Języki pidżynowe
Języki pidżynowe[1] (pidgin, pidżyn) – języki pomocnicze o uproszczonej budowie strukturalnej, a także o ograniczonym słownictwie, powstałe na bazie dwóch (lub więcej) języków. Nazwa „pidżyn” pochodzi od chińskiej wymowy angielskiego słowa business („biznes”)[2].
Języki pidżynowe powstały na skutek przemieszania języków różnych grup społecznych w strefach ich kontaktów. Często używane na obszarach wielojęzycznych np. jako języki handlu, armii, na plantacjach, w skupiskach miejskich i przemysłowych, gdzie stykają się przedstawiciele różnych grup językowych.
Najczęściej spotykane w Azji, Afryce i Ameryce. Często powstają na bazie języków kolonizatorów (np. angielski, portugalski, hiszpański, francuski, rosyjski) bądź języków rozpowszechnionych na dużym obszarze (arabski, suahili czy zulu).
Języki pidżynowe, które przeszły proces natywizacji i zostały przyjęte jako języki etniczne, stają się językami kreolskimi[3]. Języki kreolskie cechują się rozbudowanym słownictwem i lepiej rozwiniętą strukturą gramatyczną, pod względem złożoności przypominającą systemy typowych języków świata[4].
Określenia tego używa się również w informatyce – pidżynowe języki programowania nie służą do pisania rzeczywistych programów, a jedynie do demonstracji algorytmów, np. Pidgin Pascal. Również w matematyce używa się potocznie sformułowania pidgin mathematics na zapis matematyczny, który nie jest do końca ścisły.
Przykłady języków pidżynowych
- język kiachtyński – pogranicze rosyjsko-chińskie
- język miszif – język Metysów kanadyjskich
- język russenorsk – wśród rybaków Arktyki
- Küchendeutsch – język powstały na bazie niemieckiego używany w Namibii
- pidżyn chińsko-angielski – Azja Wschodnia
- pidżyn islandzko-baskijski – używany był wśród baskijskich wielorybników na Islandii
- tok pisin – Melanezja
- żargon chinook – północno-wschodnia część Oceanu Spokojnego
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Krystyna Damm, Aldona Mikusińska (red.): Ludy i języki świata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 165. ISBN 83-01-13070-9.
- ↑ (ang.) Pidgin, w: Online Etymology Dictionary, dost. 9 października 2008.
- ↑ Mistrík 1993 ↓, s. 251.
- ↑ Suzanne Romaine (red.), Language in Australia, Cambridge University Press, 1991, s. 160, ISBN 978-0-521-33983-4 [dostęp 2021-08-10] (ang.).
Bibliografia
- Atlas języków. Pochodzenie i rozwój języków świata, Bernard Comrie (red.) i inni, Poznań: „Atena”, 1998, ISBN 83-85414-31-2, OCLC 749229608.
- Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratislava: Obzor, 1993, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).