Jaśmin

Jaśmin
	; Jaśmin wielkolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	oliwkowate
Rodzaj	jaśmin
	Nazwa systematyczna
	Jasminum L.; Sp. Pl. 7. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Jasminum officinale L.
Synonimy
	Mogorium Juss.; Noldeanthus Knobl.; Nyctanthos St.-Lag.;
	Mogorium Juss.; Noldeanthus Knobl.; Nyctanthos St.-Lag.;

Jaśmin lekarski

Jasminum polyanthum

Jaśmin, jaśminek^[5] (Jasminum L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwkowatych. Obejmuje ok. 200 gatunków^[4]^[6]. Występują one w strefie międzyzwrotnikowej Afryki, Azji i Australii, sięgając do stref umiarkowanych w południowej Afryce i Australii oraz w rejonie Kaukazu i wschodnich Chin^[4]. Rosną zwykle w formacjach zaroślowych. Ich wonne, zwykle słodko pachnące kwiaty są zapylane przez owady^[7].

Liczne gatunki są od dawna uprawiane dla intensywnego aromatu w czasie kwitnienia, zwłaszcza w południowej Azji (na Półwyspie Arabskim i w Indiach)^[7]. Najbardziej rozpowszechniony w uprawie jest jaśmin lekarski J. officinale^[7]. J. grandiflorum jest surowcem do produkcji olejków używanych w kosmetologii i do wyrobu perfum. Uprawiane są poza tym: J. auriculatum (zwłaszcza w Indiach), J. laurifolium, J. polyanthum (uprawiany w doniczkach w pomieszczeniach lub na zewnątrz w klimacie śródziemnomorskim), jaśmin wielkolistny J. sambac (wykorzystywany także do aromatyzowania herbaty)^[6]^[7]. W Polsce uprawiany jest głównie jaśmin nagokwiatowy J. nudiflorum^[5].

Morfologia

Jaśmin nagokwiatowy

Jasminum tortuosum

Pokrój: Krzewy i pnącza o pędach zielonych, osiągających długość ponad 10 m^[7].
Liście: Naprzeciwległe (tradycyjnie tu też zaliczane gatunki o liściach skrętoległych zostały wyodrębnione w osobny rodzaj Chrysojasminum), ogonkowe, pojedyncze, trójlistkowe lub nieparzystopierzaste^[8].
Kwiaty: Obupłciowe, zebrane po kilka lub wiele w kwiatostany wiechowato-wierzchotkowe, szczytowe lub wyrastające w kątach liści. Kielich z 5–15 działkami połączonymi u nasady. Korona kwiatowa o 5–6 płatkach u nasady zrośniętych w rurkę, w górze z kolistymi łatkami, biała, żółta lub czerwono-różowa. Pręciki są dwa, schowane w rurce korony. Zalążnia jest górna i dwukomorowa, w każdej komorze rozwija się 1–4 zalążki^[7]^[8].
Owoce: Mięsiste jagody podwójne lub pojedyncze (w wyniku często występującej aborcji zarodka), rzadko owoce suche (u jaśminu nagołodygowego i J. mesnyi)^[8].

Systematyka

Jasminum laurifolium

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny oliwkowatych Oleaceae, a w jej obrębie z plemienia Jasmineae^[9]. W tradycyjnym ujęciu plemię to było monotypowe, ale badania molekularne wskazały na siostrzane pokrewieństwo większości gatunków zaliczanych do rodzaju jaśmin Jasminum z rodzajem Menodora, przy czym bazalną pozycję względem tej pary zajmują gatunki tradycyjnie wyodrębniane jako sekcja Alternifolia w obrębie rodzaju Jasminum, która w efekcie została wyodrębniona w osobny rodzaj Chrysojasminum. Wszystkie trzy rodzaje zaliczane są do plemienia Jasmineae^[10]^[11].

Wykaz gatunków^[4]

Jasminum abyssinicum Hochst. ex DC.
Jasminum acuminatum (Lam.) Pers.
Jasminum adenophyllum Wall. ex C.B.Clarke
Jasminum agastyamalayanum Sabeena, Asmitha, Mulani, E.S.S.Kumar & Sibin
Jasminum alongense Gagnep.
Jasminum amabile H.Hara
Jasminum ambiguum Blume
Jasminum amoenum Blume
Jasminum andamanicum N.P.Balakr. & N.G.Nair
Jasminum angolense Baker
Jasminum angulare Vahl
Jasminum angustifolium (L.) Willd.
Jasminum annamense Wernham
Jasminum anodontum Gagnep.
Jasminum aphanodon Baker
Jasminum apoense Elmer
Jasminum arborescens Roxb.
Jasminum artense Montrouz.
Jasminum attenuatum Roxb. ex G.Don
Jasminum auriculatum Vahl
Jasminum azoricum L. – jaśmin azorski
Jasminum bakeri Scott Elliot
Jasminum batanensis Kiew
Jasminum beesianum Forrest & Diels
Jasminum betchei F.Muell.
Jasminum bhumibolianum Chalermglin
Jasminum brachyscyphum Baker
Jasminum breviflorum Harv.
Jasminum brevilobum DC.
Jasminum brevipetiolatum Duthie
Jasminum calcareum F.Muell.
Jasminum calcicola Kerr
Jasminum calophyllum Wall. ex G.Don
Jasminum campyloneurum Gilg & G.Schellenb.
Jasminum cardiomorphum P.S.Green
Jasminum carinatum Blume
Jasminum carissoides Kerr
Jasminum caudatum Wall. ex Lindl.
Jasminum celebicum Merr.
Jasminum cinnamomifolium Kobuski
Jasminum coarctatum Roxb.
Jasminum coffeinum Hand.-Mazz.
Jasminum cordatum Ridl.
Jasminum cordifolium Wall. ex G.Don
Jasminum craibianum Kerr
Jasminum crassifolium Blume
Jasminum cumingii Merr.
Jasminum curtisii King & Gamble
Jasminum cuspidatum Rottler
Jasminum dallachyi F.Muell.
Jasminum dasyphyllum Gilg & G.Schellenb.
Jasminum decipiens P.S.Green
Jasminum decussatum Wall. ex G.Don
Jasminum degeneri Kobuski
Jasminum dichotomum Vahl
Jasminum didymum G.Forst.
Jasminum dinklagei Gilg & G.Schellenb.
Jasminum dispermum Wall.
Jasminum dolichopetalum Merr. & Rolfe
Jasminum domatiigerum Lingelsh.
Jasminum duclouxii (H.Lév.) Rehder
Jasminum eberhardtii Gagnep.
Jasminum elatum Pancher ex Guillaumin
Jasminum elegans Knobl.
Jasminum elongatum (P.J.Bergius) Willd.
Jasminum extensum Wall. ex G.Don
Jasminum flavovirens Gilg & G.Schellenb.
Jasminum flexile Vahl
Jasminum fluminense Vell.
Jasminum foveatum R.H.Miao
Jasminum fuchsiifolium Gagnep.
Jasminum gilgianum K.Schum.
Jasminum glaucum (L.f.) Aiton
Jasminum grandiflorum L.
Jasminum greveanum Danguy ex H.Perrier
Jasminum griffithii C.B.Clarke
Jasminum guangxiense B.M.Miao
Jasminum harmandianum Gagnep.
Jasminum hasseltianum Blume
Jasminum honghoense K.Zhang & D.X.Zhang
Jasminum hongshuihoense Z.P.Jien ex B.M.Miao
Jasminum insigne Blume
Jasminum insularum Kerr
Jasminum ixoroides Elmer
Jasminum jenniae W.K.Harris & G.Holmes
Jasminum kajewskii C.T.White
Jasminum kaulbackii P.S.Green
Jasminum kedahense (King & Gamble) Ridl.
Jasminum kerstingii Gilg & G.Schellenb.
Jasminum kitchingii Baker
Jasminum kostermansii Kiew
Jasminum kriegeri Guillaumin
Jasminum kwangense Liben
Jasminum lanceolaria Roxb.
Jasminum lasiosepalum Gilg & G.Schellenb.
Jasminum latipetalum C.B.Clarke
Jasminum laurifolium Roxb. ex Hornem.
Jasminum laxiflorum Gagnep.
Jasminum ledangense Kiew
Jasminum listeri King ex Gage
Jasminum longipetalum King & Gamble
Jasminum longitubum L.C.Chia ex B.M.Miao
Jasminum mackeeorum P.S.Green
Jasminum macrocarpum Merr.
Jasminum magnificum Lingelsh.
Jasminum maingayi C.B.Clarke
Jasminum malabaricum Wight
Jasminum marianum DC.
Jasminum melastomifolium Ridl.
Jasminum mesnyi Hance
Jasminum meyeri-johannis Engl.
Jasminum microcalyx Hance
Jasminum molle R.Br.
Jasminum mossamedense Hiern
Jasminum mouilaense Breteler
Jasminum multiflorum (Burm.f.) Andrews
Jasminum multinervosum Kiew
Jasminum multipartitum Hochst.
Jasminum multipetalum Merr.
Jasminum narcissiodorum Gilg & G.Schellenb.
Jasminum nardydorum Breteler
Jasminum neocaledonicum Schltr.
Jasminum nepalense Spreng.
Jasminum nervosum Lour.
Jasminum newtonii Gilg & G.Schellenb.
Jasminum niloticum Gilg
Jasminum nintooides Rehder
Jasminum nobile C.B.Clarke
Jasminum noldeanum Knobl.
Jasminum noumeense Schltr.
Jasminum nudiflorum Lindl. – jaśmin nagokwiatowy
Jasminum nummulariifolium Baker
Jasminum obtusifolium Baker
Jasminum octocuspe Baker
Jasminum officinale L. – jaśmin lekarski
Jasminum oliganthum Quisumb. & Merr.
Jasminum oreophilum Kiew
Jasminum papuasicum Lingelsh.
Jasminum parceflorum Kai Zhang & D.X.Zhang
Jasminum pauciflorum Benth.
Jasminum paucinervium Ridl.
Jasminum pedunculatum Gagnep.
Jasminum pellucidum Airy Shaw
Jasminum peninsulare Kiew
Jasminum pentaneurum Hand.-Mazz.
Jasminum pericallianthum Kobuski
Jasminum perissanthum P.S.Green
Jasminum pierreanum Gagnep.
Jasminum pipolyi W.N.Takeuchi
Jasminum polyanthum Franch.
Jasminum populifolium Blume
Jasminum prainii H.Lév.
Jasminum preussii Engl. & Knobl.
Jasminum promunturianum Däniker
Jasminum pseudopinnatum Merr. & Rolfe
Jasminum pteropodum H.Perrier
Jasminum puberulum Baker
Jasminum punctulatum Chiov.
Jasminum quinatum Schinz
Jasminum rambayense Kuntze
Jasminum ranongense Kiew
Jasminum rehderianum Kobuski
Jasminum ritchiei C.B.Clarke
Jasminum rufohirtum Gagnep.
Jasminum rupestre Blume
Jasminum sambac (L.) Aiton – jaśmin wielkolistny
Jasminum sarawacense King & Gamble
Jasminum scandens (Retz.) Vahl
Jasminum schimperi Vatke
Jasminum sessile A.C.Sm.
Jasminum siamense Craib
Jasminum simplicifolium G.Forst.
Jasminum sinense Hemsl.
Jasminum smilacifolium Griff. ex C.B.Clarke
Jasminum spectabile Ridl.
Jasminum steenisii Kiew
Jasminum stellipilum Kerr
Jasminum stenolobum Rolfe
Jasminum ×stephanense É.Lemoine
Jasminum streptopus E.Mey.
Jasminum subglandulosum Kurz
Jasminum syringifolium Wall. ex G.Don
Jasminum tetraquetrum A.Gray
Jasminum thomense Exell
Jasminum tomentosum Knobl.
Jasminum tortuosum Willd.
Jasminum trichotomum B.Heyne ex Roth
Jasminum tubiflorum Roxb.
Jasminum turneri C.T.White
Jasminum urophyllum Hemsl.
Jasminum verdickii De Wild.
Jasminum vidalii P.S.Green
Jasminum vietnamense B.H.Quang & Joongku Lee
Jasminum waitzianum Blume
Jasminum wengeri C.E.C.Fisch.
Jasminum wrayi King & Gamble
Jasminum yuanjiangense P.Y.Pai
Jasminum zippelianum Blume

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2008-01-03].
↑ ^a ^b ^c ^d Jasminum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-13].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 477. ISBN 978-1-107-11502-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 414. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 301. ISBN 978-3-642-62200-7.
↑ Genus Jasminum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-13].
↑ Dupin, J.; Raimondeau, P.; Hong-Wa, C.; Manzi, S.; Gaudeul, M.; Besnard, G.. Resolving the Phylogeny of the Olive Family (Oleaceae): Confronting Information from Organellar and Nuclear Genomes. „Genes”. 11, 12, s. 1508, 2020. DOI: 10.3390/genes11121508.
↑ Enrico Banfi. Chrysojasminum, a new genus for Jasminum sect. Alternifolia (Oleaceae, Jasmineae). „Natural History Sciences”. 1, 1, 2014. DOI: 10.4081/nhs.2014.54.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2008-01-03].

[powo-4] Jasminum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-13].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 102, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-6] David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 477. ISBN 978-1-107-11502-6.

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 414. ISBN 0-333-73003-8.

[kubitzki-8] K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 301. ISBN 978-3-642-62200-7.

[grin-9] Genus Jasminum L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-13].

[10] Dupin, J.; Raimondeau, P.; Hong-Wa, C.; Manzi, S.; Gaudeul, M.; Besnard, G.. Resolving the Phylogeny of the Olive Family (Oleaceae): Confronting Information from Organellar and Nuclear Genomes. „Genes”. 11, 12, s. 1508, 2020. DOI: 10.3390/genes11121508.

[11] Enrico Banfi. Chrysojasminum, a new genus for Jasminum sect. Alternifolia (Oleaceae, Jasmineae). „Natural History Sciences”. 1, 1, 2014. DOI: 10.4081/nhs.2014.54.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Jaśmin

Morfologia

Systematyka

Przypisy

Media użyte na tej stronie