Języki helleńskie
Języki helleńskie – rodzina językowa w obrębie języków indoeuropejskich. Języki helleńskie wywodzą się ze wspólnego przodka (prajęzyka) – języka protohelleńskiego. Jedyne dwa zaświadczone starożytne języki helleńskie – starogrecki i macedoński – zaliczane są wraz z językami iliryjskim, trackim, frygijskim i dackim do postulowanej paleobałkańskiej ligi językowej. W dużej części opracowań rodzina helleńska w ogóle nie jest wyróżniana, a wszystkie podane w poniższym zestawieniu etnolekty uznawane są za odmiany języka greckiego, izolowanego w obrębie rodziny indoeuropejskiej.
Klasyfikacja języków helleńskich
Poniżej przedstawiono schemat klasyfikacji genetyczno-systematycznej języków helleńskich
- języki helleńskie
- staromacedoński †
- epirocki †
- staromacedoński †
- język grecki
- dialekty achajskie †
- mykeński †
- dialekty arkadyjsko-cypryjskie †
- dialekt arkadyjski †
- dialekt cypryjski †
- dialekt pamfilijski †
- dialekt cypryjski †
- dialekty arkadyjsko-cypryjskie †
- dialekty achajskie †
- język grecki
- dialekty attycko-jońskie †
- dialekt homerycki †
- dialekt attycki †
- dialekt eubejski (zachodniojoński) †
- dialekt centralnojoński (joński wyspowy) †
- dialekt wschodniojoński (joński literacki) †
- dialekt attycki †
- dialekt homerycki †
- dialekty attycko-jońskie †
- dialekty eolskie †
- dialekt beocki †
- dialekt eolski †
- dialekt lesbijski †
- dialekt tesalski †
- dialekt eolski †
- dialekt beocki †
- dialekty eolskie †
- dialekty zachodniogreckie †
- dialekty północnozachodnie †
- dialekt etolski †
- dialekt elidzki †
- dialekt fokidzki †
- dialekt lokrydzki †
- dialekt elidzki †
- dialekty doryckie †
- dialekt dorycki literacki †
- dialekt argolidzki †
- dialekt cyrenejski †
- dialekt cykladzki †
- dialekt kreteński †
- dialekt lakoński †
- dialekt megarejski †
- dialekt messeński †
- dialekt rodyjski †
- dialekt sycylijski †
- dialekt terański †
- dialekt argolidzki †
- dialekt etolski †
- dialekty północnozachodnie †
- dialekty zachodniogreckie †
Często wśród dialektów języka nowogreckiego wymienia się też języki lub dialekty:
Osobne stanowisko w rodzinie helleńskiej zajmuje język jewanik, wywodzący się z greki koine i pozostający pod silnym wpływem języka hebrajskiego. Język ten używany był przez diasporę żydowską aż do końca XX wieku.
Rozwój języków helleńskich
Poniżej przedstawiono uproszczony schemat historii rozwoju języków helleńskich:
protohelleński† ├─>staromacedoński † ├─>mykeński † ├─>greka archaiczna † ├─>greka klasyczna † ├─>koine † │ ├─>średniogrecki † (greka bizantyjska) │ │ ├─>kapadocki[1] │ │ ├─>nowogrecki (demotyk, katharewusa[2], cypryjski i inne) │ ├─>pontyjski[3] │ ├─>jewanik †[4] ├─>cakoński[5] ├─>griko[6]
Przypisy
- ↑ Istniał już w XII wieku (przez ponad dwieście lat równolegle do greki bizantyjskiej, z której się wywodzi).
- ↑ Język sztuczny, używany dawniej tylko w kontekstach oficjalnych (dokumentach urzędowych, wiadomościach, polityce). Luźno oparty na grece klasycznej i dialektach mówionych języka nowogreckiego.
- ↑ Wywodzi się z koine i dialektu jońskiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem greki bizantyjskiej i języka tureckiego.
- ↑ Wywodzi się z koine okresu hellenistycznego (z zapożyczeniami z języka hebrajskiego), należy do języków żydowskich. Wymarły w końcu XX w.
- ↑ Wywodzi się z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem kolejno koine, greki średniowiecznej i języka nowogreckiego.
- ↑ Wywodzi się z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem najpierw łaciny, później języka włoskiego.
| ||||||