Józef Wolny (1825–1903)

Józef Jan Wolny
Data i miejsce urodzenia14 maja 1825
Węgierska Górka
Data i miejsce śmierci1903
Warszawa
poseł do Sejmu Krajowego Galicji
Okresod 1866
do 1869

Józef Jan Wolny (ur. 14 maja 1825 w Węgierskiej Górce, zm. 1903 w Warszawie) – polski działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm Krajowy Galicji I i II kadencji, malarz portrecista.

Życiorys

Był synem Tomasza Wolnego i Anny z Gałuszków. Ukończył C.K. Wyższą Szkołę Realną w Żywcu i szkołę techniczną w Krakowie. Pobierał też w latach 70. lekcje rysunku z żywego modela u Feliksa Szynalewskiego w Krakowie.

W roku 1856 ożenił się z Agnieszką hr. Strzałkówną. Od 1857 roku dziedzic majątku w Węgierskiej Górce, uruchomił tartak, cegielnię wapiennik i piekarnię, a w sąsiedniej Żabnicy wykarczował i wziął pod uprawę 17 mórg ziemi. Zmysł organizacyjny i osiągnięte sukcesy utorowały mu drogę do godności poselskiej i były mu pomocne w walce o reformowanie kraju na forum sejmowym. Pomoc i doradztwo w załatwianiu spraw w urzędach w imieniu niewykształconych chłopów przysporzyły mu popularności wśród okolicznej ludności.

W 1866 został wybrany na posła Sejmu Krajowego Galicji we Lwowie z IN kurii tzw. kurię włościańskiej reprezentując Okręg Żywiec-Ślemień-Milówka na miejsce Jana Siwca, którego wybór uznano za nieważny.[1] Przemawiając w obronie interesów chłopskich w lwowskim sejmie stwierdził, że pochodzi z terenów „gdzie woda się zaczyna, a chleb kończy lub z innych źródeł, że reprezentuje ziemię gdzie chleba koniec, a wody początek”. Jako poseł zabiegał o komasację gruntów chłopskich, meliorację, intensyfikację i specjalizację produkcji rolniczej w szczególności w gospodarstwach małych.

W 1875 roku kupił 9 ha ziemi w Nawojówce w gminie Zawada koło Nowego Sącza. Tam wybudował nowoczesny młyn. W roku 1880 zajął się konstruowaniem maszyny latającej, na skutek czego popadł w długi, sprzedał gospodarstwo i wyjechał do Niemiec i Francji celem zdobycia pieniędzy na realizację swojego wynalazku. Wrócił do kraju po dwóch latach. Osiadł tym razem w Kołomyi, gdzie kupił dom i wraz z synem Ludwikiem prowadził na dużą skalę handel żywcem. W roku 1901 sprzedał swoją część majątku w Kołomyi synowi Ludwikowi[2][3] i wyjechał do Warszawy, gdzie zmarł i jest pochowany.

Jako malarz tworzył głównie portrety niższych warstw społeczeństwa, eksponując szczególnie trudności chłopów gospodarujących w terenach górskich.

W Katowicach i Chorzowie jego imieniem nazywano ulice.

Przypisy

  1. Stanisław Grodziski, Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1993, ISBN 83-7059-052-7, OCLC 830051670.
  2. Bolesław Wolny, Drzewo genealogiczne rodziny Wolnych. 1991.
  3. Rodzina Wolnych - zdjęca

Bibliografia

  • „Nad Sołą i Koszarawą” – nr 9 (64) – rok IV – 1 maja 2001;
  • Hieronim Woźniak „Słownik biograficzny Żywiecczyzny”. Tom I. Żywiec 1995, s. 224-225.