Jaćwież

Plemiona bałtyjskie ok. 1200 roku

Jaćwież, znana również jako Sudawia, Sudowia^[1] i Dajnowa^[2] – ziemie zajmowane do ok. XIII wieku przez bałtyjskie plemię Jaćwingów.

Granice i obszar

Granice i obszar Jaćwieży są przedmiotem dyskusji wśród badaczy^[3]. Wynika to z niewielkiej ilości dostępnych przekazów – skąpe źródła z XIII i XIV wieku dają tylko minimalne dane, pozwalające zorientować się w położeniu geograficznym Jaćwieży u schyłku jej istnienia w XIII wieku^[4]. W wyznaczaniu obszaru Jaćwieży pomocne są też badania nad późniejszym osadnictwem polskim, ruskim i litewskim na ziemiach pojaćwieskich, badania archeologiczne, a także występowanie nazw geograficznych pochodnych od nazw Jaćwingów, Sudowów i Dajnowa^[1].

Większość granic Jaćwieży miało charakter naturalny – tworzyły je bory, moczary i rzeki^[5]. W miejscach zwężenia borów i moczarów granice umacniano prawdopodobnie zasiekami ze zwalonych pni i gałęzi^[5]. Szlaki drożne wnikały na teren Jaćwieży w niewielu miejscach^[5]. Szlakami tymi posługiwali się Jaćwingowie podczas wypraw na ziemie sąsiadów, a także oddziały nieprzyjaciół najeżdżające ziemie Jaćwieży^[5].

(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de

Grodziska jaćwieskie w granicach Polski, Litwy i okręgu kaliningradzkiego wg M. Engel i C. Sobczak^[6]

Hipotezy

W literaturze przedmiotu spotykane są m.in. poniższe propozycje granic Jaćwieży:

• Puszcza Romincka na północy, pas między Niemnem i Szeszupą na północy, Niemen wschodzie, Biebrza na południu, Ełk (Łęg) na zachodzie (A. Kamiński)^[7]
• środkowy bieg Szeszupy na północy, środkowy bieg Niemna na wschodzie, dorzecze Biebrzy i Supraśli na południu, linia Wielkich Jezior Mazurskich na zachodzie (M. Engel, P. Iwanicki, G. Iwanowska, C. Sobczak)^[3]

Zobacz też

• Bałtowie
• Prusowie

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedja powszechna, t. 25, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1867, s. 998 .
• MarcinM. Engel MarcinM. i inni, Grodziska Jaćwieży w perspektywie badań Działu Archeologii Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, [w:] Archaeologica Hereditas, t. 2, Warszawa; Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej, 2013, s. 45–63, ISBN 978-83-932546-7-5 .
• Aleksander Kamiński: Jaćwież. Terytorium, ludność, stosunki gospodarcze i społeczne. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1953.

Linki zewnętrzne

• Grodziska Jaćwieży – internetowa mapa grodzisk opracowana w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie naniesiona na podkład Google Maps
• Sudawia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 548 .