Jaganie

Jaganie
Yámana
Ilustracja
Kobiety jagańskie
Miejsce zamieszkania

Chile (Ziemia Ognista)

Język

hiszpański, jagański†

Religia

szamanizm

Mapa grupy etnicznej
Ushuaia thomas bridges e indígenas.jpg

Jaganie, Yamana (także Yagan, Yahgan, Yámana) – plemię rdzennych mieszkańców Ziemi Ognistej.

Dawniej spędzali większość życia w łodziach, polując na wydry morskie i foki, a także łowiąc kraby. Poszukiwali również wyrzuconych na brzeg morski wielorybów. W 2000 roku chilijska komisja do spraw rdzennych ludów oszacowała populację Jaganów na 90–100 osób[1]. Posługiwali się językiem jagańskim, który na przełomie XX i XXI wieku był na skraju wymarcia, z tylko jednym pozostałym przy życiu użytkownikiem[2]. Ponieważ Cristina Calderón była ostatnim żyjącym Jaganem jednolitego etnicznie pochodzenia, szacowano, że cała populacja ludu to jedna osoba[3]. Calderón zmarła 16 lutego 2022[4].

Plemię zakładało osobliwego rodzaju szkoły szamanistyczne zwane szkołami loima[5].

Przypisy

  1. ↑ Recovering the world’s southernmost indigenous culture in Chile. 7 grudnia 2010. [dostęp 2011-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-12)]. (ang.).
  2. ↑ Jackie Hailey: Extinction on the Horizon for Indigenous Tribe in Chile. 14 października 2005. [dostęp 2011-12-12]. (ang.).
  3. ↑ Camila Álvarez: Última representante del pueblo Yagan cumple 83 años en Puerto Williams. 26 maja 2011. [dostęp 2011-12-12]. (hiszp.).
  4. ↑ Muere en Chile Cristina Calderón, la última hablante del pueblo Yagán. france24.com, 2022-02-16. [dostęp 2022-02-17]. (hiszp.).
  5. ↑ Aleksander Posern-Zieliński, Mirosława Posern-Zielińska: Indiańskie wierzenia i rytuały. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 43–44.

Bibliografia

  • Rajmund Mydel, Jerzy Groch (red.): Przeglądowy Atlas Świata, Ameryka Południowa, Popularna Encyklopedia Powszechna. Kraków: Wyd. Fogra Oficyna Wydawnicza, 1999. ISBN 83-85719-39-3 – Ameryka Południowa, ISBN 83-85719-31-8 – komplet.

Media użyte na tej stronie

Mujeres Yamanas.jpg
Autor: https://www.flickr.com/people/macv/, Licencja: CC BY 2.0
TIERRA DEL FUEGO. Yamana women
Ushuaia thomas bridges e indígenas.jpg
O missionário Thomas Bridges, sua esposa e indígenas na missão de Ushuaia