Jadwiga Puzynina

Jadwiga Puzynina
Ilustracja
Jadwiga Puzynina (2006)
Imię i nazwisko urodzenia

Jadwiga Zapolska

Imię i nazwisko

Jadwiga Puzyna

Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1928
Rożyszcze

Zawód, zajęcie

językoznawczyni, badaczka literatury

Tytuł naukowy

profesor nauk humanistycznych

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Małżeństwo

Czesław Puzyna

Dzieci

Wojciech Puzyna, Stanisław Puzyna, Joanna Krupska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

Jadwiga Puzynina, właśc. Jadwiga Puzyna[1] z domu Zapolska (ur. 29 stycznia 1928 w Rożyszczach na Wołyniu[2]) – polska językoznawczyni i badaczka literatury, profesor nauk humanistycznych.

Życiorys

W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów[3]. W 1946 ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[3], a w 1951 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskiwała następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. Specjalizuje się w językoznawstwie polonistycznym[4]. Zawodowo do czasu przejścia na emeryturę przez kilkadziesiąt lat była związana z Uniwersytetem Warszawskim, pracowała także na UKSW. W 1983 na Wydziale Polonistyki UW zorganizowała i objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida[5]. W latach 80. pełniła funkcję dziekana macierzystego wydziału. W pracy badawczej zajmowała się w szczególności problematyką języka wartości[6].

W 1976 podpisała Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji[7]. Współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, zaś po wprowadzeniu stanu wojennego pomagała represjonowanym studentom[8]. 13 maja 1982 za swoją działalność została na kilka dni internowana[9].

Członek krajowy czynny Polskiej Akademii Umiejętności, członkini Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[4]. Jest autorką i współautorką podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich[5] (w tym wielokrotnie wznawianego Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klasy I szkół średnich, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).

Członkini Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk[4] od początku jej istnienia, tj. od 1996; współtworzyła kolejne uchwały ortograficzne RJP. Była przewodniczącą Komisji Dydaktycznej, później została przewodniczącą zainicjowanego przez siebie Zespołu Etyki Słowa RJP PAN[10].

Odznaczenia i wyróżnienia

Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011)[1][11].

Wyróżniona m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007)[12] i Medalem Uniwersytetu Warszawskiego (2008)[13]. W 2009 została laureatką Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego Towarzystwa Naukowego KUL. W 2013 otrzymała ustanowioną przez Prezydenta RP nagrodę – medal „Zasłużony dla Polszczyzny”[14].

Życie prywatne

Była żoną Czesława Puzyny, z którym ma troje dzieci[2] – Wojciecha Puzynę, Stanisława Puzynę i Joannę Krupską[2]. Jej babka Anna była siostrzenicą kompozytora Piotra Czajkowskiego.

Wybrane publikacje

  • „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961.
  • Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime (współautor z Renatą Grzegorczykową), PWN, Warszawa 1979.
  • Studia nad językiem Cypriana Norwida: praca zbiorowa (współredaktor), Wyd. UW, Warszawa 1990.
  • Słowo Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
  • Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
  • Słowo-wartość-kultura, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997.
  • Słowo poety, Wyd. UW, Warszawa 2006.
  • Kultura słowa. Ważny element kultury narodowej, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2011.
  • Cyprian Norwid – na XXI wiek, [w:] Patriotyzm wczoraj i dziś, Seminarium Polskiej Akademii Umiejętności, t. IX/2010, Kraków 2011, s. 79–99.
  • Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Wyd. PAU, Kraków 2013.

Przypisy

  1. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 413).
  2. ↑ a b c Sylwetka na stronie sejm-wielki.pl. [dostęp 2012-04-25].
  3. ↑ a b Barbara Subko, Krystyna Waszakowa. Życiorys naukowy profesor Jadwigi Puzyniny. „Prace Filologiczne”. T. 43, s. 9, 1998. [dostęp 2021-01-05]. 
  4. ↑ a b c Prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (Puzyna), [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2018-02-13].
  5. ↑ a b Konferencja z okazji jubileuszu 80-lecia prof. Jadwigi Puzyniny. wp.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  6. ↑ Jadwiga Puzynina. Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami). „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”. R. 26, 2014. [dostęp 2021-02-01]. 
  7. ↑ Dalsze protesty w kraju. „Kultura”. Nr 3/342, s. 30, 1976. Paryż. 
  8. ↑ 80-lecie prof. Jadwigi Puzyniny. wyborcza.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  9. ↑ Ostatnie 10 lat PRL na UW (kalendarium oporu). uw.edu.pl. [dostęp 2012-04-25].
  10. ↑ Powołanie Zespołu. etykaslowa.edu.pl, 13 stycznia 2016. [dostęp 2018-02-13].
  11. ↑ Odznaczenia dla kobiet nauki polskiej. prezydent.pl, 14 grudnia 2011. [dostęp 2012-04-25].
  12. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  13. ↑ Sprawozdanie roczne rektora Uniwersytetu Warszawskiego za rok 2008. uw.edu.pl, 17 czerwca 2009. [dostęp 2012-04-25].
  14. ↑ Medal „Zasłużony dla Polszczyzny” dla prof. Puzyniny. prezydent.pl, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-02-21].

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody im. księdza Idziego Radziszewskiego
XX wiek
XXI wiek

Media użyte na tej stronie

Jadwiga Puzynina.jpg
Autor: TVIATVN, Licencja: CC BY 3.0
Jadwiga Puzynina (1928– ) polska językoznawczyni