Jagniątków

Jagniątków
Dzielnica Jeleniej Góry
Ilustracja
Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna”
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miasto

Jelenia Góra

W granicach Jeleniej Góry

1998

SIMC

0936300

Wysokość

445-575[1] m n.p.m.

Położenie na mapie Jeleniej Góry
Mapa konturowa Jeleniej Góry, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Jagniątków”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jagniątków”
Ziemia50°49′00″N 15°36′34″E/50,816667 15,609444
Portal Polska
Kościół w Jagniątkowie

Jagniątków (do 1945 niem. Agnetendorf[2]; 1945–1946 Agnieszków) – część miasta Jelenia Góra[3] (do 1954 wieś, 1954–1976 część osiedla typu miejskiego, a następnie miasta Sobieszów, 1976–1997 część miasta Piechowice) o zabudowie typowej dla podgórskich pensjonatów. Prowadzi stąd wiele szlaków w Karkonosze, zarówno pieszych, jak i rowerowych.

Historia

Jagniątków założyli w 1650 roku czescy protestanci, którzy uchodząc przed prześladowaniami religijnymi przenieśli się na śląską stronę Karkonoszy[1]. Zajmowali się chałupniczo tkactwem, a później również szlifowaniem szkła.

W 1891 założono tu opadową stację meteorologiczną, położoną na wys. 575 m n.p.m. (50°50′N 15°37′E/50,833333 15,616667). Średnia roczna suma opadów z lat 1891–1937 wyniosła 901 mm: najwięcej 107 mm w lipcu, najmniej 50 mm w lutym[4]. W roku 2012 Fundacja Centrum Kultury i Rozwoju Karkonoszy odtworzyła Stację Meteorologiczną w Jagniątkowie. Mieści się ona przy ul. Agnieszkowskiej 2A przy Pierwszej Winnicy Karkonoskiej na wys. 554 m n.p.m. (50°49′16″N 15°37′01″E/50,821111 15,616944). Stacja ta służy badaniom klimatu Kotliny Jeleniogórskiej, prowadzonym przez Centrum Kultury i Rozwoju Karkonoszy wespół z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu.

Od 1901 r. aż do śmierci w 1946 r. w Jagniątkowie mieszkał niemiecki noblista w dziedzinie literatury – Gerhart Hauptmann[1]. W jego domu (Villa Wiesenstein) zbudowanym w 1901 r. według projektu berlińskiego architekta Hansa Grisebacha urządzono Muzeum Miejskie[1]. Fabuła powieści "Wiesenstein" niemieckiego pisarza Hansa Pleschinskiego rozgrywa się w Agnetendorfie.[5]

Od połowy XIX wieku Jagniątków był popularną miejscowością letniskową i zimowiskową[1]; w lipcu 1907 przebywał tu Karl May[6]. W 1910 zamieszkiwało tu 790 osób[7]. Przez rok po wojnie dawny Agnetendorf nazywał się Agnieszków, ale w roku 1946 zdecydowano zmienić nazwę na obecną (po łacinie agnus oznacza „jagnię”).

W 1954 polscy naukowcy prowadzili w rejonie Jagniątkowa szereg badań górniczych, mających na celu znalezienie złóż rudy uranu. Kopalnia badawcza pod górą Sośnik nosiła oznaczenie „OP-7 Jagniątków” i była eksploatowana zaledwie przez kilka miesięcy. Mimo iż badania wykazywały silne promieniowanie w tym rejonie, to rudy uranu wartej wydobycia nie znaleziono[8].

W związku z reformą administracyjną wprowadzającą w 1954 gromady jako trzeci, najniższy szczebel podziału administracyjnego Polski, Jagniątków wszedł zgodnie z uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej z 2 października w skład gromady Sobieszów, przekształconej następnie jeszcze 13 listopada tego roku w osiedle typu miejskiego, a potem 18 lipca 1962 w miasto Sobieszów[9]. Od 2 lipca 1976 do 31 grudnia 1997 Jagniątków był częścią miasta Piechowice; 1 stycznia 1998 Jagniątków włączono w obszar miasta Jelenia Góra[10].

Do 21 grudnia 2007 r. w funkcjonowało przejście graniczne Jagniątków-Petrova Bouda, które na mocy układu z Schengen zostało zlikwidowane.

Jesienią 2012 roku z inicjatywy Fundacji Centrum Kultury i Rozwoju Karkonoszy zaprojektowany został herb miejscowości Jagniątków. Herb ten nawiązuje zarówno do położenia geograficznego, czyli Karkonoszy, czeskich protestanckich drwali – faktycznych założycieli tej miejscowości, oraz poprzez charakterystyczne cztery czerwone pasy podkreśla pochodzenie i historię nazwy Agnetendorf/Agnieszków. Powstała ona bowiem od imienia Agnieszki, małżonki hrabiego Krzysztofa Leopolda von Schaffgotscha, właściciela zamku Chojnik. Pomagała ona prześladowanym protestantom, uciekinierom z Czech, a nazwa ta użyta została, by oddać jej cześć.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[11]:

  • willa Gerharta Hauptmanna, ul. Michałowicka 32, z 1900 r.,
  • park,
  • dom, ul. Myśliwska 12, drewniany, z drugiej ćw. XIX w.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 3: Karkonosze. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1993, s. 80-82. ISBN 83-7005-168-5.
  2. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
  3. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  4. ↑ Jan Kwiatkowski: Klimat. W: Karkonosze polskie. Wrocław: Polska Akademia Nauk, 1985, s. 88–107. ISBN 83-04-01586-2.
  5. ↑ Hans Pleschinski: Wiesenstein. Roman. C. H. Beck, Monachium 2018.
  6. ↑ Historia „Willi Jagniątków” [1] [dostęp 2013-07-12].
  7. ↑ Gemeindeverzeichnis Deutschland 1900.
  8. ↑ Paweł P. Zagożdżon, Katarzyna Zagożdżon „Wstępna charakterystyka geologiczna sztolni po poszukiwaniach uranu w Jagniątkowie”, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 118, Wrocław 2007.
  9. ↑ Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191); Uchwała Nr 15/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu jeleniogórskiego (Dz. Urz. WRN we Wrocławiu z 1954 r. Nr. 9, Poz. 71); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 października 1954 r. w sprawie utworzenia osiedli (Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 253); Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 lipca 1962 r. w sprawie utworzenia niektórych miast (Dz.U. z 1962 r. nr 41, poz. 188).
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 24 czerwca 1976 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwach: bielskim, jeleniogórskim, kaliskim, płockim i toruńskim (Dz.U. z 1976 r. nr 24, poz. 144); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1997 r. w sprawie utworzenia gminy, ustalenia granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz zmiany granic niektórych miast w województwach: białostockim, bydgoskim, ciechanowskim, elbląskim, gdańskim, jeleniogórskim, katowickim, kieleckim, konińskim, krośnieńskim, lubelskim, nowosądeckim, opolskim, pilskim, poznańskim, przemyskim, rzeszowskim, siedleckim, suwalskim, tarnobrzeskim i zamojskim (Dz.U. z 1997 r. nr 116, poz. 742).
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 43. [dostęp 2012-09-07].

Bibliografia

  • Słownik geografii turystycznej Sudetów, t. 3 Karkonosze, red. Marek Staffa, Wydawnictwo PTTK „Kraj”, Warszawa – Kraków 1993, ISBN 83-7005-168-5.
  • Mapa turystyczna Karkonosze polskie i czeskie 1:25 000, Wydawnictwo „Plan”, Jelenia Góra, ISBN 83-88049-26-7.

Linki zewnętrzne

Dzielnice i osiedla Jeleniej Góry
Dzielnice
Osiedla

Herb Jeleniej Góry

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Jelenia Góra location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Jelenia Góra, Poland
Ta mapa of Jelenia Góra została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Jagniątków - Muzeum Miejskie Dom Gerharta Hauptmanna.jpg
Jagniątków - Muzeum Miejskie "Dom Gerharta Hauptmanna".
Jagniątków 01.jpg
Kościół w Jagniątkowie
Herb jagniatkow karkonosze wektor.svg
Autor: Tomy M., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb miejscowości Jagniątków, opracowany w 2012 roku z inicjatywy Fundacji Centrum Kultury i Rozwoju Karkonoszy. Wersja wektorowa SVG.