Jałowęsy

Jałowęsy
	wieś
	; Miejscowość na mapie gminy Opatów
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	opatowski
Gmina	Opatów
Liczba ludności (2021)	362
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	27-500
Tablice rejestracyjne	TOP
SIMC	0801326
	Położenie na mapie gminy Opatów Jałowęsy
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jałowęsy
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Jałowęsy
	Położenie na mapie powiatu opatowskiego Jałowęsy
	50°48′27″N 21°21′47″E/50,807500 21,363056

Artykuł	50°48′27″N 21°21′47″E
- błąd	39 m
WD	50°48'27.0"N, 21°21'47.2"E, 50°44'N, 21°19'E
- błąd	14 m
Odległość	0 m

Jałowęsy – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Opatów^[3]^[4].

Prywatna wieś szlachecka Jałowąsy położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie sandomierskim województwa sandomierskiego^[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.

Etymologia nazwy wsi

Na przestrzeni wieków nazwa wsi ewoluowała. W materiałach źródłowych, poza wspomnianymi, można znaleźć takie nazwy jak: Jalowansz, Jalowansi, Jałowansy, Jalowąssy, Ialowązy, a nawet Yallowassy czy Jałowęty. Nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Jałowąs, czyli imienia mężczyzny mającego rzadki zarost twarzy lub pozbawionego go w ogóle^[6]^[7].

Części wsi

Integralne części wsi Jałowęsy^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0801332	Karsy	część wsi
0801349	Kolonie	część wsi
0801355	Rudki	część wsi
0801361	Wrzosy	część wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1328 r. Wówczas wieś nazywała się Ialovans i wchodziła w skład włości biskupów lubuskich. Według Jana Długosza w XV w. wieś składała się z 21 łanów ziemi, w tym 2 sołtysich. Miejscowi kmiecie oddawali biskupowi dziesięcinę w wysokości do 20 grzywien. Była tu także karczma. W 1578 r. w źródłach pojawiła się nazwa Ialowaszy. Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z 1629 r. wskazuje, że ówczesnym właścicielem wsi był Władysław Dominik Zasławski-Ostrogski. W 1827 r. wieś liczyła 27 domostw. Pod koniec XIX w. dobra Jałowęs składały się z folwarku Jałowęsy i Karsy. Wieś liczyła 48 domostw.

Zabytki

Park dworski, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.525 z 11.12.1957 i z 25.10.1991)^[8].

Przypisy

↑ Strona gminy. Statystyka mieszkańców w dniu 2021-01-31 s. 24
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 364 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.
↑ M. Kamińska, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego. Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s. 77.
↑ K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany. Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 37 [dostęp 2015-12-03] .

Linki zewnętrzne

Jałowęsy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 387 .
Jałowęsy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 630 .
Karol Szajnocha Jadwiga i Jagiełło

[lud-1] Strona gminy. Statystyka mieszkańców w dniu 2021-01-31 s. 24

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 364 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-3] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[RMAiC-2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[5] Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3.

[6] M. Kamińska, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego. Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków 1964, s. 77.

[7] K. Rymut (red.), Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany. Wydawnictwo Naukowe DWN, Kraków 2001.

[8] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 37 [dostęp 2015-12-03] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Miasta	Opatów
Wsie	Adamów Balbinów Brzezie Czerników Karski Czerników Opatowski Gojców Jagnin Jałowęsy Jurkowice Karwów Kobylanki Kobylany Kochów Kornacice Lipowa Marcinkowice Nikisiałka Duża Nikisiałka Mała Oficjałów Okalina-Kolonia Okalina-Wieś Podole Rosochy Strzyżowice Tomaszów Tudorów Wąworków Zochcinek
Osady	Kania Pod Lasem Przecinka
Integralne części wsi	Aleksandrów Bartłomieje Błota Brzezie-Kolonia Brzezie-Wieś Dwór Dzierążnia Dziury Gibki Gojców-Kolonia Góra Góry Janówek Józefów Karsy Kochówek Kolonia Druga Kolonia na Podworskiem Kolonie Kolonie Wschodnie Kozi Rynek Krowiniec Lipowa Poduchowna Murowaniec Na Łąkach Nikisiałka Duża-Kolonia Od Miasta Pipała Pobroszyn Podkochów Podole-Kolonia Podrzecze Polakówka Przecinka (Kobylany) Przy Łagowskiej Szosie Przy Szosie Ptkanów Resztówka Rosochy-Kolonia Różal Rudki Rzym Stara Wieś Środek Tudorów-Folwark Tudorowiec Ukraina W Łąkach Wąworków-Kolonia Wrzosy Wymysłów Za Rzeką Za Stokiem Zarzecze Żółczyce

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne