Jad Waszem

Jad Waszem
‏יָד וַשֵׁם‎
Ilustracja
Państwo

 Izrael

Miejscowość

Jerozolima

Data założenia

1953

Położenie na mapie Jerozolimy
Mapa konturowa Jerozolimy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jad Waszem”
Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jad Waszem”
Ziemia31°46′27″N 35°10′32″E/31,774167 35,175556
(c) Andrew Shiva / Wikipedia, CC BY-SA 4.0
Jad Waszem z lotu ptaka
Symboliczna rzeźba
Rzeźba Borisa Saktsiera Korczak i Dzieci Getta
Urwany wiadukt kolejowy w Jad Waszem
Dolina Zabitych Wspólnot – Polska

Jad Waszem[1] (lub Jad wa-Szem[2], hebr. ‏יד ושם‎, ang. Yad Vashem), Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu[3] – instytut w Izraelu poświęcony żydowskim ofiarom Holocaustu, założony w 1953 roku w Jerozolimie na mocy Ustawy o Pamięci, przyjętej przez izraelski parlament Kneset. Zlokalizowany jest na Wzgórzu Herzla[4].

Termin „Jad Waszem” oznacza „miejsce i imię” (lub „pomnik i imię”[5]) i zaczerpnięty jest z księgi Izajasza (Iz 56, 5)[6]: dam [im] miejsce w moim domu i w moich murach oraz imię lepsze od synów i córek, dam im imię wieczyste i niezniszczalne[7].

Instytut składa się z Nowego Muzeum Historycznego wraz z Salą Imion, gdzie przechowywane są dane o Ofiarach Holokaustu, Izby Pamięci, Ogrodu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, dwóch galerii sztuki, synagogi, archiwum i biblioteki, Doliny Zabitych Wspólnot i Międzynarodowej Szkoły Nauczania o Holokauście. Poza tym na terenie Jad Waszem znajduje się kilkanaście mniejszych i większych pomników poświęconych m.in. zamordowanym w czasie Holocaustu dzieciom, żydowskim partyzantom i żołnierzom oraz Januszowi Korczakowi. Jeden z pomników to urwany wiadukt kolejowy, na którym stoi towarowy wagon, służący w czasie II wojny światowej do przewożenia Żydów do obozów zagłady. W całym Jad Waszem posadzone są drzewa upamiętniające Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata – nie-Żydów, którzy ratowali Żydów w czasie Holocaustu, niejednokrotnie ryzykując własne życie. Obecnie, ze względu na brak miejsca, ich nazwiska umieszczane są na specjalnej ścianie pamiątkowej.

Niewielki ogród i tablica pamiątkowa na terenie Jad Waszem poświęcone są mieszkańcom Le Chambon-sur-Lignon, miasteczka we Francji, którzy w czasie drugiej wojny światowej uczynili swoją miejscowość azylem dla Żydów uciekających przed Niemcami.

Wśród drzewek posadzonych w Alei Sprawiedliwych znajduje się też drzewko posadzone w 1963 r. przez Władysława Bartoszewskiego i Marię Kann w imieniu Rady Pomocy Żydom „Żegota” – jedynej organizacji w okupowanej Europie powołanej w celu ratowania Żydów.

Przewodniczącym zarządu Jad Waszem jest od sierpnia 2021 r. Dani Dayan[8]. Wcześniej, od 1993 r. funkcję tę sprawował były wojskowy, Awner Szalew, który zastąpił Jicchaka Arada, przewodniczącego zarządu przez 21 lat (1972–1993).

Przypisy

  1. ↑ Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego. ŻIH. [dostęp 2014-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-20)]. (pol.).
  2. ↑ Jad wa-Szem, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2014-03-05].
  3. ↑ Edukacja - Polski - Jad Waszem. yadvashem.org. [dostęp 2015-10-08].
  4. ↑ Marcin Rozmarynowski: Jad Waszem – wizyta w Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu w Jerozolimie. historia.org.pl, 2017-12-02. [dostęp 2019-02-22].
  5. ↑ Przemówienie Benedykta XVI w Instytucie Pamięci Jad Waszem w Jerozolimie 11 maja 2009 roku. ekai.pl. [dostęp 2014-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  6. ↑ Yad Vashem. sprawiedliwi.org.pl. [dostęp 2014-03-05].
  7. ↑ Biblia Tysiąclecia - Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu - Iz 56. Wydawnictwo Pallottinum w Poznaniu. [dostęp 2014-03-05].
  8. ↑ Yad Vashem ma nowego szefa. Kim jest Dani Dajan?, wiadomosci.dziennik.pl, 22 sierpnia 2021 [dostęp 2021-11-25] (pol.).

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Israel location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
English (en):
 
The 1949 armistice line, aka the "Green Line" or "pre-67 borders"
 
Borders of the Israeli-annexed East Jerusalem and Golan Heights
 
Non-Israeli borders
Flag of Israel.svg
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Yad Vashem BW 2.JPG
Jerusalem, Yad Vashem, Janusz Korczak Memorial by Boris Saktsier
Yad Vashem Logo.svg
Logo der Gedenkstätte Yad Vashem
Jerusalem map.png
Autor: Dr. Blofeld, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Jerusalem

Geographic limits of the map:

  • N: 31.8299°
  • S: 31.7163°
  • W: 35.146°
  • E: 35.2723°
w:pl:Licencje Creative Commons
uznanie autorstwana tych samych warunkach
Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.0.
Wolno:
  • dzielić się – kopiować, rozpowszechniać, odtwarzać i wykonywać utwór
  • modyfikować – tworzyć utwory zależne
Na następujących warunkach:
  • uznanie autorstwa – musisz określić autorstwo utworu, podać link do licencji, a także wskazać czy utwór został zmieniony. Możesz to zrobić w każdy rozsądny sposób, o ile nie będzie to sugerować, że licencjodawca popiera Ciebie lub Twoje użycie utworu.
  • na tych samych warunkach – Jeśli zmienia się lub przekształca niniejszy utwór, lub tworzy inny na jego podstawie, można rozpowszechniać powstały w ten sposób nowy utwór tylko na podstawie tej samej lub podobnej licencji.
Yad Vashem View.jpg
(c) Andrew Shiva / Wikipedia, CC BY-SA 4.0
Aerial view of the new Yad Vashem (Hebrew: יד ושם) Holocaust museum designed by Moshe Safdie.
Urwany wiadukt kolejowy w Yad Vashem.jpg
Autor: Uuuxxxyyyzzz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Urwany wiadukt kolejowy w Yad Vashem