Język lule

Julevsámegiella
Obszar	Norwegia, Szwecja
Liczba mówiących	2 tys.
Pismo/alfabet	łacińskie
Klasyfikacja genetyczna
	Języki uralskie; Języki saamskie; Język lule;
Status oficjalny
UNESCO	4 poważnie zagrożony↗
Ethnologue	2 prowincjonalny↗
Kody języka
Kod ISO 639-2↗	smj
Kod ISO 639-3↗	smj
IETF	smj
Glottolog	lule1254
Ethnologue	smj
SIL	SMJ
W Wikipedii
	Zobacz też: język, języki świata
	Zobacz też: język, języki świata
	Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Zasięg języka lule zaznaczono cyfrą 4

Język lule (Julevsámegiella) – język saamski, którym posługuje się ok. 2000 osób w północnych częściach Szwecji (ok. 1500 osób) i Norwegii (ok. 500 osób). Wśród języków saamskich plasuje się na drugim miejscu pod względem liczby użytkowników, po północnosaamskim.

Zasięg

Większość użytkowników języka lule zamieszkuje Laponię, w szczególności szwedzkie gminy Gällivare i Jokkmokk, oraz norweskie gminy Tysfjord i Hamarøy^[1].

Alfabet

Język lule zapisywany jest odmianą alfabetu łacińskiego. Obecny standard zapisu języka ustanowiono w 1983^[2].

A a	Á á	B b	D d	E e	F f	G g	H h
I i	J j	K k	L l	M m	N n	Ŋ ŋ	O o
P p	R r	S s	T t	U u	V v	Å å	Ä ä

Piśmiennictwo

Za pioniera w kodyfikacji pisanej formy języka lule uważany jest Lars Levi Laestadius, który tworzył w nim literaturę religijną – kazania i historie biblijne. Jego pierwszym dziełem w tym języku była Hålaitattem Ristagasa ja Satte almatja kaskan (pol. Rozmowa chrześcijanina z niewierzącym) opublikowana w 1839^[3].

Pomimo zainteresowania tym językiem, Laestedius nie opracował jego gramatyki czy słownika. Jako pierwszy zajął się tym Karl Bernhard Wiklund, który w 1890 opublikował słownik lule-niemiecki (Lule-lappisches Wörterbuch), a w 1891 – opis morfologiczny i fonetyczny (Laut- und Formenlehre der Lule-lappischen Dialekten) języka^[4].

Pierwszym Saamem, który opublikował książkę w języku lule, był Anta Pirak. Jego utwór, Jåhttesáme viessom, opublikowany w 1937, opowiada o życiu hodowców reniferów^[5].

Sytuacja prawna

W Szwecji języki saamskie, wśród nich lule, uzyskały w 2000 oficjalny status języków mniejszości narodowych^[6].

W norweskiej gminie Tysfjord lule jest od 2006, obok norweskiego, językiem urzędowym^[7].

Zobacz też

literatura lapońska

Przypisy

↑ ^a ^b Lewis, M. Paul (red.): Ethnologue report for language code: smj (ang.). W: Ethnologue: Languages of the World [on-line]. SIL International, 2009. [dostęp 2011-08-28].
↑ Mikael Svonni: Samiske sprog (duń. • norw. • szw. • far. • isl.). W: Nordens sprog med rødder og fødder [on-line]. [dostęp 2011-08-28].
↑ Roald E. Kristiansen: Lars Levi Læstadius (norw.). Kainun institutti – Kvensk institutt, 2008. [dostęp 2011-08-28].
↑ Lars-Gunnar Larsson. Prästen och ordet. Ur den samiska lexikografins historia. „LexicoNordica”, s. 108, 1997. Oslo: Nordisk forening for leksikografi i samarbeid med Nordisk språkråd. ISSN 0805-2735 (szw.). [dostęp 2011-08-28].
↑ Sunna Kuoljok: Anta Pirak (szw.). Samisk informationscentrum, 2010-09-13. [dostęp 2011-08-28].
↑ Samiska (szw.). Språkrådet, 2011-02-03. [dostęp 2011-08-28].
↑ Ville, vakre Tysfjord (norw.). Tysfjord kommune, 2007-12-03. [dostęp 2011-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)].

Linki zewnętrzne

(szw. • płn.-lap.) Internetowy słownik lule-szwedzki i szwedzko-lule
(szw.) Sámásta: internetowy kurs języka lule dla początkujących
(ang.) Narzędzia do analizy gramatycznej języka lule

[ethnologue-1] Lewis, M. Paul (red.): Ethnologue report for language code: smj (ang.). W: Ethnologue: Languages of the World [on-line]. SIL International, 2009. [dostęp 2011-08-28].

[svonni-2] Mikael Svonni: Samiske sprog (duń. • norw. • szw. • far. • isl.). W: Nordens sprog med rødder og fødder [on-line]. [dostęp 2011-08-28].

[kvensk-3] Roald E. Kristiansen: Lars Levi Læstadius (norw.). Kainun institutti – Kvensk institutt, 2008. [dostęp 2011-08-28].

[larsson-4] Lars-Gunnar Larsson. Prästen och ordet. Ur den samiska lexikografins historia. „LexicoNordica”, s. 108, 1997. Oslo: Nordisk forening for leksikografi i samarbeid med Nordisk språkråd. ISSN 0805-2735 (szw.). [dostęp 2011-08-28].

[samer-5] Sunna Kuoljok: Anta Pirak (szw.). Samisk informationscentrum, 2010-09-13. [dostęp 2011-08-28].

[sprakradet-6] Samiska (szw.). Språkrådet, 2011-02-03. [dostęp 2011-08-28].

[tysfjord-7] Ville, vakre Tysfjord (norw.). Tysfjord kommune, 2007-12-03. [dostęp 2011-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-26)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne