Jacek Tittenbrun

Jacek Tittenbrun

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1952 Poznań
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 2018 Poznań
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: socjologia
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1980 – socjologia UAM
Habilitacja	1989 – socjologia Akademia Nauk Społecznych
Profesura	27 grudnia 1993
nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Okres zatrudn.	1976-2018
Kierownik
Zakład	Socjologii Zróżnicowania Społecznego UAM
Następca	Jerzy Kaczmarek
Wicedyrektor
Instytut	Socjologii UAM
Strona domowa

Jacek Stanisław Tittenbrun (ur. 14 kwietnia 1952 w Poznaniu, zm. 12 kwietnia 2018 tamże) – polski socjolog, profesor nauk humanistycznych o specjalności socjologia gospodarki i struktury społecznej, socjologia ogólna^[1].

Poglądy i zainteresowania naukowe

Był kierownikiem Katedry Socjologii Przedsiębiorczości i Pracy oraz Zespołu Badań Socjoekonomicznych w Wyższej Szkole Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu i profesorem zwyczajnym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł profesora nauk humanistycznych otrzymał 27 grudnia 1993^[1].

Krytyk z pozycji ortodoksyjnego marksizmu koncepcji tzw. „poznańskiej szkoły metodologicznej”, głównie zaś koncepcji Leszka Nowaka. Był członkiem powołanego po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego „Zespołu Partyjnych Socjologów przy KC PZPR”^[2].

Jego główne zainteresowania naukowe obejmowały socjologię gospodarki ze szczególnym uwzględnieniem problematyki własności oraz zagadnienia zróżnicowania społecznego. Jakkolwiek jego praca badawcza koncentrowała się zasadniczo na pograniczu między socjologią a ekonomią, to niejednokrotnie wkraczała ona w obszary zainteresowań filozofii, politologii i innych nauk społecznych. Implikacją owej interdyscyplinarności mogło być przesłanie do czytelników, które autor tak lubił określać trawestując Talcotta Parsonsa: Pragnąłbym, aby moje prace nie były uznane przez socjologów za zbyt ekonomiczne, a z kolei przez ekonomistów za zbyt socjologiczne.

Należał do wielu zagranicznych towarzystw naukowych m.in.:

• European Association of Evolutionary and Comparative Studies,
• European Sociological Association,
• International Institute of Sociology.

Został pochowany na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu (pole 5-5-94-10)^[3].

Grób prof. Jacka Tittenbruna na Cmentarzu Junikowskim

Dorobek naukowy

Jego dorobek publikacyjny obejmował niemal 150 szkiców i artykułów w naukowych czasopismach zagranicznych i krajowych oraz pracach zbiorowych, nie licząc wielkiej liczby pozycji publicystyki teoretycznej. Autor ponad 100 publikacji naukowych, w tym 11 samodzielnych książek (2 wydane w Londynie) i współautorstwo 5 innych. Książka Upadek socjalizmu realnego w Polsce zajęła pierwszą pozycję na liście bestsellerów wydawniczych „Nowej Europy”. Tłumaczył również literaturę piękną, m.in. studium antropologiczne Żelazny Jan Roberta Bly, popularną i wysoce cenioną pozycję poświęconą męskości i męskiej inicjacji, a także problemom i życiowym wyzwaniom współczesnego mężczyzny.

Główne prace

• O tzw. nie-marksistowskim materializmie historycznym, wyd. Krajowa Agencja Wydawnicza, Poznań 1982;
• Interakcjonizm we współczesnej socjologii amerykańskiej, wyd. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1983;
• Dialektyka i scholastyka. O pewnej próbie obalenia Marksa, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1986;
• Wprowadzenie do materialistyczno-historycznej teorii społeczeństw, wyd. Kolegium Otryckie, Warszawa 1986;
• Instytucje finansowe a własność kapitału akcyjnego, wyd. Nakom, Poznań 1991;
• Upadek socjalizmu realnego w Polsce, wyd. Rebis, Poznań 1992;
• Ekonomiczny sens prywatyzacji: spór o wyższość własności prywatnej nad publiczną, wyd. Fundacja Humaniora, Poznań 1995;
• Floriana Znanieckiego teoria osobowości a zróżnicowanie społeczne, [w:] M. Ziółkowski (red.), Ludzie przełomu tysiąclecia a cywilizacja przyszłości, wyd. Fundacja Humaniora, Poznań 2001;
• Opowieść o dwóch kapitalizmach: kapitalizm akcjonariuszy vs. kapitalizm interesariuszy [w:] A. Sakson (red.), Porządek społeczny a wyzwania współczesności, Poznań 2004;
• Eurokapitalizm, [w:] Z. Galor (red.), Europa właścicieli, Poznań 2005;
• Własność siły roboczej a kapitał ludzki i kapitał społeczny, [w:] J. Stępień (red.), Praca i kapitał społeczny w procesie budowy społeczeństwa obywatelskiego, wyd. WSNHiD, Poznań 2006;
• Teoria zróżnicowania społecznego a podział dochodów w ujęciu M. Kaleckiego [w:] G. Musiał (red.), Twórczość naukowa Michała Kaleckiego i jej znaczenie w teorii ekonomii, wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2006;
• Własność i interesy w dobie transformacji ustrojowej, wyd. WSNHiD, Poznań 2006;
• Teoria stanów społecznych jako narzędzie badania zróżnicowania społecznego w sferze pozaekonomicznej, [w:] R. Suchocka (red.), Zróżnicowanie społeczne w teorii i empirii, wyd. WSNHiD, Poznań 2007;
• Z deszczu pod rynnę: studium polskiej prywatyzacji, 4 tomy, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2007;
• Gospodarka a społeczeństwo w ujęciu T. Parsonsa i N. Smelsera, [w:] S. Banaszak, K. Doktór (red.), Problemy socjologii gospodarki, wyd. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Komunikacji i Zarządzania, Poznań 2007;
• Gospodarka w społeczeństwie. Zarys socjologii gospodarki i socjologii ekonomicznej w ujęciu strukturalizmu socjoekonomicznego, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2012;
• Kolonizacja nauki i świata przez kapitał. Teoria światów równoległych w wydaniu socjologii wiedzy, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2014.

Artykuły i książki obcojęzyczne

• The Collapse of 'Real Socialism' in Poland, Paul & Co Pub Consortium 1993;
• Private Versus Public Enterprise: In Search of the Economic Rationale for Privatization, Janus Pub Company 1997;
• The Capitalist Class in Plural: A Theoretical Proposal, [w:] „Society and Change”, vol. XI (2001), no. 3-4;
• Fatos Tarifa (red.), The Breakdown of State Socialism and the Emerging Post-Socialist Order, The Hague: Cestrad Institute of Social Studies 2001, [w:] Europe-Asia Studies 2002 (recenzja);
• Economy in Society: Economic sociology revisited, Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing 2011;
• Ownership and social differentiation. Understanding and misunderstandings, Saarbrucken: Lambert Academic Publishing 2011;
• Anti-capital: Human, social, and cultural, Farnham: Ashgate Publishing 2013;
• A critical handbook of capitals mushrooming across the social sciences, Saarbrucken: Lambert Academic Publishing 2013;
• Concepts of capital: The commodification of social life, New Brunswick, New Yersey: Transaction Publishers 2014;
• The Middle Riddle: The State of the Class, 2 Vols., New York: Nova Science Publisher Inc. 2015.

Hasła encyklopedyczne

• „Społeczeństwo”, [w:] „Encyklopedia Britannica”, wyd. Kurpisz, Poznań 2004;
• „Struktura społeczna” (współaut.), [w:] „Encyklopedia Britannica”, wyd. Kurpisz, Poznań 2004;
• „Status społeczny”, [w:] „Encyklopedia Britannica”, wyd. Kurpisz, Poznań 2004;
• „Zmiany społeczne”, [w:] „Encyklopedia Britannica”, wyd. Kurpisz, Poznań 2004;
• „Socjologia” (współaut.), [w:] „Encyklopedia Britannica”, wyd. Kurpisz, Poznań 2004.

Tłumaczenia

• Robert Bly, Żelazny Jan (tytuł oryg. The Iron John), wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2004.

Nagrody

Laureat wielu nagród naukowych oraz stypendiów zagranicznych:

• NATO,
• Fundacji Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego,
• London School of Economics.

Uhonorowany m.in.:

• wpisem do „Kto jest Kim w Poznaniu” – Itaka 1997,
• wpisem do Złotej Księgi pracy wykonanej w ramach Research Support Scheme, Central European University 2001,
• tytułem naukowca roku 2005 przyznanym przez INTERNATIONAL BIOGRAPHICAL CENTRE, Cambridge, Anglia,
• wpisem do „Złotej księgi Nauki Polskiej. Naukowcy Zjednoczonej Europy”, PIB 2006.

Przypisy

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 968–969
• Wspomnienie o zmarłym prof. Jacku Tittenbrunie (1952-2018) [dostęp 13-04-2018]

Linki zewnętrzne

• Jacek Tittenbrun – artykuły w bibliotece Polona