Józefa Bramowska

Józefa Zofia Bramowska
Ilustracja
Imię i nazwisko urodzenia

Józefa Zofia Batsch

Data i miejsce urodzenia

10 marca 1860
Żyglin

Data i miejsce śmierci

4 października 1942
Żyglin

Zawód, zajęcie

górniczka, działaczka narodowościowa, senator RP

Partia

Narodowo-Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi

Józefa Zofia Bramowska z Batschów (ur. 10 marca 1860 w Żyglinie, zm. 4 października 1942 tamże) – propagatorka polskości na Śląsku, senator Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1929–1930 i w 1935.

Życiorys

Urodziła się 10 marca 1860 roku[1]. Była córką Tomasza Batscha, rolnika, i Barbary z dom Przybyłków[2]. Ukończyła cztery klasy szkoły powszechnej w Żyglinie[3]. Po śmierci ojca jako osiemnastolatka[3] podjęła pracę w kopalni rudy i kruszcu w Pasiekach[4] (obecnie Bibiela). W 1891 roku wyszła za mąż za Piotra Bramowskiego[2]. Prowadziła gospodarstwo rolne we wsi Żyglin w powiecie Tarnowskie Góry (obecnie Miasteczko Śląskie).

W 1909 roku założyła Towarzystwo Polek w Żyglinie[4]. Propagowała gazety polskie oraz polskie czytelnictwo[1], wygłaszała patriotyczne przemówienia[4], za co była kilkakrotnie więziona przez władze niemieckie[1]. Uczestniczyła w plebiscycie na Górnym Śląsku i w III powstaniu śląskim, użyczając swojego mieszkania jako magazynu broni i lokalu konspiracyjnego[4].

Od 1927 roku była przewodniczącą Zarządu Głównego Towarzystwa Polek na Śląsku[4]. Była także członkinią Narodowej Organizacji Kobiet[4].

Startowała w wyborach 1928 roku z ramienia Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy, jednak mandat objęła dopiero w 1929 roku po śmierci Józefa Londzina[1]. Została także senatorem III kadencji w 1935 roku, po zrzeczeniu się mandatu przez Jana Kołłątaj-Srzednickiego[1].

Po rozpoczęciu II wojny światowej ewakuowała się na wschód, lecz już 29 września 1939 roku wróciła do Żyglina. Była przetrzymywana w areszcie domowym przez gestapo. Zmarła 24 października 1942 roku w Żyglinie[4].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Jest jedną z 30 bohaterek wystawy pt. „60 na 100. SĄSIADKI. Głosem Kobiet o powstaniach śląskich i plebiscycie” poświęconej roli kobiet w śląskich zrywach powstańczych i akcji plebiscytowej (2019). Koncepcję wystawy, scenariusz i materiały przygotowała Małgorzata Tkacz-Janik, a grafiki Marta Frej[8][9].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Bramowska Józefa, [w:] Majchrowski i inni, Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, wyd. 1, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994, s. 500, ISBN 83-7066-569-1, OCLC 32239997 [dostęp 2018-11-22].
  2. ↑ a b c d Bramowska Józefa Zofia z d. Batsch 1860–1942, bs.sejm.gov.pl - parlamentarzyści [dostęp 2018-11-25].
  3. ↑ a b Maria Wandzik, Józefa Bramowska – chłopka, która umiała pogodzić role żony, matki pięciu synów, gospodyni domowej i senator II RP, „Kurier Wnet”, 10 września 2018 [dostęp 2018-11-25].
  4. ↑ a b c d e f g Józefa Zofia Bramowska » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu, senat.edu.pl [dostęp 2018-11-22] (pol.).
  5. ↑ M.P. z 1933 r. nr 212, poz. 238 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  6. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 632 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej na Górnym Śląsku”.
  7. ↑ M.P. z 1939 r. nr 95, poz. 216 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  8. ↑ Małgorzata Tkacz-Janik (red.), Zeszyt do herstorii dla początkujących, Katowice 2019.
  9. ↑ 60 na 100: Sąsiadki. Wystawa - Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, instytutkorfantego.pl [dostęp 2021-04-06].

Linki zewnętrzne

Fotografie w Narodowym Archiwum Cyfrowym:

Media użyte na tej stronie