Jadwiga Jędrzejowska (działaczka społeczna)

Jadwiga Jędrzejowska
Data i miejsce urodzenia	13 grudnia 1904 Warszawa
Data śmierci	27 lutego 1978
Zawód, zajęcie	geolożka, nauczycielka, działaczka społeczna
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Paryski
Partia	PZPR
Rodzice	Ksawery Prauss, Zofia Praussowa
Małżeństwo	Henryk Jędrzejowski
Dzieci	córka
Odznaczenia

Jadwiga Jędrzejowska (ur. 13 grudnia 1904 w Warszawie, zm. 27 lutego 1978) – polska geolożka, nauczycielka, organizatorka pomocy społecznej^[1].

Życiorys

Była córką Ksawerego Praussa, ministra oświaty w latach 1918–1919 (rząd Jędrzeja Moraczewskiego) i posłanki PPS, Zofii Praussowej z Kuleszów. Dzieciństwo spędziła poza ziemiami polskimi z uwagi na działalność polityczną rodziców, którzy musieli opuścić kraj po aresztowaniach. W 1911 rodzina wróciła, a jej ojciec założył w Zakopanem szkołę dla słabowitych dzieci, do której również uczęszczała. Podczas bytności w Zakopanem poznała czołowe postacie ówczesnego życia umysłowego, takie jak Stefan Żeromski, Karol Szymanowski czy Wacław Sieroszewski^[1].

Maturę zdała w Warszawie, a potem rozpoczęła studia na Wydziale Geografii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1923 przerwała naukę i wyszła za mąż za Henryka Jędrzejowskiego. Małżeństwo wyjechało do Paryża, gdzie mąż otrzymać miał pracę w Instytucie Radowym. W tym czasie ukończyła studia geologiczne na Sorbonie^[1].

Po powrocie do Warszawy znalazła pracę nauczycielki geografii w gimnazjum Współpraca, jak również organizowała kolonie dziecięce w Małkini. W 1932 cofnięto jej prawo nauczania, co było konsekwencją aresztowania jej męża – komunisty, który wcześniej, z uwagi na działalność w Komunistycznej Partii Polski, nie otrzymał stanowiska w Instytucie Radowym. Został on wydalony do ZSRS i wkrótce zamordowany przez komunistów sowieckich. Od tego czasu pozostała sama z 2-letnią córką^[1].

Począwszy od 1934 zajęła się organizacją placówki ułatwiającej podejmowanie pracy kobietom. Zorganizowała też Miejski Dom Kobiety przy ulicy Leszno (schronisko dla bezdomnych kobiet z dziećmi, z niewielkim szpitalem i kursami zawodowymi)^[1].

W czasie okupacji niemieckiej dom stał się placówką pracy konspiracyjnej, gdzie udzielano pomocy sanitarnej i wyrabiano nielegalne dokumenty. Redagowano tu również podziemny Tygodnik Informacyjny. Jędrzejowska kierowała wszystkimi tymi segmentami działalności i została aresztowana 13 listopada 1942. Osadzono ją na Pawiaku. W więziennym szpitalu przeszła operację, a potem zaczęła pracę w kolumnie sanitarnej, co umożliwiło jej stanie się istotnym elementem siatki konspiracyjnej Pawiaka, udzielając znaczącej pomocy licznym więźniom. 30 lipca 1944 przetransportowano ją do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Ravensbrück, gdzie zgłosiła się do pracy w szpitalu zakaźnym, gdzie według zachowanych relacji świadków przyczyniła się do uratowania dziesiątków istnień ludzkich. 5 marca 1945 wywieziona została do Stuttgartu, gdzie miała pracować w gospodzie^[1].

Po wyzwoleniu miasta przez wojska francuskie zajęła się organizacją pomocy dla Polaków i propagowaniem powrotów do kraju, co sama uczyniła, otrzymując stanowisko inspektora pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Była wydelegowana na Dolny Śląsk do pomocy kobietom wracającym z tułaczki wojennej (zorganizowała osiem ośrodków, m.in. dom we Wrocławiu i Janowicach Wielkich w 1946). W 1948 mianowano ją naczelnikiem Wydziału Socjalnego Polskiego Radia. W tym czasie utworzyła Dom Społeczny Polskiego Radia. Od 1951 była sekretarzem generalnym Centralnego Urzędu Radiofonii. W 1954 została dyrektorką Zarządu Urządzeń Turystycznych PTTK i zajmowała się organizacją turystyki masowej. W 1967 przeszła na emeryturę. Zmarła w wyniku ciężkiej choroby^[1].

Była członkinią Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[1].

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 22 lipca 1947^[2], 16 kwietnia 1949^[3])

Przypisy