Jack Kerouac

Jack Kerouac

Jack Kerouac, rok 1956, fotografia autorstwa Toma Palumbo
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1922 Lowell
Data i miejsce śmierci	21 października 1969 St. Petersburg

Jack Kerouac, właśc. Jean-Louis Lebris de Kérouac (ur. 12 marca 1922 w Lowell, zm. 21 października 1969 w St. Petersburg) – amerykański powieściopisarz kanadyjskiego pochodzenia, poeta i artysta, jeden z najwybitniejszych członków Beat Generation.

Tematyka książek Kerouaca, w większości autobiograficznych, obraca się wokół jego własnych podróży po świecie i przygód z nimi związanych, a także wokół przemyśleń i refleksji dotyczących życia.

Życiorys

Wczesna młodość

Jean-Louis Lebris de Kerouac, urodził się w Lowell, Massachusetts, we francusko-amerykańskiej rodzinie. Jego rodzice, Leo-Alcide de Kerouac i Gabrielle-Ange Lévesque mieszkali w Prowincji Quebec w Kanadzie. Jak wielu innych mieszkańców tego regionu, rodziny Lévesque i Kerouac wyemigrowały do Nowej Anglii w poszukiwaniu pracy. Jack nie mówił po angielsku aż do szóstego roku życia, w domu posługiwano się językiem francuskim. Jego starszy brat, Gérard, zmarł, kiedy Jack był bardzo mały – pod wpływem tego wydarzenia napisze później książkę Wizje Gerarda.

Jego wybitne uzdolnienia sportowe sprawiły, że stał się gwiazdą lokalnego klubu piłkarskiego, co pomogło mu zdobyć stypendium Columbia University w Nowym Jorku. To właśnie tam Kerouac poznał ludzi, z którymi miał później podróżować dookoła świata: byli to członkowie tzw. Beat Generation, Neal Cassady, William S. Burroughs i Allen Ginsberg. Kiedy Kerouac złamał nogę i pokłócił się z trenerem, cofnięto mu stypendium. W roku 1943 wstąpił zatem do marynarki wojennej, skąd wkrótce go zwolniono z powodów psychiatrycznych^[1]. W 1944 roku wziął ślub i wkrótce rozwiódł się z Edie Parker. W 1946 poznał Neal'a Cassady'ego, który stał się później wzorcem postaci Deana Moriarty'ego^[1]. W tym samym roku zmarł ojciec Kerouac'a i pisarz zamieszkał z matką^[1].

Lata późniejsze

Pomiędzy podróżami morskimi, Kerouac mieszkał w Nowym Jorku wraz z przyjaciółmi z Columbia University. Zaczął pisać swoją pierwszą powieść, zatytułowaną Miasteczko i Miasto, którą wydano w roku 1950 i dzięki której zdobył poważanie jako autor. W 1950 roku ożenił się z Joan Haverty, z którą jednak rozwiódł się po roku, krótko po narodzinach ich córki^[1]. W tym okresie imał się różnych zajęć, podróżował po Stanach Zjednoczonych i odwiedzał przyjaciół^[1].

Kerouac nadal pisał, mimo że żadna jego powieść nie ukazywała się drukiem aż do roku 1957, kiedy to wydawnictwo Viking Press wydało jego najsłynniejszą książkę, W drodze. Ta najbardziej autobiograficzna z jego powieści opowiada o podróży po Stanach Zjednoczonych i Meksyku z Nealem Cassadym (w książce jako Dean Moriarty). Powieść często określa się jako sztandarowe dzieło powojennej, jazzowo-poetycznej, narkotycznej epoki Beat Generation. Kerouac napisał ją podczas sesji „spontanicznej prozy” (strumień świadomości), co pozwoliło mu stworzyć swój własny i niepowtarzalny styl. W pewnych kręgach czczono go jako głównego i kultowego pisarza Ameryki, a ponadto uważano go za rzeczywistego rzecznika Beat Generation. Jego przyjaźń z Allenem Ginsbergiem, Williamem Burroughsem i George’em Whitmanem definiowała pokolenie.

Kerouac jest autorem scenariusza do „beatowego” filmu krótkometrażowego Pull My Daisy (1958).

W 1954 Kerouac odkrył Biblię Buddyjską autorstwa Dwighta Goddarda, która zapoczątkowała jego studia nad buddyzmem i pragnienie oświecenia. Niektóre doświadczenia z tego okresu znalazły swoje odbicie w książce Włóczędzy Dharmy, wydanej w roku 1958. Kerouac nawiązał bliskie stosunki z Alanem Wattsem (Arthur Wayne w powieści Kerouaca Big Sur oraz Alex Aums w Desolation Angels). Spotkał również słynnego japońskiego znawcę i propagatora zen, D.T. Suzukiego. Kerouac napisał Wake Up, biografię Siddharty Gautamy Buddy, która do dziś nie została opublikowana.

Życie osobiste

Trzykrotnie żonaty, był jednak osobą biseksualną^[2][3]. Utrzymywał stosunki intymne z Allenem Ginsbergiem, a także z Gore Vidalem^[4].

Śmierć

Jack Kerouac zmarł 21 października 1969 roku w Szpitalu Św. Antoniego w St. Petersburg na Florydzie, w wieku 47 lat. Przyczyną zgonu było krwawienie z przewodu pokarmowego^[5][6]. Pochowano go w rodzinnym mieście Lowell.

Twórczość

Proza

• 1950 The Town and the City – (pisana 1946–1949)
• 1957 On the Road – wyd. pol. W drodze, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1993
• 1958 The Subterraneans – wyd. pol. Podziemni, Rebis, 1995 – (pisana 1953)
• 1958 The Dharma Bums – wyd. pol. Włóczędzy Dharmy, Wydawnictwo W.A.B., 2006
• 1959 Doctor Sax – (pisana 1952)
• 1959 Maggie Cassidy – wyd. pol. Maggie Cassidy, Wydawnictwo W.A.B., 2012
• 1960 Tristessa – (pisana 1955–1956)
• 1960 Lonesome Traveler – zbór opowiadań
• 1960 Book of Dreams – (pisana 1952–1960)
• 1962 Big Sur – wyd. pol. Big Sur, Wydawnictwo W.A.B., 2011
• 1963 Visions of Gerard – wyd. pol. Wizje Gerarda, Rebis, 1996
• 1965 Desolation Angels
• 1965 Satori in Paris
• 1968 Vanity of Duluoz
• 1972 Visions of Cody – (pisana 1951–1952)

Proza wydana pośmiertnie

• 1971 Pic – wyd. pol. Pic, Bellona, 2005 – wydana w Polsce razem z powieścią Podziemni (pisana 1951-1969)
• 2010 The Sea is My Brother – wyd. pol. Mój brat ocean, Świat Książki, 2013 – (pisana 1942)
• 2002 Orpheus Emerged – (pisana 1944–1945)
• 2008 And the Hippos Were Boiled in Their Tanks – wyd. pol. A hipopotamy żywcem się ugotowały, Czarne, 2014 – powieść napisana razem z Williamem S. Burroughsem – (pisana 1945)
• 2014 The Haunted Life and Other Writings – (pisana 1944)

Poezja

• 1955 Mexico City Blues
• 1956 The Scripture of the Golden Eternity
• 1945-1968 Scattered Poems
• 1952-1957 Book of Sketches
• 1956 Old Angel Midnight
• 1959 Trip Trap: Haiku on the Road from SF to NY (razem Albert Saijo i Lew Welch)
• 1957-1962 Heaven and Other Poems
• 1954 San Francisco Blues
• 1960 Pomes All Sizes
• 1954-1961 Book of Blues
• 2003 Book of Haikus
• 2012 Collected Poems
• 2016 Old Angel Midnight

Inne prace

• 1936-1943 Atop an Underwood: Early Stories and Other Writings
• 1955 Good Blonde & Others
• 1955 Wake Up: A Life of the Buddha – wyd. pol. Zbudź się: Żywot Buddy, Wydawnictwo W.A.B., 2014
• 1953-1956 Some of the Dharma
• 1957 Beat Generation – sztuka teatralna

Korespondencja, eseje, wywiady

• 1983 Dear Carolyn: Letters to Carolyn Cassady
• Jack Kerouac: Selected Letters, 1940-1956
• Jack Kerouac: Selected Letters, 1957-1969
• Windblown World: The Journals of Jack Kerouac (1947–1954)
• Safe In Heaven Dead – fragmenty wywiadu
• Conversations with Jack Kerouac – wywiad
• Empty Phantoms – wywiad
• Departed Angels: The Lost Paintings
• 2000 Door Wide Open (zawiera listy Jacka Kerouaca)
• 2010 Jack Kerouac and Allen Ginsberg: The Letters – wyd. pol. Listy, Czarne, 2012 – korespondencja z Allen Ginsberg, tłumaczenie: Krzysztof Majer

Antologie

• wyd. pol. Wizjonerzy i buntownicy: Wiersze współczesnych poetów amerykańskich, Wydawnictwo Literackie, 1976
• 1994 Playboy Stories – wyd. pol. Playboy: Opowiadania, Rebis, 1995 – zawiera opowiadanie „Dobra blondynka”

Filmy

• 1959 Pull My Daisy – wyreżyserowany przez Roberta Franka i Alfreda Leslie

Bibliografia

• W drodze. Poeci pokolenia beatników. Neal Cassady, William S. Burroughs, Allen Ginsberg, Jack Kerouac Kirsch Hans-Christian, Wydawnictwo Iskry 2006
• Leon Lewis: JACK KEROUAC.. W: Critical Survey of American Literature. 2016, s. 1576-1582. (ang.)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Bibliografia, emptymirrorbooks.com [zarchiwizowane z adresu 2006-02-10] . (ang.)
• Klucz do bohaterów Jacka Kerouaca, emptymirrorbooks.com [zarchiwizowane z adresu 2006-02-09] . (ang.)