaczony jest na budowę Europejskiego Centrum Przyjaźni Dziecięcej w Świdnicy. Inspiracją dla jego prac jest przyroda, a przede wszystkim zwierzęta, które od lat 80. uczynił głównymi bohaterami swoich opowieści. Józef Wilkoń zyskał międzynarodową sławę, był wielokrotnie nagradzany w Polsce i poza jej granicami. Tworzy „przestrzenne ilustracje”, czyli zwierzyńce z drewnianych bali i blachy. W grudniu 2009 roku powstała fundacja „Arka” im. Józefa Wilkonia^[4].

Brat polonisty, profesora Uniwersytetu Śląskiego Aleksandra Wilkonia^[5].

W 2020 roku powstał o nim film dokumentalny "Za drzwiami wyobraźni - Józef Wilkoń" w reż. Anny Ciołkiewicz^[6]. ^[7]. Film był pokazywany w licznych instytucjach kultury - m.i. na Wawelu w Krakowie, w Centrum Spotkań Kultur w Lublinie, w Wielickiej Mediatece, w Centrum Sztuki Koneser w Warszawie, a także w ramach Salonu Marcowego 2021 i Pokazu Filmów o Sztuce w Zakopanem. ^[8].

Ważniejsze wystawy indywidualne

Tę sekcję należy dopracować: od 2012-11 → zweryfikować treść i dodać przypisy, → określić kryteria wyboru treści dodanych w tabeli/na liście. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Arka Wilkonia

• 1960: Wystawa malarstwa, grafiki, ilustracji, Warszawa
• 1961: Wystawa malarstwa, grafiki, ilustracji, Wiedeń
• 1968: Wystawa grafiki książkowej, Lublin, Chełm, Toruń
• 1969: Wystawa grafiki książkowej, Manchester
• 1970: Wystawa grafiki i ilustracji, Warszawa
• 1971: Wystawa ilustracji, Berlin
• 1973: Wystawa ilustracji, Kolonia
• 1975: Wystawa grafiki i ilustracji książkowej, Słupsk
• 1976: Wystawa grafiki i ilustracji, Rzeszów, Chicago
• 1979: Wystawa grafiki i ilustracji, Białystok, Kalisz, Toruń
• 1980: Wystawa grafiki i ilustracji książkowej, Katowice
• 1988: Wystawa ilustracji – 30 lat twórczości, Puławy, Warszawa
• 1989: Wystawa ilustracji, Paryż
• 1990: Wystawa ilustracji do „Pana Tadeusza” A. Mickiewicz – studia z lat 1963–1970, Warszawa
• 1991: Wystawa ilustracji, Offenbach
• 1992: Wystawa ilustracji z kolekcji „Bohem Press”, Warszawa
• 1993: Józef Wilkoń – Kinderbuchillustrationen, Aachen
• 1994: Józef Wilkoń – Kinderbuchillustrationen, Bohum, Ludenscheld, Viersen, Augsburg, Dortmund
• 1995: Wystawa „Całokształt twórczości” Olsztyn, Zielona Góra, Bratysława
• 1996: Wilkoń’s Menagrie, Monachium Niemcy
• 1997: 40-lecie twórczości, Warszawa
• 1998: Wystawa „Koncert dla Małgosi”, Kozienice, Kraków
• 2000: Wystawa ilustracji w Japonii, Toyama, Aki, Bunsen
• 2002: Wystawa „Zwierzyniec”, Książnica Pomorska, Szczecin
• 2004: Wystawa twórczości Józefa Wilkonia, Macerata, Włochy
• 2005:

Wystawa ilustracji, Belluno, Włochy

Wystawa, Tokio Japonia

Wystawa, „Ryby i konie – maly pokaz”, Galeria Schody, Warszawa

Wystawa „Obraz i Słowo” Wilno Litwa

Warsztaty książki w Tajpej, Tajwan

• 2006:

Wystawa „W Soplicowie..., w Wilanowie”, Galeria SD Wilanów, Warszawa^[9]

Wystawa Wilkoniowe Bestiarium Olsztyn

Wystawa w Urawa Art. Muzeum w Tokio

Wystawa „Arka Wilkonia”, Zachęta Warszawa

• 2007:

Wystawa „Dziewięć bestii i anioł”, Rzym Włochy

Wystawa „Spotkania ze sztuką” Radziejowice

• 2008:

Wystawa „Świat Wilkonia”, Bielsko-Biała

Wystawa „Wilkoniada” Warszawa

Wystawa „Arka Wilkonia”, Białystok

• 2009:

Wystawa „Blus Nosorożca” Łódź

Wystawa Bibliotece Młodzieżowej w Monachium

Wystawa ilustracji i rzeźby, Ostrowiec Świętokrzyski

Wystawa „Wilkoń” Rzeszów

Wystawa „Kici Kici miau” Gdynia

Wystawa „Bestiarium”, Częstochowa”

Wystawa „Wilkoń na Bielanach” Warszawa

Wystawa „Świat Wilkonia” Skierniewice

Wystawa zbiorowa „Syrena dla Warszawy”

IV Bałtyckie spotkania ilustratorów Józef Wilkoń Gdańsk

Wystawa zbiorowa Doktor Dolittle i inni. Polscy mistrzowie ilustracji dziecięcej” Warszawa

• 2010:

Wystawa towarzysząca IX Targom Książki Dla Dzieci I Młodzieży Poznań

Wystawa „Józef Wilkoń i jego zwierzęta” Galeria 31 MBP Lublin^[10]

Wystawa „Józef Wilkoń AUTOWIDOKI” BWA Skierniewice^[11]

Wystawa „Józef Wilkoń” PKiN Targi Książki Warszawa^[12]

Wystawa Józef Wilkoń – rzeźba, malarstwo, rysunek Galeria Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu^[13]

Wystawa prac Józefa Wilkonia Dom Kultury Zacisze^[14]

• 2011:

Wystawa „Ilustracje i obiekty przestrzenne” Miejska Galeria sztuki w Chorzowie

Wystawa „Wilkołaki Mistrza Wilkonia” Teatr Baj w Warszawie

Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze Ryby, ptaki, ssaki i inne Wilkołaki

Wystawa rzeźb i ilustracji Józefa Wilkonia Zagrodowa Osada Uściąż

Wystawa, „Techniki wodne”, Galeria Schody, Warszawa

Wystawa, „Wilkoń wreszcie w naszym mieście” Piaseczno^[15]

Wystawa, Józef Wilkoń Podkowa Leśna^[16]

Wystawa, „Don Kichot wyprawa do Płocka” Płocka Galeria Sztuki^[17]

Wystawa, ”Józef Wilkoń – malarstwo, ilustracja, rzeźba przestrzenna” MBP Łańcut^[18]

• 2012: Wystawa”, Don Kichot Józefa Wilkonia ... Wyprawa do Bełchatowa” Muzeum Regionalne w Bełchatowie^[19]
• 2013:

Wystawa „Pegaz- Logo Centrum Kultury w Piasecznie projekt Józefa Wilkonia” Szkice i studia projektu^[20]

Wystawa „Ptaki, ryby, ssaki i inne wilkołaki” Muzeum Grudziądz^[21]

Wystawa” Wilkonie” DAP Warszawa^[22]

wystawa „Ryby Saki Wilkołaki” Muzeum Narodowe Przemyśl^[23]

wystawa „Wilkoń powrót do Tarnowa” BWA Tarnów^[24]

wystawa „Arka Wilkonia” Ostróda^[25]

wystawa na 11 Warszawskich Targach Sztuki, Arkady Kubickiego, Zamek Królewski^[26]

Nagrody i odznaczenia (wybór)

Źródło^[1]:

• 1959: Złoty Medal na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Edytorskiej IBA, Lipsk (Niemcy)
• 1959, 1961, 1964, 1970, 1973, 1974: Nagrody w konkursie PTWK Najpiękniejsze Książki Roku
• 1966: Deutscher Jugendbuchpreis für Graphische Gestaltung, Düsseldorf (Niemcy)
• 1967: Nagroda Ministra Kultury i Sztuki oraz Nagroda Krajowa za dokonania w dziedzinie ilustracji książkowej;
• 1969: Złoty Medal na Biennale Ilustracji Bratysława (Słowacja)
• 1970, 1973: Srebrne Koziołki na Biennale Sztuki dla Dziecka (Poznań)
• 1973: Nagroda na Biennale Ilustracji Bratysława i Medal Komisji Edukacji Narodowej za twórczość artystyczną dla dzieci
• 1974: Nagroda Premiera za twórczość dla dzieci i Premio Grafico na Międzynarodowej Wystawie Książki w Moskwie (ZSRR)
• 1975: Premio Europeo, Padwa (Włochy)
• 1977: Złote Koziołki na Biennale Sztuki dla Dziecka (Poznań)
• 1980: dyplom „Loisirs Jeunes” za najlepiej zilustrowaną książkę zagraniczną, Paryż (Francja) oraz Premio Grafico na Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej, Bolonia (Włochy)
• 1984: The Owl Prize, Tokio (Japonia)
• 1987: Nagroda specjalna PTWK za całokształt twórczości
• 1991: Grand Prix (Totem Album), Montreuil (Francja) oraz Premio Grafico na Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej, Bolonia (Włochy)
• 1998: Nagroda Andersen Premio, Genewa (Szwajcaria)
• 2000: Nagroda „Graine de Lecteurs 2000”, Arles (Francja)
• 2002: Medal – nagroda Polskiej Sekcji IBBY za całokształt twórczości
• 2005: Nagroda Ministra Kultury
• 2006: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, przyznawany przez Ministra Kultur i Dziedzictwa Narodowego
• 2007: Nagroda TVP Kultura za wystawę „Arka Wilkonia” w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie
• 2008: Nagroda Honorowa – Książka Roku 2007 Polskiej Sekcji IBBY
• 2009: Nominowany do Nagrody Pamięci Astrid Lindgren przez Internationale Jugendbibliothek
• 2010:
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[27]
  • Nagroda Pegazika w kategorii Twórca Książki dla Dzieci
  • Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, dla Józefa Wilkonia za wybitne ilustracje do książki Rudyarda Kiplinga Księga dżungli^[28]
  • Złote Berło, nagroda Fundacji Kultury Polskiej^[29]
• 2011:
  • Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek Najpiękniejsza Książka roku 2011 literatura piękna „Listy Chopina” ilustracje i projekt graficzny Józef Wilkoń, wydawca Narodowy Instytut Fryderyka Chopina^[30]
  • Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek Najpiękniejsza Książka roku 2011 dla dzieci i młodzieży „Psie życie” tekst i il. Józefa Wilkonia wydawca Hokus Pokus^[30]
• 2013: Nagroda „Best Book Design from all over the World 2012” w Lipsku – brązowy medal – książka „Psie życie”^[31]
• 2014: Nagroda Pary Prezydenckiej za twórczość dla dzieci i młodzieży^[32]
• 2015: wyróżnienie honorowe w konkursie „Książka Roku 2015” Polskiej Sekcji IBBY w kategorii książka obrazkowa za autorską książkę Zbuntowany elektron^[33]
• 2018: Nagroda Specjalna Kryształowe Zwierciadła „za wierność sobie i wartościom, zwłaszcza w czasach, kiedy było to bardzo trudne. Za bycie mistrzem dla młodego pokolenia twórców, kształtowanie wyobraźni pokoleń. Za talent, pasję i autorytet”^[34]
• 2019: Krzyż Komandorski Orderu Izabeli Katolickiej^[35]

Przypisy