Jak to oni ważną wieść przynieśli z Gandawy do Akwizgranu
Jak to oni ważną wieść przynieśli z Gandawy do Akwizgranu (ang. How They Brought the Good News from Ghent to Aix) – wiersz angielskiego poety Roberta Browninga z 1845 roku.
Charakterystyka ogólna
Utwór składa się z dziesięciu strof sześciowersowych i opowiada o podróży, w jaką z Gandawy trzej kurierzy wyruszyli do Akwizgranu, by zanieść wiadomość, która to ostatnie miasto miała uchronić od grożącej mu zagłady.
Forma
Utwór został napisany przy użyciu sestetu rymowanego stycznie (aabbcc) wierszem anapestycznym[1] czterostopowym[2].
I sprang to the stirrup, and Joris, and he;
I gallop’d, Dirck gallop’d, we gallop’d all three;
“Good speed !” cried the watch, as the gate-bolts undrew;
“Speed!” echoed the wall to us galloping through;
Behind shut the postern, the lights sank to rest,
And into the midnight we gallop’d abreast.
Pierwsza zwrotka - jak zaznacza tłumacz wiersza Browninga[3] - jest nietypowa z tego względu, że wszystkie tworzące ją linijki są pozbawione pierwszej nieakcentowanej zgłoski ()sSssSssSssS, czyli są akefaliczne[4].
Treść
Wiersz jest monologiem jednego z trzech wysłanych kurierów, jedynego, który dotarł do celu, jadącego na wierzchowcu noszącym imię Roland. Dwaj pozostali posłańcy, Dirck i Joris nie zdołali dojechać do Akwizgranu, ponieważ ich konie padły po drodze. Marszruta tej porywającej galopady jest wytyczona bardzo dokładnie. W tekście pojawiają się nazwy miejscowości, które można odnaleźć na mapie: Lokeren, Boom, Düffeld, czy Mecheln. Zasługą Browninga jest to, że skupił się na odmalowaniu szaleńczej gonitwy i nie podał, co konkretnie zagrażało Akwizgranowi[5].
Interpretacja
Wiersz Browninga można odczytać jako pochwałę idei Europy, ponieważ Akwizgran, miasto cesarza Karola Wielkiego jest w nim ukazane jako wartość, dla której ocalenia trzeba się poświęcić. Dlatego utwór jest nadal aktualny.
Nawiązanie
Pastisz wiersza Browninga, zatytułowany Another Ride From Ghent To Aix napisał amerykański poeta James Whitcomb Riley. Oto jego pierwsza zwrotka.
We sprang for the side-holts--my gripsack and I--
It dangled--I dangled--we both dangled by.
"Good speed!" cried mine host, as we landed at last--
"Speed?" chuckled the watch we went lumbering past;
Behind shut the switch, and out through the rear door
I glared while we waited a half hour more.
Nagranie
Jednym z najważniejszych wynalazków XIX wieku był zbudowany przez Thomasa Alvę Edisona fonograf, czyli pierwsze urządzenie do nagrywania dźwięku. Robert Browning, poproszony o wygłoszenie swojego wiersza, wyrecytował kilka strof How They Brought the Good News from Ghent to Aix[6]. Nagranie miało miejsce w kwietniu 1889, na krótko przed śmiercią poety[7]. Browning stał się jednym z pierwszych poetów, których głos utrwalono dla potomności.
Przekłady
Wiersz Browninga przekładali na język polski Juliusz Żuławski[8] i Wiktor Jarosław Darasz[9]. Na czeski przetłumaczył go Jaroslav Vrchlický[10].
Já skočil jsem v střemen a Joris a on,
já cválal, Dírek cválal, my cválali v hon,
„Zdar s vámi!" křikla stráž, my venku juž z bran,
„As vámi!" houk oblas v cval z valu všech stran;
a zapadla fortna, všech světel zhas třpyt,
a půlnocí hlubokou začli jsme hřmít.
Przypisy
- ↑ Chris Baldick, The concise Oxford Dictionary of Literary Terms, Oxford 1996, s. 122.
- ↑ Na temat angielskiego czterostopowca anapestycznego zobacz na przykład: James Parsons, English versification for the use of students, Boston 1891, s.16.
- ↑ Wiktor J. Darasz, Z mickiewiczowskich tradycji polskiej wersyfikacji: anapest, Język Polski, 5/1998, s. 370.
- ↑ Aleksandra Okopień-Sławińska, Akefaliczne metrum, [w:] Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2002.
- ↑ Adrian Berry: The Giant Leap (ang.). books.google.pl. [dostęp 2016-12-22].
- ↑ Robert Browning Recites His Poem (1889 Edison Cylinder) (ang.). youtube.com. [dostęp 2016-12-22].
- ↑ The Sound of a Voice That Is Still (ang.). theparisreview.org. [dostęp 2016-12-22].
- ↑ Robert Browning, Poezje wybrane. Wybór, przekład i słowo wstępne Juliusz Żuławski, Warszawa 1969, s. 29-31.
- ↑ Antologia poezji angielskiej w wyborze i przekładzie W. J. Darasza, sites.google.com [dostęp 2020-07-08].
- ↑ Z básni Roberta Browninga. Přeložil Jaroslav Vrchlický. „Květy”. XXXIII, s. 393-394, 1894 (cz.).
Media użyte na tej stronie
Aachen Kaiser Karl
James Whitcomb Riley, 1849-1916, half-length portrait, facing left
Portrait of Jaroslav Vrchlický