Język ormiański

Հայերեն, hayeren
Obszar

Armenia, Rosja, Gruzja, Iran, Syria, Liban, Irak

Liczba mówiących

ok. 6 mln

Pismo/alfabet

ormiańskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Armenia
 Górski Karabach
Organ regulującyArmeńska Akademia Nauk
Ethnologue1 narodowy
Kody języka
Kod ISO 639-1hy
Kod ISO 639-2arm/hye
Kod ISO 639-3hye
?hyx
IETFhy
Glottologarme1241, nucl1235
Ethnologuehye
GOST 7.75–97арм 055
WALSarm, arw, arz
SILARM
Występowanie
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku ormiańskim
Słownik języka ormiańskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język ormiański, język armeński (Հայերեն, hayeren) – język z rodziny języków indoeuropejskich z grupy satem, stanowiący w niej samodzielną gałąź. Obecnie używany jest w Republice Armenii i nieuznawanej Republice Górskiego Karabachu, gdzie jest językiem urzędowym, a także w Gruzji, Iranie, Syrii, Rosji, w Libanie i w 24 innych państwach przez około 6 milionów ludzi.

Współcześnie istnieją dwa standardy języka ormiańskiego oraz liczne dialekty nieliterackie[1]. Standardy różnią się wymową niektórych głosek, a także odmianą czasowników i czasami gramatycznymi. Ich nazwy pochodzą od miejsca ich powstania:

W liturgii Kościoła ormiańskiego używany jest starożytny język ormiański zwany grabar.

Ormianie polscy od XVII wieku, choć nie powszechnie, posługiwali się językiem zachodnioormiańskim. Na skutek postępującej polonizacji znajomość języka ormiańskiego niemal zanikła – przetrwała jedynie w kolonii ormiańskiej w Kutach nad Czeremoszem[2] (do II wojny światowej). Do dziś żyje w Polsce kilka osób, które pamiętają używany tam język zachodnioormiański.

Od 2015 roku w siedzibie Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego w Krakowie raz w tygodniu są prowadzone zajęcia z języka ormiańskiego w wariancie wschodnioormiańskim bez ograniczenia wiekowego, zajęcia prowadzi dr Hayk Hovhannisyan, tłumacz przysięgły języka ormiańskiego[3].

Pochodzenie języka

Współcześnie język ormiański w zdecydowanej większości językoznawczych opracowań uważa się za język indoeuropejski, naznaczony silnym wpływem innych języków regionu, m.in. aramejskiego i średnioperskiego. Według najpopularniejszych teorii język ten, a ściślej jego wczesne stadium nazywane językiem protoormiańskim, oddzielił się w starożytności od głównego pnia języków indoeuropejskich wraz z kilkoma innymi językami zaliczanymi do ligi paleobałkańskiej. Za język najbliżej spokrewniony z ormiańskim uważano w przeszłości frygijski, dziś teoria ta jest mniej popularna. Istnieją też hipotezy o bliższym związku języka ormiańskiego z językiem greckim.

Zaproponowano też kilka innych, znacznie mniej popularnych hipotez, przeczących indoeuropejskiemu rodowodowi języka ormiańskiego. W myśl tych teorii język ormiański miałby nabrać cech indoeuropejskich pod wpływem interakcji z językami tej rodziny (zwłaszcza anatolijskimi), a genetyczne pokrewieństwo wykazywać raczej z niektórymi językami hipotetycznej grupy azjanickiej. Teorie te kwestionowane są przez zdecydowaną większość językoznawców. W 1875 roku niemiecki językoznawca Heinrich Hübschmann opublikował pracę Położenie języka ormiańskiego wśród języków indoeuropejskich, w której wykazuje, że język ormiański stanowi osobną gałąź wśród języków indoeuropejskich, a podobieństwa z językiem perskim i innymi starożytnymi językami są zapożyczeniami.

Alfabet ormiański

Zobacz też

Przypisy

  1. Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 105, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
  2. Do miast. W: Ferdynand Ossendowski: Huculszczyzna: Gorgany i Czarnohora. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegner, 1936, s. 65-66, seria: Cuda Polski. (pol.).
  3. Kursy językowe, otk.org.pl [dostęp 2019-03-15] (pol.).

Bibliografia

  • Andrzej Pisowicz: Gramatyka ormiańska (Grabar – Aszcharabar). Kraków: 2001.
  • Andrzej Pisowicz, Szuszanik Sedojan, Norajr Norajr Ter-Grigorian: Mały słownik ormiańsko-polski, polsko-ormiański. Kraków: 2006.
  • Robert Godel: An introduction to the study of Classical Armenian. Wiesbaden: 1975. (ang.).
  • Jan Henrik Holst: Armenische Studien. Wiesbaden: 2009. (niem.).
  • Heinrich Hübschmann: Armenische Grammatik. Teil 1: Armenische Etymologie. 1895, seria: Bibliothek indogermanischer Grammatiken, Band 6. (niem.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Karabakh ethnic map.png
Map of ethnolinguistic groups in the Nagorno-Karabakh region in 1995, following the First Nagorno-Karabakh war and ethnic cleansing of the region's Azerbaijani population.