Język pero

péerò[1]
Obszar

Nigeria (stan Gombe)

Liczba mówiących

25 tys. (1995)[2]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue6a żywy
Kody języka
Kod ISO 639-3pip
IETFpip
Glottologpero1241
Ethnologuepip
WALSper
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język pero (inaczej: filiya, pipero, walo; nazwa oryginalna: péerò) – język afroazjatycki z zachodniej gałęzi języków czadyjskich, używany w Nigerii (obszar Shongom, stan Gombe). Najbliżej spokrewniony z językami tangaletangale, kanakuru (dera), kuszi, kupto i innymi[3][4][5]. Posługuje się nim ok. 25 tys. osób (dane z 1995 roku). Do zapisu używany jest alfabet łaciński[2].

Dialekty

Wyróżnia się dialekty gwandum, gundale, filiya[1].

Fonetyka i fonologia

Samogłoski

Język pero ma pięć samogłosek długich i pięć krótkich[6]:

przednietylne
niezaokrąglonezaokrąglone
długiekrótkiedługiekrótkie
przymkniętei:iu:u
średniee:eo:o
otwartea:a

Spółgłoski

Spółgłoski języka pero[6]:

sposób
artykulacji
miejsce artykulacji
wargoweprzednio-
językowe
dorsalnekrtaniowe
dwu-
wargowa
dziąsłoweśrednio-
językowe
tylno-
językowe
zwartep bt dc ɟk gʔ
iniektywneɓɗ
nosowemnŋ
drżącer
półotwartewj
boczne
półotwarte
l

Intonacja

Pero jest językiem tonalnym. Rozróżnia się dwa rodzaje tonów: wysoki oraz niski[6].

Gramatyka

Liczebniki

Liczebniki w języku pero[7]:

1ɗók
2bélòw
3ɡ͡bónòŋ
4béeɗòw
5púat / fwát
6páttira múndi
7páttira bélòw
8bídìdow
9kómpòy / kómvòy
10kó / k͡púmmò
11àré ɗòk
12àré bélów
13àré ɡ͡bónòŋ
14àré béeɗòw
15àré fwát
16àré páttira múndi
17àré páttira bélòw
18àré bídìdow
19àré kómpòy / kómvòy
20kó bélòw
21kó bélòw kàn ɗòk
22kó bélòw kàn bélòw
23kó bélòw kàn ɡ͡bónòŋ
24kó bélòw kàn béeɗòw
25kó bélòw kàn fwát
26kó bélòw kàn páttira múndi
27kó bélòw kàn páttira bélòw
28kó bélòw kàn bídìdow
29kó bélòw kàn kómpòy / kómvòy
30yàjì ɡ͡bónòŋ
40yàjì béeɗòw
50yàjì fwát
60yàjì páttira múndi
70yàjì páttira bélòw
80yàjì bídìdow
90yàjì kómpòy / kómvòy
100cíɡ / ʃìk
200cíɡ bélów / ʃìk bélów
1000cík pómmò / dik
2000dik bélów

Przypisy

  1. a b Roger Blench: An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition. P. 73. Roger Blench Website. Publications, 2012. [dostęp 2017-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-28)]. (ang.).
  2. a b M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Pero. A language of Nigeria, [w:] Ethnologue: Languages of the World [online], wyd. 17, Dallas: SIL International, 2013–2014 [dostęp 2017-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-14] (ang.).
  3. Bernard Comrie: Paul Newman: The World’s Major Languages. Wyd. Second Edition. London: Routledge, 2009, s. 619 — Table 36.1 The Chadic Language Family (Inventory and Classification). ISBN 0-203-30152-8. (ang.).
  4. Roger Blench: The Afro-Asiatic Languages. Classification and Reference List. P. 4—6. Roger Blench Website. Publications, 2006. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  5. Lewis M. P., Simons G. F., Fennig C. D.: Afro-Asiatic. Chadic. West. A. A.2. Tangale. Tangale Proper. [w:] Ethnologue: Languages of the World (19th Edition) [on-line]. SIL International, 2016. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  6. a b c Green C., Moran S.: Inventory Pero (GM). [w:] PHOIBLE Online [on-line]. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology, 2014. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).
  7. Bernard Comrie: Language name and locationː Pero (Pipero), Nigeria. [w:] Numeral Systems of the World’s Language [on-line]. Max Planck Institute for the Science of Human History, 2007. [dostęp 2017-07-04]. (ang.).

Bibliografia

  • Zygmunt Frajzyngier: A Pero-English and English-Pero Vocabulary (Marburger Studien zur Afrika- und Asienkunde / Serie A, Afrika, 38). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1985, s. 93. (ang.).
  • Zygmunt Frajzyngier: A Grammar of Pero (Sprache und Oralität in Afrika: Frankfurter Studien zur Afrikanistik, 4). Berlin: Dietrich Reimer Verlag, 1989, s. viii+310. (ang.).
  • Zygmunt Frajzyngier: The vowel system of Pero (Studies in African linguistics, 11). Berlin: 1980, s. 39—74. (ang.).
  • H. H. Wängler: Zygmunt Frajzyngier: Neutralization in the consonantal system of Pero (Festchrift Otto von Essen). Wyd. Festchrift Otto von Essen. Hamburg: Helmut Buske Verlag, 1978, s. 97—119. (ang.).

Linki zewnętrzne