Jadwiga Handelsman

Jadwiga Handelsman
Imię i nazwisko

Jadwiga Maria Handelsman

Data śmierci

1973

Dziedzina sztuki

kilimy, fotografia

Jadwiga Maria Handelsman, de domo Kernbaum (zm. 1973[1]) – polska artystka, kilimarka i fotografka żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie warszawskiego przemysłowca[2] Józefa Kernbauma i Reginy z domu Berlinerblau[3]. Jej bratem był Mirosław Kernbaum, asystent Marii Skłodowskiej-Curie[2]. Ukończyła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, kształciła się także w szkołach tkactwa w Berlinie i Sztokholmie[3]. Założyła i następnie została prezesem Towarzystwa Zdobniczego[3], należała do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego[1]. W 1913 roku[1] wyszła za mąż za Marcelego Handelsmana[3].

Tworzyła kilimy, brała udział w licznych wystawach[3]. Jej kilimy prezentowano m.in. w 1925 roku na Wystawie światowej w Paryżu, gdzie wystawiona została także tkanina dekoracyjna, którą Handelsman wykonała według projektu Władysława Skoczylasa[4]. Jej prace zostały wyróżnione w Paryżu dwoma złotymi medalami[5]. Handelsman zajmowała się również fotografią[1]. Jej zdjęcia ukazywały się m.in. na łamach „Tygodnika Wileńskiego”, a kilkanaście negatywów i odbitek znajduje się w archiwum Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości[1]. Możliwe, że angażowała się w oprawę druków publikowanych przez Towarzystwo[1]. Projektowała ekslibrisy[1] i uprawiała grafikę: jej prace ukazały się w tece fluorofort (rzadko wtedy uprawianej techniki pośród artystów polskich) wydanej w 1906 roku we Lwowie, wraz z pracami m.in. Janiny Bobińskiej, Emilii Wysockiej czy Marii Płonowskiej[6].

Była filantropką[1]. Wraz z rodzicami przekazała Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu pokaźne środki na powstanie Pracowni Radiologicznej im. Mirosława Kernbauma[1][2] (pierwszej pracowni radiologicznej w Polsce)[2], której kierowniczką została Maria Skłodowska-Curie[7].

Podczas II wojny światowej, w 1941 roku opuściła z mężem Warszawę, kierując się do Podkowy Leśnej[8]. Ukrywała się przez pewien czas w Radomiu u Janiny Orzeszko, żony lekarza Tadeusza[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Karta R-09470, Galeria Fotografii Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w zbiorach IS PAN [dostęp 2022-01-02] (pol.).
  2. ↑ a b c d Wiesław Śladkowski, Dla Polski i Francji Maria Curie-Skłodowska w latach I wojny światowej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia”, 66 (1), 2011, s. 68, DOI: 10.2478/v10068–011–0019–4.
  3. ↑ a b c d e Handelsman z Kernbaumów Jadwiga Maria, [w:] Czy wiesz kto jest? Uzupełnienia i sprostowania, Warszawa: Drukarnia Wydawnicza, 1939, s. 103 [dostęp 2021-12-27].
  4. ↑ Anna M. Drexlerowa, Andrzej K. Olszewski, Polska i polacy na powszechnych wystawach światowych, 1851–2000, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 203–204, ISBN 83-89101-42-4.
  5. ↑ Anna M. Drexlerowa, Andrzej K. Olszewski, Polska i polacy na powszechnych wystawach światowych, 1851–2000, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2005, s. 208, ISBN 83-89101-42-4.
  6. ↑ Katarzyna Kulpińska, Matryce, odbitki - ślady kobiet. Polskie graficzki i ich twórczość w dwudziestoleciu międzywojennym, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2017, s. 14, ISBN 978-83-231-3689-7 (pol.).
  7. ↑ Janusz R. Kowalczyk, Maria Skłodowska-Curie – Noblowska pionierka, Culture.pl [dostęp 2022-01-02] (pol.).
  8. ↑ Marceli Handelsman, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego [dostęp 2022-01-02].
  9. ↑ Lekarz z Auschwitz. Historia Tadeusza Orzeszko, Polscy Sprawiedliwi [dostęp 2022-01-02].