Język maya, język maja (maaya t'aan) – język z grupy jukatańskiej w ramach rodziny majańskiej. Używany jest głównie w meksykańskiej części półwyspu Jukatan oraz na niektórych obszarach Belize. Posiada bogatą literaturę z okresu post-kolonialnego i jest powszechnie używany jako pierwszy język na obszarach wiejskich w stanie Jukatan oraz w sąsiednich stanach Quintana Roo i Campeche. Rodzimi użytkownicy nazywają swój język po prostu „maya”, natomiast zwłaszcza w literaturze anglojęzycznej, gdzie istnieje możliwość pomylenia Maya („język maja”) i Mayan („cała rodzina języków majańskich”), preferuje się dodawanie przymiotnika Yucatec („jukatański”). W Meksyku uznany jest za jeden z 63 języków narodowych (lenguas nacionales), nauczany dość intensywnie w ramach oficjalnego systemu szkolnictwa. Pod względem liczby użytkowników zajmuje trzecie miejsce w Meksyku, po języku hiszpańskim i nahuatl.
Maya yucateco jest jednym z nielicznych tonalnych języków w rodzinie języków majańskich, rozróżnia tony niskie oraz wysokie (wysokie zaznaczane są w grafii akcentem np. á, é, ó). Oprócz maya, tony istnieją jedynie w językach uspantec oraz tzotzil.
System fonetyczny
Samogłoski
| Przednie | Centralne | Tylne |
---|
Wysokie | i [i] | | u [u] |
---|
Średnie | e [e̞] | | o [o̞] |
---|
Niskie | | a [ä] | |
---|
Spółgłoski
| Dwuwargowe | Dziąsłowe | Podniebienne | Tylnojęzykowe | Języczkowe | Gardłowe |
---|
Normalne | Implozyjne | Normalne | Ejektywne | Normalne | Ejektywne | Normalne | Ejektywne | Normalne | Ejektywne | Normalne |
---|
Zwarte | p [p] | b [ɓ] | t [t] | t [t'] | | k [k] | k [k'] | | | ' [ʔ] |
---|
Zwarto-szczelinowe | | | tz [ʦ] | tz' [ʦ’] | ch [ʧʰ] | ch' [ʧ’] | | | | | |
---|
Szczelinowe | | s [s] | x [ʃ] | | j [x] | h [h] |
---|
Nosowe | m [m] | n [n] | | | | |
---|
Płynne | | l [l] | | | | |
---|
Półsamogłoski | | | y [j] | w [w] | | |
---|
Przypisy
Bibliografia
- Alfred FranciszekA.F. Majewicz Alfred FranciszekA.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- M. Zavala, Gramatica maya, Centro Cultural Prohispen, Merida de Yucatan
- Diccionario espanol-maya, maya-espanol, Editorial Dante, Merida, Yucatan, 2008, ISBN 970-605-424-3
- Nils Th. Grabowski, Katrin Kolmer, Maya für Yucatán, Reise Know-how Verlag 2006, ISBN 3-89416-367-4
Linki zewnętrzne