Język narodowy

Język narodowy – język będący środkiem komunikacji wśród przedstawicieli określonego narodu, uważany za podstawowy wyznacznik jego tożsamości[1][2]. Z tej perspektywy podkreśla odrębność jednego narodu od drugiego[3], pełniąc funkcję symboliczną[4]. Język narodowy może być zarazem językiem urzędowym, służącym celom utylitarnym[4].

Stratyfikacja lingwistyczna

Język narodowy nie stanowi całości homogenicznej – wykazuje zróżnicowanie terytorialne i środowiskowe. Wśród jego odmian (wariantów) szczególną pozycję zajmuje odmiana uważana za kulturalną (np. język standardowy), która pełni m.in. funkcję unifikacyjną i reprezentatywną[5][6]. Powstanie języka standardowego zakorzenia zjawisko konwergencji, czyli niwelacji różnic między odmianami języka narodowego[7].

W stratyfikacji języka narodowego wyróżnia się dwa spolaryzowane elementy: język standardowy i dialekty miejscowe[8]. Warianty te stoją do siebie w opozycji, przede wszystkim z perspektywy zasięgu geograficznego (dialekt standardowy pełni funkcję języka ogólnonarodowego) i przeznaczenia funkcjonalnego (język standardowy ma charakter poliwalentny, dialekt lokalny zaś wykazuje ograniczoną funkcjonalność). Wyróżnia się również warianty językowe pozbawione pełnej formy strukturalnej, będące zbiorami specyficznych jednostek leksykalnych (np. slangi)[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Anna Kołodziej, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich – recenzja, „Biuletyn Historii Wychowania” (25), 1233–2224, 2009, s. 159–166.
  2. ↑ hasło „Jazyk národný”, [w:] Jozef Piaček, Miloš Kravčík, Otvorená filozofická encyklopédia, wersja 3.0, 1999 (słow.).
  3. ↑ „Kultúra slova”, 35, Vydavatelʹstvo Slovenskej akadémia vied., 2001, s. 25 (słow.).
  4. ↑ a b Janet Holmes, Nick Wilson, An Introduction to Sociolinguistics, Taylor & Francis, 2017, s. 107, ISBN 978-1-317-54291-9 (ang.).
  5. ↑ Marie Krčmová, Jan Chloupek, NÁRODNÍ JAZYK, [w:] Petr Karlík, Marek Nekula, Jana Pleskalová (red.), Nový encyklopedický slovník češtiny, 2017 (cz.).
  6. ↑ Paula Sajavaara, Kielenohjailu, Kari Sajavaara, Arja Piirainen-Marsh: Kieli, diskurssi ja yhteisö, Jyväskylä: Soveltavan kielentutkimuksen keskus, Jyväskylän yliopisto, 2000, s. 83, ISBN 951-39-0664-7 (fiń.).
  7. ↑ a b Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 404, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
  8. ↑ Dialekty i gwary ludowe a polszczyzna ogólna, [w:] Halina Karaś, Podstawy dialektologii, [w:] Dialekty i gwary polskie, Zakład Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW, Towarzystwo Kultury Języka [dostęp 2019-06-19].