Jabłoń (wieś w województwie lubelskim)
Artykuł | 51°43′32″N 23°5′0″E |
---|---|
- błąd | 38 m |
WD | 51°43'N, 23°5'E |
- błąd | 2303 m |
Odległość | 1044 m |
wieś | |
Pałac w Jabłoniu | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) | 1220[1] |
Strefa numeracyjna | 83 |
Kod pocztowy | 21-205[2] |
Tablice rejestracyjne | LPA |
SIMC | 0012799 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
51°43′32″N 23°05′00″E/51,725556 23,083333 |
Jabłoń (dopełniacz: Jabłonia) – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie parczewskim, w gminie Jabłoń[3][4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Jabłoń oraz rzymskokatolickiej parafii św. Tomasza Biskupa z Willanowy.
Wieś stanowi sołectwo gminy Jabłoń[5].
Historia
Historia wsi sięga XVII wieku. Wśród jej właścicieli, pojawiały się takie osoby jak Firlejowie i Potoccy[6]. Na początku XIX wieku właścicielem miejscowości był Piotr Strzyżowski. Rozwinął on szkółkarstwo drzewne. Drzewami, które były hodowane w Jabłoniu obsadzano warszawskie aleje[6]. W późniejszym okresie właścicielką została Amelia Łubińska, a po niej, w 1884 roku, wieś została kupiona przez Antoniego Zamoyskiego z Różanki[6]. W 1909 roku wybudowano kościół, a w 1919 powołano parafię św. Tomasza Biskupa z Willanowy.
Pałac w Jabłoniu
Początek XX wieku, neogotyk
W 1884 roku dobra Jabłoń nabył hrabia August Zamoyski z Różanki, dla swojego syna Tomasza. Od tego czasu losy Jabłonia związane były z rodem Zamoyskich przez kolejne sześćdziesiąt lat.
Tomasz Zamoyski (1861–1935) wybudował w roku 1891 nowy niewielki pałacyk, sytuując go na południowy wschód od starego, w którym zamieszkał z rodziną. W następnych latach rozebrano stary pałac Strzyżowskich i Łubieńskich i w latach 1904–1905 wybudowano nowy neogotycki pałac, wzorowany na angielskich rezydencjach z czasów późnego gotyku i początków renesansu.
Nowy pałac został połączony z powstałym wcześniej pałacykiem ćwierćkolistym łącznikiem. W łączniku usytuowano niewielką kaplicę pałacową. Razem z pałacem wybudowano, podobne stylowo: kordegardę i bramę wjazdową. W okresie budowy pałacu rozszerzono znacznie dawny park angielski, oraz postawiono szereg budynków gospodarczych. W roku 1912 zakończono budowę kościoła parafialnego, nawiązującego do architektury pałacu jabłońskiego. Lata do wybuchu I wojny światowej były latami świetności tej rezydencji.
Związani z Jabłoniem
- August Zamoyski (1893–1970) – polski rzeźbiarz urodzony w Jabłoniu, syn Tomasza Zamoyskiego (1861–1935)
- Stanisław Potapczuk – żołnierz Batalionów Chłopskich urodzony w Jabłoniu
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-03-15].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Jabłoń. Urząd Gminy Jabłoń. [dostęp 2016-08-25].
- ↑ a b c Małgorzata Omilanowska , Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4 .
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 52.35 N
- S: 50.20 N
- W: 21.52 E
- E: 24.25 E
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jabłoń - zespół pałacowy (XVIII-XX):
- - pałac z galerią (1904-1905)
- - kaplica
- - oficyna
- - brama wjazdowa z domkiem odźwiernego
- - park krajobrazowy (zabytek nr rejestr. A/601 z 27.05.1972)
Autor: Fotonews, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Jabłoń - zespół kościoła parafialnego p.w. św. Tomasza z Villanowy: kościół parafialny p.w. św. Tomasza z Villanowy, plebania, stary cmentarz (zabytek nr rejestr A/688 z 31.12.1974)