Jadwiga Zamoyska

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska
Ilustracja
Herb
Ogończyk
Służebnica Boża
Rodzina

Działyńscy herbu Ogończyk

Data i miejsce urodzenia

4 lipca 1831
Warszawa

Data i miejsce śmierci

4 listopada 1923
Kórnik

Ojciec

Tytus Działyński

Matka

Celestyna Działyńska

Mąż

Władysław Zamoyski

Dzieci

Władysław
Maria (1857-1858)
Maria Zamoyska
Witold Zamoyski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Jadwiga Zamoyska, z domu Działyńska (ur. 4 lipca 1831 w Warszawie, zm. 4 listopada 1923 w Kórniku) – polska działaczka społeczna, służebnica Boża Kościoła katolickiego[1].

Życiorys

Była córką Tytusa Działyńskiego i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich. Pierwsze lata życia spędziła w galicyjskich Oleszycach; od 1838 przebywała w odzyskanym przez ojca Kórniku. Kształciła się w domu pod kierunkiem prywatnych nauczycielek, Wandy Żmichowskiej i Angielki Anny Birt; w 1852 wyszła za mąż (po otrzymaniu dyspensy papieskiej) za brata swojego matki[2], generała Władysława Zamoyskiego, polityka konserwatywnego związanego z Hotelem Lambert. Przeniosła się do Paryża, towarzyszyła mężowi w podróżach politycznych, m.in. do Turcji i Wielkiej Brytanii. Pozostała we Francji po śmierci męża (1868); zbliżyła się do zakonu oratorian i pod wpływem ich idei tworzenia stowarzyszeń religijnych bez obowiązkowych ślubów zakonnych postanowiła założyć „szkołę życia chrześcijańskiego”.

Swoją ideę mogła zrealizować po śmierci brata Jana Działyńskiego i przejęciu dóbr kórnickich przez jej syna Władysława Zamoyskiego. W 1881 powróciła do Kórnika i w następnym roku założyła Szkołę Domowej Pracy Kobiet. W 1885, objęta tzw. ustawami bismarckowskimi, została wydalona z Prus jako obywatelka Francji. Przeniosła wówczas szkołę do Lubowli na Spiszu, potem do Kalwarii Zebrzydowskiej, a w 1891 do zakopiańskich Kuźnic, które jej syn nabył w 1889 na licytacji.

Szkoła Jadwigi Zamoyskiej zyskała poparcie władz kościelnych oraz duże zainteresowanie w społeczeństwie. Program nauczania obejmował przede wszystkim wychowanie religijne i zajęcia praktyczne z szycia, haftu i gotowania, ale także zajęcia z rysunków, literatury, geografii, historii Polski oraz naukę śpiewu. Zamoyska publikowała dzieła o tematyce religijno-wychowawczej, m.in. O wychowaniu (1903), przygotowała także do druku pamiętniki męża Jenerał Zamoyski (ukazały się w sześciu tomach nakładem Biblioteki Kórnickiej w latach 1910–1930). Wiele czasu spędzała w Paryżu, w 1919 wizytowała szkołę w Zakopanem. Ostatnie lata życia spędziła wraz z synem w Kórniku, tam zmarła i została pochowana.

Z małżeństwa z Władysławem Zamoyskim oprócz syna Władysława miała także syna Witolda (1855–1874) i dwie córki: przedwcześnie zmarłą w Anglii Marię (1857–1858)[3] i drugą także Marię (1860–1937).

Proces beatyfikacyjny

W dwudziestoleciu międzywojennym rozprowadzano obrazki z wizerunkiem Jadwigi Zamoyskiej oraz modlitwą za jej wstawiennictwem wydane za zgodą kurii arcybiskupiej w Poznaniu. Sprawę starań o jej beatyfikację propagowało Stowarzyszenie Matki Bożej Dobrej Rady w Kuźnicach[4]. 27 listopada 2012 Kuria Metropolitalna w Poznaniu oficjalnie wszczęła proces beatyfikacyjny Jadwigi Zamoyskiej. Odtąd przysługuje jej tytuł Służebnicy Bożej[5].

Odznaczenie

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1921) „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej na polu działalności wychowawczej i filantropijnej” – odznaczona Orderem Odrodzenia Polski jako jedna z pierwszych 15 osób[6][7].

Upamiętnienie

Uchwałą Sejmu RP IX kadencji z 22 lipca 2022 zdecydowano o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej[8][9].

Przypisy

  1. ↑ ~1923~ Jadwiga Zamoyska. newsaints.faithweb.com. [dostęp 2020-06-07]. (ang.).
  2. ↑ Tatry na starej fotografii. "Szkoła Życia" w Kuźnicach. Szkoła Domowej Pracy Kobiet Jadwigi Zamoyskiej. jacekptak.com.pl. [dostęp 2022-10-20].
  3. ↑ CD L3 - Maria Zamoyska. Friends Of Hastings Cemetery. [dostęp 2017-08-31].
  4. ↑ Błażej Tobolski: Zapomniana Służebnica Boża. Przewodnik Katolicki.
  5. ↑ Władysław Chałupka: Jadwiga z Działyńskich Zamoyska – niewiasta mężna, wychowawczyni mądra. Verba Sacra. [dostęp 2016-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-07)].
  6. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 157 z 19 lipca 1921. 
  7. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 31.
  8. ↑ M.P. z 2022 r. poz. 737.
  9. ↑ Sejm wybrał patronów roku 2023. [w:] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [on-line]. sejm.gov.pl, 2022-07-22. [dostęp 2022-09-30].

Bibliografia

  • Witold Molik, Jadwiga Zamoyska, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3.
  • Katarzyna Czachowska, Generałowa Jadwiga Zamoyska (1831–1923) Życie i dzieło, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2011, ISBN 978-83-7177-663-2

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Jadwiga z Działyńskich Zamoyska.jpg
Jadwiga z Działyńskich Zamoyska (1831-1923)