Jabłoń (wieś w województwie lubelskim)

Artykuł

51°43′32″N 23°5′0″E

- błąd

38 m

WD

51°43'N, 23°5'E

- błąd

2303 m

Odległość

1044 m

Jabłoń
wieś
Ilustracja
Pałac w Jabłoniu
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

parczewski

Gmina

Jabłoń

Liczba ludności (2011)

1220[1]

Strefa numeracyjna

83

Kod pocztowy

21-205[2]

Tablice rejestracyjne

LPA

SIMC

0012799

Położenie na mapie gminy Jabłoń
Mapa konturowa gminy Jabłoń, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Jabłoń”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Jabłoń”
Położenie na mapie powiatu parczewskiego
Mapa konturowa powiatu parczewskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Jabłoń”
Ziemia51°43′32″N 23°05′00″E/51,725556 23,083333
Kościół św. Tomasza Bp. z Willanowy

Jabłoń (dopełniacz: Jabłonia)wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Jabłoń[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy Jabłoń oraz rzymskokatolickiej parafii św. Tomasza Biskupa z Willanowy.

Wieś stanowi sołectwo gminy Jabłoń[5].

Historia

Historia wsi sięga XVII wieku. Wśród jej właścicieli, pojawiały się takie osoby jak Firlejowie i Potoccy[6]. Na początku XIX wieku właścicielem miejscowości był Piotr Strzyżowski. Rozwinął on szkółkarstwo drzewne. Drzewami, które były hodowane w Jabłoniu obsadzano warszawskie aleje[6]. W późniejszym okresie właścicielką została Amelia Łubińska, a po niej, w 1884 roku, wieś została kupiona przez Antoniego Zamoyskiego z Różanki[6]. W 1909 roku wybudowano kościół, a w 1919 powołano parafię św. Tomasza Biskupa z Willanowy.

Pałac w Jabłoniu

Początek XX wieku, neogotyk

W 1884 roku dobra Jabłoń nabył hrabia August Zamoyski z Różanki, dla swojego syna Tomasza. Od tego czasu losy Jabłonia związane były z rodem Zamoyskich przez kolejne sześćdziesiąt lat.

Tomasz Zamoyski (18611935) wybudował w roku 1891 nowy niewielki pałacyk, sytuując go na południowy wschód od starego, w którym zamieszkał z rodziną. W następnych latach rozebrano stary pałac Strzyżowskich i Łubieńskich i w latach 19041905 wybudowano nowy neogotycki pałac, wzorowany na angielskich rezydencjach z czasów późnego gotyku i początków renesansu.

Nowy pałac został połączony z powstałym wcześniej pałacykiem ćwierćkolistym łącznikiem. W łączniku usytuowano niewielką kaplicę pałacową. Razem z pałacem wybudowano, podobne stylowo: kordegardę i bramę wjazdową. W okresie budowy pałacu rozszerzono znacznie dawny park angielski, oraz postawiono szereg budynków gospodarczych. W roku 1912 zakończono budowę kościoła parafialnego, nawiązującego do architektury pałacu jabłońskiego. Lata do wybuchu I wojny światowej były latami świetności tej rezydencji.

Związani z Jabłoniem

  • August Zamoyski (18931970) – polski rzeźbiarz urodzony w Jabłoniu, syn Tomasza Zamoyskiego (18611935)
  • Stanisław Potapczuk – żołnierz Batalionów Chłopskich urodzony w Jabłoniu

Przypisy

  1. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-03-15].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. Jednostki pomocnicze gminy Jabłoń. Urząd Gminy Jabłoń. [dostęp 2016-08-25].
  6. a b c Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
A 601 Zespół pałacowy (XVIII-XX) Jabłoń 5.jpg
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jabłoń - zespół pałacowy (XVIII-XX):
- pałac z galerią (1904-1905)
- kaplica
- oficyna
- brama wjazdowa z domkiem odźwiernego
- park krajobrazowy (zabytek nr rejestr. A/601 z 27.05.1972)
A 688 Zespół kościoła par. p.w. św. Tomasza z Villanowy Jabłoń 2.jpg
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jabłoń - zespół kościoła parafialnego p.w. św. Tomasza z Villanowy: kościół parafialny p.w. św. Tomasza z Villanowy, plebania, stary cmentarz (zabytek nr rejestr A/688 z 31.12.1974)