Języki nigero-kongijskie

Zasięg języków nigero-kongijskich oraz innych rodzin językowych w Afryce

Języki nigero-kongijskie – jedna z największych rodzin językowych, według Ethnologue ich liczba wynosi 1539^[1]. Pod względem rozpowszechnienia, liczby mówiących i różnorodności zajmują pierwsze miejsce w Afryce. Języki tej rodziny używane są na większości obszaru Afryki subsaharyjskiej.

Klasyfikacja

Według jednej z najczęściej przyjmowanych klasyfikacji języki nigero-kongijskie dzielą się na:

języki atlantyckie
języki mande
języki woltyjskie (gur)
języki kwa
języki benue-kongijskie (tu należą m.in. języki bantu)
języki adamawa-ubangi
języki kordofańskie

Pierwszą klasyfikację języków nigero-kongijskich zaproponował Joseph Greenberg. Jego klasyfikacja z niewielkimi zmianami jest przez wielu językoznawców stosowana do dziś. W pierwotnej wersji Greenberg wydzielił jednak grupę kordofańską spośród języków nigero-kongijskich i włączył te dwie rodziny do języków nigero-kordofańskich. Później jednak języki kordofańskie włączono do nigero-kongijskich, a nazwa grupy nigero-kordofańskiej została zarzucona. Istnieją też hipotezy – nieznajdujące jednak powszechnego poparcia – wydzielające spośród języków nigero-kongijskich zarówno języki kordofańskie, jak i języki mande.

Jedna z popularniejszych alternatywnych klasyfikacji dzieli języki nigero-kongijskie na trzy podgrupy:

Niektórzy językoznawcy wskazują na pewne typologiczne podobieństwa języków nigero-kongijskich z nilo-saharyjskimi (szczególnie podgrupą środkowosudańską), łącząc te dwie rodziny we wspólną fylę kongo-saharyjską lub nigero-saharyjską. Hipoteza ta nie jest jednak ogólnie akceptowana.

Ważniejsze języki grupy nigero-kongijskiej

Poniżej podano uproszczoną klasyfikację języków nigero-kongijskich w zmodyfikowanej wersji Josepha Greenberga. Niektórzy językoznawcy nie zgadzają się z poniższym podziałem, proponując wydzielenie grupy atlantycko-kongijskiej i własny podział w jej obrębie – przedstawiono go w haśle języki atlantycko-kongijskie.

Języki nigero-kongijskie