Języki łużyckie

Języki łużyckie
Obszar

Łużyce

Użytkownicy

ok. 150 tys.

Klasyfikacja genetyczna

języki indoeuropejskie

Podział

język dolnołużycki
język górnołużycki

Kody rodziny językowej
ISO 639-5wen
Glottologsorb1249
Występowanie
Ilustracja
Zasięg języków serbołużyckich
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode.
Zasięg języków słowiańskich z ok. VIII wieku na terenie dzisiejszych Niemiec

     Język połabski

     Języki serbołużyckie

Języki łużyckie – grupa obejmująca dwa blisko spokrewnione języki zachodniosłowiańskie: górnołużycki i dolnołużycki.

Używane są one przez Łużyczan (łącznie ok. 150 tys. osób, większość z nich posługuje się jednak wyłącznie językiem niemieckim) na terenie Łużyc we wschodnich Niemczech. Obydwa języki łużyckie są zagrożone wymarciem (przede wszystkim dolnołużycki, którego liczbę aktywnych użytkowników szacuje się na kilka tysięcy, i którym na co dzień posługuje się w zasadzie tylko najstarsza generacja, podczas gdy górnołużyckiego używa ok. 55 tys. osób). Dolnołużycki jest bardziej zbliżony do polskiego, a górnołużycki do czeskiego i słowackiego. W obydwu językach występuje gramatyczna liczba podwójna. Na Łużycach wytworzył się także pośredni język pomiędzy jęz. niemieckim a dolnołużyckim – ponaschemu. Polskie głoski ć dź, w dolnołużycczyźnie zmieniają się w ś, ź. Por. być – byś, dzieci – źiśi. Grupy spółgłosek tr i pr zmieniają się w tš, pś i pš, np. prawy – pšawy, straszny – tšašny.

Alfabet dolnołużycki

Alfabet dolnołużycki
abcčćdeěfghchijkłlmnńoprŕsšśtuwyzžź
ABCČDEFGHChIJKŁLMNOPRSŠŚTUWYZŽŹ

Alfabet górnołużycki

Alfabet górnołużycki
abcčćdeěfghchijkłlmnńoóp(q)rřsštu(v)w(x)yzž
ABCČĆDEFGHChIJKŁLMNOP(Q)RSŠTU(V)W(X)(Y)ZŽ

Uwaga: W nowszej wersji „ć” znajduje się po „č”. Do 2005 można spotkać „ć” w alfabecie po „t”. Warto zwrócić uwagę, że w odróżnieniu od języka polskiego litera „l” następuje po „ł”, nie odwrotnie.

polskidolnołużyckigórnołużyckiczeskisłowackirosyjskipołabski drzewiańskikaszubski
człowiekcłowjekčłowjekčlověkčlovekчеловек [czieławiék]clåvăkczłowiek
wieczórwjacorwječorvečervečerвечер [wiéczier]vicerwieczór
bratbratšbratrbratrbratбрат [brat]brotbrat
dzieńźeńdźeńdendeňдень [dień]dandzéń
rękarukarukarukarukaрука [ruká]rǫkărãka
jesieńnazymjenazymapodzimjeseňосень [ósień]preńă zaimă, jisinjeséń
śniegsněgsněhsníhsnehснег [snieg]snegsnieg
latolěśelěćolétoletoлето [liéta]ľotülato
siostrasotšasotrasestrasestraсестра [siestrá]sestrăsostra
rybarybarybarybarybaрыба [rýba]råiborëba
ogieńwogeńwoheńoheňoheňогонь [agóń]wiďėnòdżiń
wodawodawodavodavodaвода [wadá]wådăwòda
wiatrwětšwětřik, wětrvítrvietorветер [wiétier]v́otĕrwiater
zimazymjezymazimazimaзима [zimá]zaimăzëma

Galeria

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Slavs west territory Limes Sorabicus.jpg
Zachodnie granice osadnictwa słowiańskiego: Hamburg, rzeka Ilmenawa, Brunszwik, góry Harcu, Fulda, Wurzburg, rzeka Wernica oraz zakreślony czerwoną linią ciągłą Limes Sorabicus, przeprowadzony w r. 808-808 przez Karola Wielkiego (granica oddzielająca jego monarchię od Słowiańszczyzny zachodniej)
Cottbus zweisprachige Strassenbezeichnung zugeschnitten.jpg
Bilingual, German-Sorbian street sign in the city Cottbus in Brandenburg, Germany.
Budyšin – měšćanska tafla (2021).jpg
Autor: Julian Nyča, Licencja: CC BY-SA 3.0
Měšćanska tafla Budyšina po nowym mustrje
Polaba-Serba-Siedlungsgebiet.png
Autor: Phillipm0703, Licencja: CC BY 4.0
Siedlungsgebiet von Polaben und Sorben
Sorbisches Siedlungsgebiet-dsb.png
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0 de
Map of the Sorbian area, Lower Sorbian version