Język pisany

Język pisany – reprezentacja języka naturalnego lub języka sztucznego wyrażona za pomocą pisma. Język pisany jest wtórną reprezentacją języka naturalnego, którego pierwotną postacią jest język mówiony[1]. Dobrze wypracowana i ustabilizowana forma piśmiennicza, podlegająca normom językowym i ortograficznym, zwana jest grafolektem[2][3].

Język pisany, w przeciwieństwie do mowy, ma charakter trwały; umożliwia komunikację w czasie i przestrzeni[4], również przy nieobecności adresata[5]. Pod względem struktury jest bardziej uporządkowany i logiczny; cechuje się dbałością stylistyczną i urozmaiceniem składniowym (rozbudowane zdania złożone, konstrukcje bierne, imiesłowy itp.)[4]. Ze względów estetycznych w tekstach pisanych unika się powtórzeń, dąży się zaś do zachowania ładu kompozycyjnego i spójności tekstu[4]. W zakresie leksyki dominują rzeczowniki i przymiotniki; słownictwo jest pozbawione nacechowania emocjonalnego, pojawiają się wyrazy abstrakcyjne i elementy rejestru wysokiego (wyrazy książkowe)[4], a także bardziej złożone konstrukcje zdaniowe[5]. Język pisany pozbawiony jest mimiki i gestykulacji, kodu niewerbalnego[4]. Nie zawiera także omyłek słownych charakterystycznych dla mowy, pozwala na lepsze dopracowanie przekazu[6]. Językiem pisanym w szczególnym stopniu rządzą przepisy normatywne (normy ortografii, konwencje pisarskie itp.)[7].

Język pisany zawsze występuje jako element towarzyszący pewnemu językowi mówionemu[8]. Wiele języków wymarłych znanych jest wyłącznie dzięki zabytkom pisanym.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Kazimierz Polański (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. II, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 271–273, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 (pol.).
  2. ↑ Leo Daugherty, The English Grapholect and the Introductory Composition Class, „College Composition and Communication”, 30 (2), 1979, s. 134–140, DOI: 10.2307/356315, ISSN 0010-096X, JSTOR: 356315 (ang.).
  3. ↑ Walter J. Ong, Technologizace slova: mluvená a psaná řeč, Vyd. české 1, Praga: Karolinum, 2006, s. 18, ISBN 80-246-1124-4, OCLC 85715882 (cz.).
  4. ↑ a b c d e Joanna Dobkowska, W pigułce. Nauka o języku. Repetytorium. Liceum i technikum, wyd. 1, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2019, s. 59, ISBN 978-83-02-18249-5, OCLC 1107607313.
  5. ↑ a b Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, s. 324, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
  6. ↑ Slovenský národopis: časopis Slovenskej akadémie vied, t. 19, Veda, 1971, s. 586 (słow.).
  7. ↑ Naomi S. Baron, Always On: Language in an Online and Mobile World, Oxford University Press, 2010, s. 168, ISBN 978-0-19-977980-2 (ang.).
  8. ↑ Robert Sanders, Nora Yao, Fundamental Spoken Chinese, University of Hawai'i Press, 2009, xiii, ISBN 978-0-8248-3156-1 (ang.).