Język praceltycki

Praceltycki
Rekonstrukcja dla

języki celtyckie

Obszar

Europa Zachodnia, Europa Środkowa

Okres

ok. XIII–VIII wiek p.n.e.

Przodek

język praindoeuropejski

Język praceltyckirekonstruowany prajęzyk, hipotetyczny przodek wszystkich języków celtyckich. Należy do rodziny języków indoeuropejskich, w której wraz z językiem praitalskim i pragermańskim stanowi zachodnie, innowacyjne ekstremum. Uważa się, że praceltycka wspólnota językowa trwała do około VIII wieku p.n.e. – wiąże się ją z południowoniemiecką kulturą pól popielnicowych. Tak dawna datacja, jak również skromny materiał źródłowy nt. kontynentalnych dialektów celtyckich, stanowią poważne przeszkody w kompletnej rekonstrukcji tego języka. Zachowane źródła kontynentalne pozwalają na wysuwanie dość wiarygodnych hipotez nt. fonologii i morfologii, ale już nie składni. Wpływ na to ma znaczna innowacyjność języków wyspiarskich, jak również przerwa czasowa (ok. trzy stulecia) i odległość geograficzna w poświadczeniach między galijskim i prairlandzkim, najważniejszymi podstawami rekonstrukcji.

Bibliografia

Słowniki i leksykony
  • Xavier Delamarre: Dictionnaire de la langue gauloise. Paris: Errance, 2003. ISBN 2-87772-237-6. (fr.).
  • Ranko Matasović: Etymological Dictionary of Proto-Celtic. Leiden: Koninklijke Brill, 2009. ISBN 978-90-04-17336-1. (ang.).
Monografie i opracowania zbiorcze
  • Martin J. Ball, Nicole Müller: The Celtic Languages. London: Routledge, 2010. ISBN 978-0-415-42279-6. (ang.).
  • Philip Freeman: The Galatian Language: A Comprehensive Survey of the Language of the Ancient Celts in Greco-Roman Asia Minor. New York: Mellen Press, 2001. ISBN 0-7734-7480-3. (ang.).
  • John T. Koch: Celtic Culture. A Historical Encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2005. ISBN 978-1-85109-440-0. (ang.).
  • Pierre-Yves Lambert: La langue gauloise. Paris: Errance, 1997. ISBN 2-87772-089-6. (fr.).
  • Kim McCone: Towards a Relative Chronology of Ancient and Medieval Celtic Sound Change. Maynooth: National University of Ireland, 1996. ISBN 090151940-5. (ang.).
  • Paul Russell: An Introduction to the Celtic Languages. London: Routledge, 1995. ISBN 978-0582100817. (ang.).
  • Peter Schrijver: Studies in the History of Celtic Pronouns and Particles. Maynooth: National University of Ireland, 1997. ISBN 978-090151959-7. (ang.).
  • David Stifter: Old Celtic Languages. Wien: Universität Wien, 2008. (ang.).
Artykuły
  • Joseph F. Eska. The so-called weak or dental preterite in Continental Celtic, Watkins’ Law, and related matters. „Historische Sprachforschung”. 103, s. 81–91, 1990. (ang.). 
  • Joseph F. Eska. On basic configuration and movement within the Gaulish clause. „Hautes études du monde greco-romain”. 3, s. 215–229, 2007. (ang.). 
  • Joseph F. Eska: Continental Celtic. W: Roger D. Woodland: The Ancient Languages of Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2008, s. 165–188. ISBN 978-0-521-68495-8. (ang.).
  • Raymond Hickey: Sound change and typological shift. Initial mutation in Celtic. W: Jacek Fisiak: Linguistic Typology and Reconstruction. Berlin: Mouton, 1995, s. 133-182. ISBN 978-3110149050. (ang.).
  • Karl H. Schmidt. Zur Rekonstruktion des Keltischen. Festlandkeltisches und inselkeltisches Verbum. „Zeitschrift für celtische Philologie”. 41, s. 159–179, 1986. (niem.).