Jadwiga Jędrzejowska

Jadwiga Jędrzejowska

Jadwiga Jędrzejowska podczas Międzynarodowego Turnieju na kortach Chiswick w Londynie w 1938
Państwo	Polska
Data i miejsce urodzenia	15 października 1912 Kraków
Data i miejsce śmierci	28 lutego 1980 Katowice
Gra pojedyncza
Roland Garros	F (1939)
Wimbledon	F (1937)
US Open	F (1937)
Gra podwójna
Roland Garros	W (1939)
US Open	F (1938)
Odznaczenia

Jadwiga Jędrzejowska, po mężu Galert^[1][2] (ur. 15 października 1912 w Krakowie, zm. 28 lutego 1980 w Katowicach) – polska tenisistka, finalistka Wimbledonu w grze pojedynczej z 1937 roku, finalistka mistrzostw USA w grze pojedynczej z 1937 roku, finalistka mistrzostw Francji w grze pojedynczej z 1939 roku, zwyciężczyni mistrzostw Francji w grze podwójnej z 1939 roku, wielokrotna mistrzyni Polski.

Życiorys

Urodziła się 15 października 1912 przy ulicy Parkowej 3. Pochodziła z ubogiej rodziny robotniczej^[3]. Uprawianie tenisa rozpoczęła w wieku 10 lat na kortach tenisowych w parku krakowskim. Głównymi jej sparingpartnerami byli mężczyźni głównie studenci i profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego^[4]. W okresie międzywojennym jako jedna z nielicznych startowała pod własnym nazwiskiem. W 1931 zdała maturę w trybie eksternistycznym^[5].

Kariera

W wieku 13 lat mimo sprzeciwu Wandy Dubieńskiej i Marii Bonieckiej została członkiem sekcji tenisowej AZS Kraków^[6]. W wieku szesnastu lat zdobyła mistrzostwo w deblu ze Stanisławą Groblewską pokonując Wierę Richterównę^[6]. W 1931 na turnieju w Paryżu przegrała z mistrzynią świata Elizabeth Ryan^[6]. W lutym 1932 Polski Związek Tenisowy sfinansował jej pobyt na Riwierze Francuskiej gdzie panowały warunki umożliwiające trening przed sezonem letnim^[5]. W 1934 otrzymała ofertę zmiany barw od Legii Warszawa i przeprowadziła się do stolicy. Oprócz treningów objęła posadę przedstawicielki firmy Dunlop, której rakiet używała^[5]. W 1935 pokonała mi n Simonne Mathieu i Helen Jacobs. W 1936 doszła do półfinału Wimbledonu pokonując Kay Stammers^[7]. W 1937 Na tym samym turnieju osiągnęła finał. Pierwszego seta pojedynku finałowego przegrała 2:6 zaś drugiego wygrała w takim samym stosunku^[8]. W decydującym 3 secie przy stanie 5:5 przegrała 5:7^[9]. W 1938 na zaproszenie Amerykańskiego Związku Tenisa^[9] wzięła udział w US Open także dochodząc do finału^[10]. W tym samym roku Polski Związek Tenisowy przyznał jej tytuł mistrzyni Polski bez urządzania turnieju z uwagi na to, że nie mogła wystartować^[10]. W 1939 ponownie dotarła do finału turnieju Rollanda Garrosa w grze pojedynczej oraz wygrała debla^[11].

Jadwiga Jędrzejowska (1933)

Lata wojenne

Podczas okupacji zaangażowała się działalność konspiracyjną prowadzoną w gospodzie „Pod Kogutem” przy ul Jasnej. Po zamknięciu gospody w 1940 otrzymała pracę w jednej z warszawskich fabryk butów. Pomimo wielu propozycji wyjazdu m.in. od ambasady amerykańskiej, króla Szwecji Gustawa V pozostała w Polsce^[12]. Na propozycję Niemiec, by rozgrywała mecze na terenie III Rzeszy oświadczyła, że skończyła karierę tenisową^[12]. Po wybuchu Powstania Warszawskiego przedostała się do Żyrardowa.

Lata powojenne

Po zakończeniu wojny przeprowadziła się do Bydgoszczy. Kontynuowała karierę zawodniczą rozpoczynając również karierę trenerską. Wyszła za mąż za Alfreda Galerta i przeprowadziła na Śląsk do Katowic na Brynowie^[12].

W latach 1927–1966 zdobyła 62 tytuły mistrzyni kraju (23 w singlu, 14 w deblu i 25 w mikście), ponadto 27 razy triumfowała w międzynarodowych mistrzostwach Polski.

Sławę zdobyła jednak przede wszystkim na kortach światowych, co było największym sukcesem w historii polskiego tenisa aż do 2020 roku, kiedy to Iga Świątek zdobyła tytuł. W półfinale Jędrzejowska pokonała Alice Marble^[13] (mistrzynię Wimbledonu dwa lata później), w finale prowadziła z Brytyjką Dorothy Round 4:1 i 30:15 w decydującym secie, by ostatecznie przegrać 2:6, 6:2, 5:7. Polka była również w finale mistrzostw USA we wrześniu 1937, w którym uległa Anicie Lizanie z Chile 4:6, 2:6. Trzeci finał wielkoszlemowy w singlu osiągnęła w 1939 na kortach im. Rolanda Garrosa, przegrywając z Francuzką Simonne Mathieu 3:6, 6:8.

Jedyny tytuł wielkoszlemowy zdobyła w 1939 na mistrzostwach Francji. Wygrała debla w parze z Mathieu, tą samą, której uległa w finale gry pojedynczej; para polsko-francuska okazała się w decydującym meczu lepsza od duetu Alice Florian i Hella Kovac 7:5, 7:5. Na tym samym turnieju w 1936 Jędrzejowska osiągnęła finał debla w parze z Susan Noel, przegrywając z Mathieu i Billie Yorke w trzech setach (6:2, 4:6, 4:6). Jedyny raz w okresie powojennym Jadwiga Jędrzejowska była w finale turnieju wielkoszlemowego w 1947 – również na mistrzostwach Francji, ale tym razem w grze mieszanej; w parze z Rumunem Cristeą Caralulisem uległa jednak aż 0:6, 0:6 duetowi Eric Sturgess i Sheila Piercey Summers.

Poza turniejami wielkoszlemowymi odnosiła sukcesy także w imprezach nieco niższej rangi. W grze pojedynczej wygrywała m.in. mistrzostwa Londynu, międzynarodowe mistrzostwa Węgier, Austrii, Irlandii Północnej, Walii. Wygrała również prestiżowe międzynarodowe mistrzostwa Włoch w Rzymie w grze mieszanej, występując w parze ze słynnym australijskim tenisistą i trenerem Harry Hopmanem. W 1937 nie przyjęła propozycji przejścia na status zawodowy (do tzw. cyrku Tildena). W rankingu światowym była klasyfikowana w 1936 na 6. miejscu, w latach 1937–1939 na 5. miejscu. Jej kariera międzynarodowa została przerwana przez wojnę światową; okres okupacji spędziła w Polsce, nie grając w tenisa. Zarabiała na życie, pracując w jadłodajni. Jak sama wspominała, odrzuciła propozycję gry w Niemczech, stwierdzając, że zakończyła już karierę sportową^[12]. W rzeczywistości kontynuowała jednak występy po 1945, odnosząc dalsze sukcesy, zarówno w kraju, jak i zagranicą. We wrześniu 1950 zwyciężyła w międzynarodowych mistrzostwach Rumunii, pokonując Irminę Popławską 6:1, 6:0^[14]. W 1953 została trenerką w Stali katowickiej^[15]. Zdobywając kolejne tytuły mistrzyni Polski w latach 60. stała się przykładem wyjątkowej długowieczności sportowej. W 1956 przegrała finał mistrzostw polski w grze pojedynczej z Zuzanną Ryczkówną. W 1968 roku zakończyła karierę sportową^[16].

W 1955 ukazały się jej wspomnienia Urodziłam się na korcie (w opracowaniu Kazimierza Gryżewskiego).

Zmarła w Katowicach na raka krtani^[17]. Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXXIII-19-14)^[18].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[19]

Wyróżnienia

W 1936 i 1937 Jadwiga Jędrzejowska triumfowała w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego”. Była laureatką Wielkiej Honorowej Nagrody Sportowej (1937)^[20]. 14 lutego 1938 otrzymała Państwową Nagrodę Sportową za rok 1937^[21]. Otrzymała jako pierwsza w PRL tytuł „Zasłużonej Mistrzyni Sportu”. W 1977 została trzecią po Stanisławie Marusarzu i Waldemarze Baszanowskim laureatką Nagrody im. Janusza Kusocińskiego, przyznawanej za postawę sportową i obywatelską.

Osiągnięcia w turniejach wielkoszlemowych

Gra pojedyncza

Gra podwójna

Gra mieszana

Występy w turniejach wielkoszlemowych

Turniej	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939	1940	1941–1944	1945	1946	1947	1948	Kariera (SR)
Australia	A	A	A	A	A	A	A	A	A	A	–	–	A	A	A	0 / 0
Francja	2R	A	1R	3R	A	3R	SF	A	F	–	R	A	3R	3R	1R	0 / 9
Wimbledon	1R	3R	3R	4R	QF	SF	F	QF	QF	–	–	–	A	2R	A	0 / 10
USA	A	A	A	A	A	A	F	QF	A	A	A	A	A	A	A	0 / 2
SR	0 / 2	0 / 1	0 / 2	0 / 2	0 / 1	0 / 2	0 / 3	0 / 2	0 / 2	0 / 0	0 / 0	0 / 0	0 / 1	0 / 2	0 / 1	0 / 21

Legenda

     W, wygrany turniej

     F, przegrana w finale

     SF, przegrana w półfinale

     QF, przegrana w ćwierćfinale

     xR, przegrana w x rundzie

     Qx, przegrana w x rundzie kwalifikacji

     A, brak startu

     –, turniej nie odbył się

     R, turniej ograniczony do francuskich graczy i przeprowadzony pod okupacją niemiecką

     SR, stosunek liczby zwycięstw w turniejach Wielkiego Szlema do liczby rozegranych turniejów

Przypisy

Bibliografia

• Zbigniew Dutkowski, T – jak tenis, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979.
• Jadwiga Jędrzejowska, Kazimierz Gryżewski, Urodziłam się na korcie, Wydannictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1971.
• Mała encyklopedia sportu, tom I: A-K, Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, Warszawa 1984.
• Dżadża, Marcin Bojanowski, „Polityka” 3/2007.
• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 62. ISBN 83-85831-35-5.
• Krzysztof Szujecki: Spotsmenki. Warszawa: Muza Sport i Turystyka, 2020. ISBN 978-83-287-1441-0.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia Jadwigi Jędrzejowskiej