Język staroperski

Język staroperski
ObszarStarożytny Iran
Klasyfikacja genetyczna
Kody języka
Kod ISO 639-2peo
Kod ISO 639-3peo
IETFpeo
Glottologoldp1254
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku staroperskim
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język staroperski – wymarły język irański, wraz z awestyjskim i medyjskim, używany w okresie staroirańskim.

Korpus języka staroperskiego zawiera głównie napisy na glinianych tabliczkach z Persji z okresu od ok. 600 p.n.e. do 300 p.n.e. Zapiski w języku staroperskim znalezione zostały również w dzisiejszym Iraku, Turcji i Egipcie[1]. Najważniejszym z nich jest inskrypcja z Behistun.

Nie wiadomo, kiedy dokładnie zaczęto posługiwać się staroperskim. Zgodnie z założeniami historyków, językiem staroperskim posługiwało się plemię Parsuwaszy, które na początku pierwszego tysiąclecia p.n.e. dotarło na Płaskowyż Irański, a następnie przemieściło się na teren obecnej prowincji Fars. Język ten stał się oficjalnym językiem dynastii Achemenidów. Źródła asyryjskie z IX wieku p.n.e., choć stanowią najwcześniejszą dokumentację perskiej i medyjskiej obecności na Płaskowyżu Irańskim i dostarczają wiele informacji nt. chronologii, przedstawiają jednak rozmieszczenie geograficzne starożytnych Persów jedynie ogólnikowo. Gdy Parsuwasze pojawiają się po raz pierwszy w dokumentach z czasów Salmanasara III, umiejscowieni są w okolicach jeziora Urmia. Dokładna tożsamość plemienia Parsuwaszy nie została jeszcze określona, ale z lingwistycznego punktu widzenia wyraz ten odpowiada staroperskiemu wyrazowi pārsa, wywodzącemu się z wcześniejszego *pārćwa[2]. Ponieważ staroperski zawiera wiele zapożyczeń z innego staroirańskiego języka, medyjskiego, jest prawdopodobne że staroperskim posługiwano się przed czasami Achemenidów i przez większość pierwszej połowy pierwszego tysiąclecia p.n.e.[3]

Porównanie z nowoperskim

IndoirańskiStaroperskiŚrednioperskiNowoperskiPolski
*asuras mazdhāsAhura mazdaOhrmazdOrmazd اورمزدAhura Mazda
*aśwasaspaaspasb اسب/asp اسپkoń
*kāmakāmakāmkām کامpożytek
*daiwasdaivadēwdiv دیوdemon
drajahdrajādarjā دریاmorze
*źhasta-dastadastagdast دستręka
*bhāgībādzibādzbādz باج/باژbogactwo
*bhrātr-brātarbrâdarbarādar برادرbrat
*bhūmišbūmibūmbūm بومregion, kraina
*martjamartjamardmard مردmężczyzna
*māsamāhamāhmāh ماهmiesiąc, księżyc
*vāsaravāharawahārbahār بهارwiosna
stūnāstūnsotūn ستونpodstawa, kolumna
šijātašādšād شادszczęśliwy
*ṛtamartaardord اُردporządek, prawda
*drauźh-drudzdrughdorugh دروغkłamstwo

Przypisy

Linki zewnętrzne