Jaśkowice (województwo małopolskie)
.svg) | Ten artykuł od 2011-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
| Artykuł | 49°57′45″N 19°40′1″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°0'N, 19°41'E, 49°59'N, 19°41'E |
| - błąd | 19516 m |
| Odległość | 1331 m |
| wieś | |
 Przystanek kolejowy Jaśkowice | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 232 m n.p.m. |
| Liczba ludności (31.12.2017) | 1071 |
| Strefa numeracyjna | 12 |
| Kod pocztowy | 32-051[1] |
| Tablice rejestracyjne | KRA |
| SIMC | 0334971 |
Położenie na mapie gminy Skawina _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Skawina") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 49°57′45″N 19°40′01″E/49,962500 19,666944 | |
| Strona internetowa | |
Jaśkowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Skawina, przy drodze krajowej nr 44.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Integralne części wsi
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0334988 | Ducki | część wsi |
| 0334994 | Łazy | część wsi |
| 0335002 | Łopata | część wsi |
| 0335019 | Przy Wiśle | część wsi |
| 0335025 | Skotnia | część wsi |
| 0335031 | Wieliczka | część wsi |
| 0335048 | Wygoda | część wsi |
| 0335054 | Za Dworem | część wsi |
| 0335060 | Za Potokiem | część wsi |
| 0335077 | Żabi Dołek | część wsi |
| 0335083 | Żary | część wsi |
Historia Jaśkowic
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1274. Pierwotnie wieś mogła być posiadłością rodu Radwanitów podległa księciu opolskiemu Władysławowi. Z ich rąk przeszła pod władanie rodów: Gaweł, Sadek, Jaszek herbu Topór. Założycielem wsi był zapewne niejaki Jaśko, o czym może świadczyć zawarta w dokumencie z 1363 roku pierwsza wmianka nazwy wsi „Jaskouicze”. W 1422 roku wieś została posiadłością Mikołaja z Rusocic herbu Zadora.
W końcu XVII wieku kolejny właściciel szlachcic Jaskow (Jaskowic), zbudował dwór otoczony stawami. W 1778 roku Jaśkowice były własnością wojewody mińskiego Józefa Radziwiłła, następnie Szczepana Skrzyńskiego, a od 1791 roku Michała Lebowskiego. Po rodzinie Lebowskich, właścicielami Jaśkowic była rodzina Duninów z Głębowic w osobie Kazimierza Dunina zmarłego w 1825 roku[4]. W drugiej połowie XIX wieku dobra jaśkowickie były we władaniu Fryderyka Lgockiego, który w testamencie zapisał je córce Zofii Dąmbskiej.
W 1889 roku Jaśkowice w spadku otrzymał Henryk Dąmbski, który w trzy lata później sprzedał je Antoniemu Zubrzyckiemu z Kasiny Wielkiej i jego żonie Marii z Dwernickich[5]. Zubrzyccy założyli tutaj uzdrowisko w oparciu o lecznicze źródło wody siarczano-żelazistej. Powstały łazienki, kilka drewnianych i murowanych pensjonatów oraz kaplica dla kuracjuszy. Uzdrowisko było uznawane za jedno z najnowocześniejszych w Galicji[6]. Niedługo jednak trwała dobra passa uzdrowiska. W 1912 r. Przewodnik Kąpielowy napisał: Uzdrowisko z powodu jednak malarycznej okolicy niebawem upadło, a wille przeważnie niezamieszkiwane poszły w rozsypkę. Frekwencja jest minimalna. W tym okresie również i obszar dworski stanowił tylko resztówkę, ponieważ już wcześniej Zubrzyccy rozpoczęli intensywną parcelację majątku. W 1904 roku wieś kupiła Justyna Grabowicz, która z mężem lekarzem kontynuowała działalność uzdrowiskową. Grabowiczowie wprowadzili pewne nowości w metodach leczniczych stosowanych w uzdrowisku[7]. Jaśkowice gościły wtedy znanych artystów m.in. znanego pisarza Zenona Przesmyckiego z żoną, który był zaprzyjaźniony z Grabowiczem[8]. W 1911 zamknięto zakład wodoleczniczy, ale jeszcze do 1917 podejmowano próby odbudowy uzdrowiska. Dr Władysław Grabowicz z wójtem Kazimierzem Kowalówką założył we wsi Straż Pożarną. W 1908 roku zbudowano szkołę z datków mieszkańców i właściciela. Zmieniono nazwę wsi na Jaśkowice. Grabowiczowie zmuszeni sytuacją osobista dokończyli parcelację uzdrowiska. W 1931 wybuchł we wsi wielki pożar, który zniszczył część infrastruktury zdrojowej i dwór Grabowiczów, który został co prawda odbudowany, ale zatracił cechy stylowe[9]
Po II wojnie światowej miejscowy dwór i część działek należącej do zabudowy dworskiej kupił Jan Kęska który osiedlił się tu wraz z rodziną. Na terenie posiadłości Kęski znajdowała się zabytkowa kapliczka mszalna, która niegdyś służyła kuracjuszom tutejszego uzdrowiska. W latach 80. tuż przed swoją śmiercią Jan Kęska przekazał kapliczkę wraz z częścią działki pod budowę kaplicy na potrzeby okolicznych wiernych, obecnie jest to kościół parafialny[10]. Po jego śmierci dwór przejęła jego córka Halina Moll, która po opuszczeniu Jaśkowic sprzedała nieruchomość w pierwszej połowie lat 90.
Uchwałą Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 28 marca 2018 r. ulicom na terenie sołectwa Jaśkowice nadano nazwy[11].
Sport
We wsi działa klub piłkarski Wiślanie Jaśkowice[12].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 379 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Lgoccy – linia Józefa Lgockiego, Nasza Lgota, 22 listopada 2015 [dostęp 2022-02-22] (pol.).
- ↑ Czasopismo, „Rocznik Biblioteki PAU i PAN w Krakowie”, T.53, 2008.
- ↑ Ludomił Korczyński, Zarys balneoterapii i balneografii krajowej, 1900.
- ↑ Julian Zinkow, Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, 2000.
- ↑ katalogi.bn.org.pl, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2022-02-22] (ang.).
- ↑ Czasopismo, „Czas” (nr 197), 29 sierpnia 1931.
- ↑ Wiesław Czubaj (red.), Jaśkowice z pamięci i nie tylko: praca zbiorowa, 2017.
- ↑ Biuletyny Informacji Publicznej, bip.malopolska.pl [dostęp 2019-01-22].
- ↑ Wislanie.com. [dostęp 2017-11-29].
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.34 N
- S: 49.87 N
- W: 19.50 E
- E: 20.37 E
Autor: Mathieu Mars, Licencja: CC BY-SA 4.0
Perony przystanku kolejowego Jaśkowice w 2019 roku (widok w kierunku Krakowa Płaszowa)