Jāzeps Vītols

Jāzeps Vītols
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia26 lipca 1863
Valmiera
Pochodzeniełotewskie
Data i miejsce śmierci24 kwietnia 1948
Lubeka
Instrumentyfortepian
Gatunkimuzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawódkompozytor, pedagog
Odznaczenia
Order Trzech Gwiazd II klasy (Łotwa) Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa)

Jāzeps Vītols (ur. 26 lipca 1863 w Valmiera, zm. 24 kwietnia 1948 w Lubece)[1] – łotewski kompozytor, twórca narodowego stylu w łotewskiej muzyce artystycznej.

Życiorys

Pochodził ze zgermanizowanej rodziny nauczycielskiej i początkowo używał zniemczonych form imienia i nazwiska – Joseph Wihtol. Absolwent Konserwatorium Petersburskiego (w klasie teorii Julija Johannsena i kompozycji Nikołaja Rimskiego-Korsakowa), a następnie jego wykładowca i profesor (do jego wychowanków należeli m.in. Nikołaj Miaskowski i Siergiej Prokofjew)[1].

Czterokrotny laureat Nagrody im. Michaiła Glinki. Świadomość narodową wraz ze znajomością rodzimego języka uzyskał w wieku dojrzałym pod wpływem udziału w ryskim festiwalu pieśni, organizowanym z okazji święta letniego przesilenia „Ligo” (prawykonania poświęconego mu poematu symfonicznego dokonała w Rydze w 1910 roku Orkiestra Filharmonii Warszawskiej pod dyrekcją Grzegorza Fitelberga).

Po odzyskaniu niepodległości organizator narodowej sceny operowej oraz szkolnictwa muzycznego. Był profesorem i rektorem Konserwatorium Łotewskiego w latach 1919-1944. Po wojnie osiadł na emigracji Niemczech. Jako pierwszy przyswoił muzyce łotewskiej klasyczne formy symfonii, kwartetu smyczkowego, sonaty i suity. Zasłynął jako autor licznych kompozycji chóralnych oraz kantat i ballad wokalno-instrumentalnych.

16 listopada 1926 otrzymał Order Trzech Gwiazd III klasy, a 17 stycznia 1927 odznaczono go II klasą tego samego orderu[2].

Dzieła

  • Poemat symfoniczny op. 4 „Ligo” (1889)
  • Ballada op. 28 „Beverīnas dziedonis” (pol. Bajarz z Beverinas) (1900)
  • Kantata op. 35 „Dziesma” (pol. Pieśń) (1908)
  • Kantata op. 45 „Ziemelblāzma” (pol. Zorza północy) (1913)
  • Suita orkiestrowa op. 66 „Dārgakmeņi” (pol. Klejnoty) (1924)

Przypisy

  1. ↑ a b Braun 2004 ↓.
  2. ↑ Oskars Gerts: Triju Zvaigžn̦u Gaismā 1924-1940. Ryga: Latvijas Vēstnesis, 1997, s. 90, 103. (łot.)

Bibliografia

  • Joachim Braun: Vītols, Jāzeps [Wihtol, Joseph]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. R. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.)
  • Lesław Czapliński. Jāzeps Vītols, pionier muzyki łotewskiej. „Muzyka 21”. 10/2011 (pol.). 

Media użyte na tej stronie