Język malajski

bahasa Melayu
بهاس ملايو
Obszar

Malezja, Brunei, Filipiny, Singapur, Tajlandia, Indonezja i inne

Liczba mówiących

ok. 200–250 mln (2009)[1]

Pismo/alfabet

łacińskie, arabskie (jawi)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Malezja (zwany również malezyjskim)
 Indonezja (jako język indonezyjski)[2][3]
 Brunei
 Singapur
Organ regulującyDewan Bahasa dan Pustaka
Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei
Badan Pengembangan dan Pembinaan Bahasa
Kody języka
Kod ISO 639-1↗ms
Kod ISO 639-2↗msa/may
Kod ISO 639-3↗msa
IETFms
Glottologindo1326, mala1546
Ethnologuemsa
GOST 7.75–97маз 420
BPS0030 3
SILMLI
Występowanie
Ilustracja
Rozprzestrzenienie odmian języka malajskiego
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku malajskim
Słownik języka malajskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język malajski (malajski bahasa Melayu, بهاس ملايو) – język austronezyjski używany w różnych zakątkach Azji Południowo-Wschodniej. Jest rodzimym językiem Malajów zamieszkujących Półwysep Malajski i pewne regiony Sumatry. Funkcjonuje także jako język wehikularny w całym regionie Nusantary[4]. Jest językiem urzędowym Malezji i Brunei oraz jednym z czterech języków urzędowych Singapuru[2][3]. W Indonezji i Timorze Wschodnim jest znany jako język indonezyjski – w tym pierwszym kraju służy jako język urzędowy, a w drugim pełni funkcję języka roboczego[5]. Łącznie posługuje się nim szacunkowo 200–250 mln ludzi (2009)[1].

Odmiana języka malajskiego przyjęta przez Malezję nazywa się oficjalnie bahasa Malaysia (język malezyjski)[6], natomiast w Singapurze i Brunei język jest znany wyłącznie pod nazwą bahasa Melayu (język malajski)[7]. Język malajski został ponadto zaadaptowany do roli języka urzędowego przez Indonezję w momencie uzyskania przez ten kraj niepodległości, a jego miejscowy wariant, oparty na malajskim j. literackim[8], otrzymał nazwę bahasa Indonesia (język indonezyjski)[9][10]. Najbardziej rozpowszechnioną odmianą j. malajskiego jest standardowy j. indonezyjski, szeroko przyjęty w Indonezji[11].

Malajski charakteryzuje się dużym stopniem dyglosji, tj. znacznym rozwarstwieniem ze względu na sferę użycia i idącą za tym silnie zarysowaną różnicą między językiem pisanym a mówionym (większą niż np. w przypadku niemieckiego i japońskiego)[12]. Dialekty języka malajskiego cechują się różnym poziomem wzajemnej zrozumiałości[13]. Do rangi standardu został wyniesiony dialekt johor-riau[14].

Malezja i Indonezja dzielą w dużej mierze zbliżony (choć nie tożsamy) język standardowy[15], największe podziały lingwistyczne ujawniają się natomiast w przypadku potocznych i regionalnych odmian języka, które są silne zróżnicowane wewnętrznie, podobnie jak np. języki słowiańskie czy odmiany języka arabskiego[16].

W lingwistyce funkcjonuje pojęcie języków malajskich, które oprócz języka malajskiego obejmuje szereg innych blisko spokrewnionych języków austronezyjskich. Na gruncie językoznawstwa nie wypracowano precyzyjnego rozróżnienia między językami malajskimi (odrębnymi językami austronezyjskimi) a różnymi dialektami j. malajskiego właściwego[17]. Standard ISO 639-3 odnotowuje istnienie tzw. makrojęzyka malajskiego (kod: msa), w ramach którego grupuje szereg powiązanych języków malajskich[18].

W przeciwieństwie do wielu innych języków Azji Południowo-Wschodniej (choć zgodnie ze specyfiką języków austronezyjskich) malajski nie jest językiem tonalnym[19][20]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim, który w znacznej mierze wyparł pismo arabskie[21].

Piśmiennictwo

Inskrypcja z Kedukan Bukit na Sumatrze stanowi najstarszy zachowany tekst w języku staromalajskim.

Najstarsza znana kamienna inskrypcja w języku staromalajskim została znaleziona na wyspie Sumatra. Zapis sporządzono w wariancie pisma grantha zwanym pallava[22]. Pochodzi z VII wieku. Odkrycia tej inskrypcji dokonał w 1920 r. Holender M. Batenburg w Kedukan Bukit (region Sumatra Południowa), nad brzegiem Tatangu, dopływu rzeki Musi. Jest to niewielki kamień o rozmiarach 45 cm × 80 cm. Najstarszym zachowanym rękopisem w języku malajskim jest zaś Prawo Tanjung Tanah[23], tekst prawny przeznaczony dla ludu Minangkabau.

Do najstarszych zachowanych dokumentów malajskojęzycznych należą listy sułtana Abu Hayata(ang.) z wyspy Ternate w archipelagu Moluków. Listy te sporządzono w latach 1521–1522 z zaadresowaniem do króla Portugalii. Język użyty w tych tekstach wykazuje znaczne wpływy obce, co świadczy o tym, że ich autor nie był rodowitym (ani w pełni biegłym) użytkownikiem języka malajskiego. Język ternate należy bowiem do rodziny zachodniopapuaskiej i nie jest spokrewniony z malajskim. W XVI wieku malajski był w użyciu jako język handlowy, ale nie służył w tym regionie jako język ojczysty[24][25].

Historia

Język malajski ma duże znaczenie jako lingua franca w regionie Azji Południowo-Wschodniej[26][27] i wywarł wpływ na różne języki Indonezji, Malezji, Brunei, Filipin i południowej Tajlandii[28]. Świadectwem jego historycznego prestiżu jest obecność pożyczek malajskich w tekstach starojawajskich, z których niektóre datowane są na wiek VIII n.e. W czasach przedkolonialnych pod dużym wpływem j. malajskiego znalazł się tagalog (tagalski), jeden z głównych języków Filipin. Pożyczki z j. malajskiego są obecne również w języku malgaskim. Wynika z tego, że przodkowie dzisiejszych Malgaszów znaleźli się w sferze wpływów malajskich bardzo wcześnie, bo jeszcze w I tysiącleciu n.e., zanim zdążyli dotrzeć do Afryki Wschodniej. Wskazuje to na ogromne, ugruntowane historycznie znaczenie j. malajskiego jako języka kontaktów międzyetnicznych[26].

Od XVI wieku źródłem informacji nt. języka malajskiego są m.in. klasyczne teksty malajskie – zbiór dawnych kronik, kodeksów i opowieści, sporządzonych w piśmie jawi, zmodyfikowanej wersji pisma arabskiego. O ile język staromalajski cechował się obfitością pożyczek z sanskrytu, to w piśmiennictwie klasycznym zaczęły się pojawiać wpływy języka i filozofii arabskiej (np. słowa badan – „ciało”, dunia – „świat”, kabar – „wieści”, ilmu – „nauka”). Choć stosowany w nim język nie był jednolity (czerpał z różnych obszarów dialektalnych), to wypracował pewne konwencje stylistyczne i językowe, które odróżniały go od mówionych odmian języka malajskiego. Ugruntował się jako specyficzny styl literacki, o większym prestiżu niż ustne dialekty, a w czasach kolonialnych posłużył jako model dla oficjalnych form języka malajskiego[26].

Innym źródłem informacji lingwistycznych stały się spisy słów, opisy gramatyczne i zbiory tekstów opracowane przez wczesnych kolonistów. Najstarszą europejską listę słów sporządził w 1522 r. Włoch Antonio Pigafetta, uczestnik wyprawy Magellana. Słowa zostały zebrane na wyspie Ternate[26] (lub Tidore[29]) w Indonezji (archipelag Moluki, obecna prowincja Moluki Północne), co wskazuje na historyczną obecność języka malajskiego w tym zakątku świata[26]. W 1603 r. Fryderyk de Houtman wydał listę słów malajskich, malgaskich i holenderskich, wraz z czytanką poświęconą malajskiemu[26].

Z perspektywy socjolingwistyki istniało kilka form języka malajskiego, którymi posługiwano się przed przybyciem pierwszych Europejczyków. Do tych socjolektów zaliczają się: literacki język malajski, malajski bazarowy i dialekty tradycyjne. Malajski bazarowy (zwany również niskim) nie miał jednej specyfiki gramatycznej, charakteryzował się różnymi cechami, których użycie było zapewne uzależnione od pochodzenia ich użytkowników. Można jednak wyróżnić szereg cech, które wyróżniają go na tle pozostałych form języka malajskiego. Są nimi: uproszczona morfologia (szersze wykorzystanie czasowników posiłkowych), często uproszczona fonologia, użycie orang („człowiek”) jako wykładnika liczby mnogiej w zaimkach osobowych, tworzenie konstrukcji dzierżawczych przy użyciu łącznika punya i szyku possessor-possessum (określnik dzierżawczy występuje przed rzeczownikiem określanym), mniejszy zasób przyimków. Tradycyjne, autochtoniczne dialekty języka malajskiego, które tworzą kolejną kategorię jego odmian, nie zostały poddane aż takim wpływom języków obcych[26].

W XVI i XVII w. malajski znalazł się w strefie wpływów europejskich. Stał się językiem chrześcijaństwa, zwłaszcza we wschodniej części archipelagu indonezyjskiego. W tym samym czasie zaczął być zapisywany alfabetem łacińskim i zaczerpnął liczne elementy słownictwa portugalskiego i holenderskiego. Są to np. słowa sepatu – „but”, topi – „kapelusz”, tempo – „czas” (z portugalskiego); duit – „pieniądze”, jelek – „brzydki”, bak – „zbiornik” (wczesne pożyczki holenderskie)[26].

W Holenderskich Indiach Wschodnich język malajski był używany i promowany w szerokim zakresie domen życia publicznego. Pierwsze gazety w języku malajskim pojawiły się w Surabai (1856), a poza archipelagiem indonezyjskim – w Sri Lance (1869). W późniejszym okresie gazety indonezyjskie drukowano na Jawie i w Medanie. Na początku XX wieku dzieła lingwistyczne, które sporządził Charles Adriaan van Ophuijsen, przyczyniły się do standaryzacji języka malajskiego w Indonezji. Pisarz Raja Ali Haji stworzył gramatykę i słownik języka malajskiego, stał się także głównym informatorem podczas prac nad słownikiem malajsko-holenderskim. Polityka holenderskiego rządu kolonialnego, który stronił od popularyzacji języka niderlandzkiego, była oparta na idei, że liczba Indonezyjczyków władających holenderskim powinna pozostać niska. W związku z tym język ten znajdował się poza zasięgiem miejscowej ludności archipelagu, a większe znaczenie przypisywano malajskiemu[26].

Na pierwszą połowę XX wieku datuje się wzrost rozwoju technicznego i gospodarczego Indonezji, a także powstanie indonezyjskiego nacjonalizmu. W 1928 r. doszło do złożenia Przysięgi Młodzieży(ang.) i afirmacji języka malajskiego (od tej chwili zwanego indonezyjskim) jako języka państwowego. W 1945 r. indonezyjski został wyniesiony do rangi języka narodowego. Język indonezyjski rozwija się do dziś i przejmuje elementy indonezyjskich języków regionalnych[26]. Niezależnie od tego na terenie Indonezji wciąż istnieją liczne dialekty i odmiany miejscowe[30], w tym szereg języków kreolskich, wywodzących się z handlowej odmiany języka malajskiego[31] – należą do nich np. malajski wyspy Ternate, malajski miasta Manado czy malajski amboński[32]. Przypuszczalnie stanowią pochodną jednej kontaktowej odmiany języka (Eastern Indonesia Trade Malay), która powstała w północnych Molukach lub w archipelagu Banda, a następnie rozprzestrzeniła się poza swój region pod wpływem znaczenia tych wysp w handlu korzennym[33].

W Malezji przyjęcie malajskiego w roli języka narodowego okazało się znacznie trudniejsze niż w Indonezji. O ile językiem tym władało 80% mieszkańców kraju, to stosunkowo niewielka część ludności znała jego standardową formę (w komunikacji codziennej przeważały lokalne dialekty, często bardzo odrębne od języka literackiego, a ludność pochodzenia chińskiego i indyjskiego posługiwała się bazarową formą malajskiego). Jednocześnie malajski musiał konkurować z angielskim, który dominował w nauce, technice czy mediach; ponadto ten drugi był (i nadal jest) językiem o znaczeniu światowym[26]. Sytuację językową dodatkowo komplikuje fakt obecności mniejszości chińskiej i mniej licznej indyjskiej[34].

Po odłączeniu się Singapuru od Federacji Malajskiej w 1965 r. malajski pozostał językiem narodowym. Statusem języka urzędowego objęto jednak cztery języki: angielski, malajski, mandaryński i tamilski. Singapur to kraj zróżnicowany etnicznie. Większość Singapurczyków jest pochodzenia chińskiego, a malajski stanowi język ojczysty dla 15% ludności kraju. Malajski (w odmianie standardowej) jest także językiem urzędowym Brunei Darussalam, jednakże dużą rolę w kraju odgrywa również język angielski. W roli lingua franca przyjął się natomiast odrębny, lokalny dialekt języka malajskiego[26].

Alfabet i wymowa

Język malajski zapisuje się współcześnie pismem łacińskim. W przeszłości używano lekko zmodyfikowanej wersji pisma arabskiego, zwanej jawi. Obecnie pismo arabskie jest używane w ograniczonym zakresie[21]. Poniższe zestawienie przedstawia wykaz różnic w malajskiej i polskiej wymowie poszczególnych liter alfabetu łacińskiego (litery pominięte są w obu językach wymawiane tak samo):

  • A może oznaczać samogłoskę centralną lub tylną (jak w polskim)
  • C = polskie „ć”
  • E może oznaczać samogłoskę półotwartą (jak w polskim) lub półprzymkniętą (jak w polskim między spółgłoskami miękkimi), może też oznaczać szwę [ə]
  • H jest głoską krtaniową jak w j. angielskim (w polskim miękkopodniebienną), bezdźwięczną; w wygłosie niewymawiane
  • J = polskie „dź”
  • Kh = polskie „ch”
  • Ng miękkopodniebienne jak w polskim słowie „ręka” ['rεŋka]
  • Ny = polskie „ń”
  • Q oznacza spółgłoskę języczkową (polskie „k” jest miękkopodniebienne)
  • R może oznaczać spółgłoskę drżącą (jak w polskim) lub uderzeniową (występuje w j. polskim przy mniej starannej wymowie)
  • Sy = polskie „ś”
  • V może oznaczać głoskę wargowo-zębową dźwięczną szczelinową (jak polskie „w”) lub wargowo-zębową dźwięczną półotwartą
  • W = polskie „ł”
  • Y = polskie „j”

Oprócz spół- i samogłosek występują też dyftongi.

Dyftongi w j. malajskim
PisowniaIPA
ai[aɪ̯, ai]
au[aʊ̯, au]
ua[ua]

Różnice między malezyjskim a indonezyjskim

Z punktu widzenia lingwistyki formy języka malajskiego używane w Singapurze, Brunei i Malezji oraz język narodowy Indonezji tworzą ten sam język[32]. Jego standardowe (literackie) formy są do siebie zbliżone i wzajemnie zrozumiałe[35][36]. Język indonezyjski różni się od malezyjskiego zapożyczeniami z jawajskiego oraz niderlandzkiego, np. słowo „poczta” w malezyjskim to pejabat pos, a w indonezyjskim – kantor pos (postkantoor po niderlandzku znaczy „poczta”). Historycznie istniały również różnice w szacie ortograficznej obu standardów. Dźwięk „u” był reprezentowany w indonezyjskim przez „oe”, tak jak w niderlandzkim. Dźwięk „ć” w malezyjskim oddawany jest przez „c”, a w indonezyjskim do lat 70. XX w. był zapisywany jako „tj”. W 1972 roku wprowadzono reformę pisowni, która ujednoliciła sposób zapisu[37].

Zjawisko wzajemnej zrozumiałości dotyczy przede wszystkim narodowych standardów, które znajdują zastosowanie w piśmiennictwie i oficjalnych sferach życia, choć nie funkcjonują w swobodnej praktyce językowej. Dialekty regionalne wykazują natomiast znacznie silniejsze zróżnicowanie wewnętrzne niż standardy języka malajskiego[35], a ich wzajemna zrozumiałość może przybierać mniej lub bardziej ograniczony charakter[13][38]. Bariera językowa dotyczy także konsumpcji mediów, przykładowo indonezyjskie seriale telewizyjne są słabo rozumiane przez Malezyjczyków. Ograniczona zrozumiałość między językami wynika z obecności różnych kolokwializmów, niuansów regionalnych i oddziaływań ze strony odmiennych języków[39]. Ponadto istnieje tendencja do coraz silniejszego oddalania się j. indonezyjskiego od malajskiego używanego w sąsiednich krajach. Przyczyniają się do tego kwestie tożsamości narodowej, współistnienie indonezyjskiego z licznymi językami etnicznymi oraz większa styczność z krajowymi środkami masowego przekazu[40].

Przykładowe różnice w słownictwie
polskimalezyjskiindonezyjski
marzecMac (z ang. March)/bulan ketigaMaret (z niderl. Maart)
sierpieńOgos (z ang. August)Agustus (z niderl. Augustus)
bilettiket (z ang. ticket)karcis (z niderl. kaartje) / tiket (z ang. ticket)
aptekafarmasi (z ang. pharmacy)apotek (z niderl. apotheek)
telewizjatelevisyentelevisi (z niderl. televisie)
uniwersytetuniversitiuniversitas (z niderl. universiteit)
samochódkeretamobil
mówićbercakapberbicara
sklepkedaitoko
poniedziałekIsninSenin
restauracjarestoranrumah makan / restoran
toaletatandastoilet / kamar kecil
miastobandarkota
stolicaibu negaraibu kota

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Ulrich Kozok, How many people speak Indonesian, University of Hawaii at Manoa, 10 marca 2012 [dostęp 2020-02-15], Cytat: „James T. Collins (Bahasa Sanskerta dan Bahasa Melayu, Jakarta: KPG 2009) gives a conservative estimate of approximately 200 million, and a maximum estimate of 250 million speakers of Malay (Collins 2009, p. 17)” (ang.).
  2. ↑ a b Asmah Haji Omar, The Linguistic Scenery in Malaysia, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Ministry of Education, Malaysia, 1992, s. 157, ISBN 978-983-62-2403-3, OCLC 28648708 (ang.).
  3. ↑ a b „Prosiding Kongres Antarabangsa Bahasa dan Budaya”, Berakas, Negara Brunei Darussalam: Dewan Bahasa dan Pustaka Brunei, Kementerian Kebudayaan, Belia dan Sukan, 2011, s. 123–124, ISBN 978-99917-0-808-9, OCLC 808809891 (malajski).
  4. ↑ Sukirman Nurdjan, Firman, Mirnawati, Bahasa Indonesia untuk Perguruan Tinggi, Makassar: Penerbit Aksara TIMUR, 2016, s. 3, ISBN 978-602-73433-6-8 (indonez.).
  5. ↑ „Asian Journal of Social Science”, 3–5, 36, Brill, 2008 [dostęp 2021-07-11], Cytat: English and Indonesian (Malay) are only mentioned as 'working languages' in the Constitution of the Democratic Republic of East Timor (hereafter, the Constitution) (Part VII, Section 159). (ang.).
  6. ↑ Natalia Laskowska, Malajskość, język malajski, język malezyjski – kilka uwag o wytwarzaniu tożsamości narodowej, [w:] Maciej Klimiuk (red.), Azja i Afryka. Religie – kultury – języki, Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Orientalistyczny, 2013, ISBN 978-83-903188-6-8, OCLC 860546552.
  7. ↑ Michael G. Clyne, Pluricentric Languages: Differing Norms in Different Nations, Berlin: Walter de Gruyter, 1992, s. 403, ISBN 978-3-11-012855-0, OCLC 858282330 (ang.).
  8. ↑ John Bowden. Language Contact and Metatypic Restructuring in the Directional System of North Maluku Malay. „Concentric: Studies in Linguistics”. 31 (2), s. 133–158, 2005-12. DOI: 10.6241/concentric.ling.200512_31(2).0006. OCLC 1291812763. [dostęp 2021-06-18]. (ang.). 
  9. ↑ Wong Hoy-Kee, The Development of a National Language in Indonesia and Malaysia, „Comparative Education”, 7 (2), 1971, s. 73–80, ISSN 0305-0068, JSTOR: 3098257 [dostęp 2020-02-14] (ang.).
  10. ↑ Sastra Indonesia Modern Kritik Postkolonial, Jakarta: Yayasan Obor Indonesia, 2008, s. 424, ISBN 978-87-94615-61-7 (indonez.).
  11. ↑ Uri Tadmor, Grammatical borrowing in Indonesian, [w:] Yaron Matras, Jeanette Sakel (red.), Grammatical Borrowing in Cross-Linguistic Perspective, New York: Walter de Gruyter, 2007 (Empirical Approaches to Language Typology 38), s. 301–328, DOI: 10.1515/9783110199192.301, ISBN 978-3-11-019919-2, OCLC 503443424 (ang.).
  12. ↑ Hiroki Nomoto, Isamu Shoho: Voice in relative clauses in Malay: A comparison of written and spoken language. W: Corpus-Based Perspectives in Linguistics. Amsterdam / Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2007, s. 353–370. ISBN 978-90-272-3318-9. OCLC 233595296. [dostęp 2021-08-17]. (ang.).
  13. ↑ a b R. Elangaiyan, Central Institute of Indian Languages, Foundation for Endangered Languages, Vital voices: endangered languages and multilingualism : proceedings of the Tenth FEL Conference, CIIL, Mysore, India, 25-27 October, 2006, Mysore: Central Institute of Indian Languages, 2007, s. 130, ISBN 978-0-9538248-8-5, OCLC 183162621 (ang.).
  14. ↑ Rasheed, Zoohri i Saat 2020 ↓, s. 217.
  15. ↑ Lars S. Vikør: Principles of corpus planning – as applied to the spelling reforms of Indonesia and Malaysia. W: Ernst H. Jahr (red.): Language Conflict and Language Planning. Wyd. e-book (2011). Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1993, s. 279, seria: Trends in Linguistics. Studies and Monographs [TiLSM] 72. DOI: 10.1515/9783110886580.279. ISBN 978-3-11-088658-0. OCLC 647030490. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
  16. ↑ David Gil: Reflexive Anaphor Or Conjunctive Operator: Riau Indonesian Sendiri. W: Peter Cole, Gabriella Hermon, C.-T. James Huang (red.): Long Distance Reflexives. Brill, 2000, s. 83–117. DOI: 10.1163/9781849508742_004. ISBN 978-1-84950-874-2. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
  17. ↑ Uri Tadmor, Kontroversi asal-usul bahasa Melayu-Indonesia, [w:] Yassir Nasanius (red.), PELBBA 18: Pertemuan Linguistik Pusat Kajian Bahasa dan Budaya Atma Jaya Kedelapan Belas, Jakarta: Yayasan Obor Indonesia, 2007, s. 195–232, ISBN 978-979-461-673-4, OCLC 254961104 (indonez.).
  18. ↑ msa. ISO 639-3. [dostęp 2020-06-20]. (ang.).
  19. ↑ David Joel Steinberg i inni, In Search of Southeast Asia, 1971, s. 415, OCLC 247713615 [dostęp 2022-03-28] (ang.).
  20. ↑ Strazny 2005 ↓, s. 1118.
  21. ↑ a b Strazny 2005 ↓, s. 646.
  22. ↑ Bahasa Melayu Kuno. Bahasa-malaysia-simple-fun.com, 2007-09-15. [dostęp 2010-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-26)]. (ang.).
  23. ↑ M. Ali Surakhman: Undang-Undang Tanjung Tanah: Naskah Melayu Tertua di Dunia. Balai Pelestarian Nilai Budaya Kepulauan Riau, Direktorat Jenderal Kebudayaan Republik Indonesia, 2017-10-23. (indonez.).
  24. ↑ James N. Sneddon, The Indonesian Language: Its History and Role in Modern Society, Sydney: UNSW Press, 2003, s. 62, ISBN 978-0-86840-598-8, OCLC 54106302 (ang.).
  25. ↑ Rafferty 1984 ↓, s. 253.
  26. ↑ a b c d e f g h i j k l K. Alexander Adelaar. Malay: a short history. „Oriente Moderno”. 19 (80) (2), s. 225–242, 2000. ISSN 0030-5472. JSTOR: 25817713. (ang.). 
  27. ↑ Józef Keller: Zarys dziejów religii: Praca zbiorowa pod redakcja Komitetu. Iskry, 1968, s. 195. [dostęp 2021-08-09].
  28. ↑ Charles E. Grimes: Indonesian—the official language of a multilingual nation. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Wyd. e-book (2011). Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996, s. 719–727, seria: Trends in Linguistics. Documentation [TiLDOC] 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.719. ISBN 978-3-11-081972-4. OCLC 1013949454. [dostęp 2022-09-09]. (ang.).
  29. ↑ Scott H. Paauw: The Malay contact varieties of eastern Indonesia: A typological comparison. The State University of New York at Buffalo, 2009, s. 7. OCLC 6002898562. [dostęp 2022-09-02]. (ang.).
  30. ↑ Sonja Riesberg i inni, On The Perception Of Prosodic Prominences And Boundaries In Papuan Malay, [w:] Sonja Riesberg, Asako Shiohara, Atsuko Utsumi (red.), Perspectives on information structure in Austronesian languages, Berlin: Language Science Press, 2018, s. 389–414, DOI: 10.5281/zenodo.1402559, ISBN 978-3-96110-108-5, OCLC 1065536350 (ang.).
  31. ↑ Alexander Adelaar, Structural diversity in the Malayic subgroup, [w:] Alexander Adelaar, Nikolaus P. Himmelmann (red.), The Austronesian languages of Asia and Madagascar, London: Routledge, 2005, s. 202–226, DOI: 10.4324/9780203821121, ISBN 0-7007-1286-0, OCLC 53814161 (ang.).
  32. ↑ a b Soenjono Dardjowidjojo i inni, Tata bahasa baku bahasa Indonesia, wyd. 3, PT Balai Pustaka, 1998, ISBN 978-979-459-917-4, OCLC 223305343 (indonez.).
  33. ↑ Scott H. Paauw: The Malay contact varieties of eastern Indonesia: A typological comparison. The State University of New York at Buffalo, 2009, s. 237–238, 294, 298. OCLC 6002898562. [dostęp 2021-08-10]. (ang.).
  34. ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 405, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
  35. ↑ a b Uri Tadmor, Malay-Indonesian, [w:] Bernard Comrie (red.), The World’s Major Languages, wyd. 2, Abingdon–New York: Routledge, 2009, s. 791–818, DOI: 10.4324/9780203301524, ISBN 978-1-134-26156-7, OCLC 282550660 (ang.).
  36. ↑ Learner English: A Teacher's Guide to Interference and Other Problems, wyd. 2, Cambridge University Press, 2001, s. 279, ISBN 978-0-521-77939-5, OCLC 45008558 (ang.).
  37. ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 406, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
  38. ↑ Mark Woodward, Java, Indonesia and Islam, Dordrecht: Science & Business Media, 2011, s. 15, ISBN 978-94-007-0056-7, OCLC 682907520 (ang.).
  39. ↑ Setiono Sugiharto. Indonesian-Malay mutual intelligibility?. „The Jakarta Post”, 2008-10-25. [dostęp 2020-02-11]. [zarchiwizowane z adresu 2011-09-25]. (ang.). 
  40. ↑ Rasheed, Zoohri i Saat 2020 ↓, s. 220.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Malaysia.svg
Flag of Malaysia – Jalur Gemilang (Stripes of Glory)
Flag of Indonesia.svg
bendera Indonesia
Malayophone world.svg
Autor: Kwamikagami, Licencja: CC BY-SA 4.0
Countries where Malay language is spoken
Prasasti Kedukan Bukit 1.jpg
Autor: Gunawan Kartapranata, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kedukan Bukit inscription (7th century, Srivijaya, Palembang), displayed in "Kedatuan Sriwijaya" exhibition in November 2017. National Museum of Indonesia, Jakarta, Indonesia.