Jakob Arcadelt
![]() | |
Data i miejsce urodzenia | ok. 1507 |
---|---|
Pochodzenie | |
Data i miejsce śmierci | 14 października 1568 |
Gatunki | |
Zawód |
Il bianco e dolce cigno W wykonaniu Collegium Vocale Bydgoszcz | |
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy. |
Jacob Arcadelt, też Arcadelt, Arcadente, Archadet, Archadelt, Harcadelt, Harchadelt; Jacobus, Giaches, Jacques, Jachet[1] (ur. ok. 1507[a] w okolicy Namur[2], zm. 14 października 1568 w Paryżu[1][2]) – franko-flamandzki kompozytor okresu renesansu, przedstawiciel szkoły franko-flamandzkiej.
Życiorys
Prawdopodobnie był uczniem Josquina des Prés[1]. Od 1530 działał na dworze Medyceuszy we Florencji. Po śmierci Aleksandra Medyceusza w 1537 wyjechał do Wenecji, gdzie przebywał przez trzy lata[1].
Następnie wyjechał do Rzymu. Mógł być śpiewakiem Jacobusem Flandrusem, który w 1539 dołączył do Cappella Giulia, chóru bazyliki św. Piotra w Watykanie[2] (jednak żadne źródła nie potwierdzają tej hipotezy [1]). W grudniu 1540 jako protegowany papieża Pawła III został bez egzaminów przyjęty do papieskiej kapeli kaplicy Sykstyńskiej. Już jako kanonik przy kolegiacie św. Bartłomieja w Liège otrzymał w 1545 od papieża dwa beneficja w Liège: kolegiatę św. Bartłomieja i katedrę św. Pawła[1]. Po śmierci papieża w 1549, Arcadelt zaczął szukać nowej posady i w 1551 wyjechał do Francji[2].
Prawdopodobnie w 1552 wstąpił na służbę do kardynała Lotaryngii, Karola de Guise, wpływowego członka francuskiego dworu. Pozostał w służbie kardynała aż do swojej śmierci w 1568[2]. W paryskim wydaniu swoich mszy z 1557, Arcadelt był określony jako muzyk królewski (regius musicus). Służył zatem również królowi Henrykowi II, a następnie Karolowi IX[2]. Na znak królewskiej łaski otrzymał kanonię w Paryżu[2].
Twórczość
Komponował głównie muzykę świecką, zwłaszcza madrygały i chansons. Jako twórca madrygałów uchodził za jednego z najwcześniejszych i najpłodniejszych XVI-wiecznych madrygalistów, obok Costanza Festy i Philippe’a Verdelota. Znanym jego madrygałem jest Il bianco e dolce cigno (1542)[1][2][3].
Arcadelt komponował także muzykę religijną i liturgiczną – msze, motety i pieśni[1][2].
Kompozycje
- ponad 200 trzy- i czterogłosowych madrygałów, zebranych w 6 księgach
- ok. 120 chanson (wielokrotnie wydawane)
- 3 msze
- 20 motetów
- lamentacje, psalmy i magnificaty
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Pamuła 1979 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i
James Haar, Letitia Glozer: Arcadelt [Archadelt, Arcadet, Jacques]. [w:] Oxford Music Online. Grove Music Online [on-line]. 2009-11-09. [dostęp 2018-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-25)]. via Oxford University Press. (ang.).
- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓, s. 49.
Bibliografia
- Maria Pamuła: Arcadelt Jacob. W: Encyklopedia muzyczna PWM. Elżbieta Dziębowska (red.). Wyd. I. T. 1: AB część biograficzna. Kraków: PWM, 1979. ISBN 83-224-0113-2. OCLC 468356768. (pol.).
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Małgorzata Kowalska , ABC historii muzyki, Kraków: Musica Iagellonica, 2001, ISBN 83-7099-102-5, OCLC 749424372 .
- Mała encyklopedia muzyki. Stefan Śledziński (red.). Wyd. III. Warszawa: PWN, 1981. ISBN 83-01-00958-6.
Linki zewnętrzne
- Jacques Arcadelt w bazie AllMusic (ang.)
- Jakob Arcadelt – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
- Jakob Arcadelt – nuty tego kompozytora dostępne w bibliotece cyfrowej Choral Public Domain Library (ChoralWiki)
- Dyskografia Jacques Arcadelt w bazie MusicBrainz (ang.)
- Jacques Arcadelt w bazie Discogs.com (ang.)
Media
- ISNI: 0000 0001 1884 4226
- VIAF: 61730880
- LCCN: n83013666
- GND: 119501716
- LIBRIS: 20dghcrl5bzb74n
- BnF: 13890846b
- SUDOC: 115846107
- SBN: CFIV147285
- NLA: 35268085
- NKC: ola2002146932
- BNE: XX1758312
- NTA: 073747815
- BIBSYS: 98072794
- Open Library: OL4787349A
- PLWABN: 9810597010405606
- NUKAT: n97039615
- J9U: 987007284368705171
- PTBNP: 927420
- CANTIC: a12202563
- LNB: 000050065
- NSK: 000278480
- CONOR: 70013795
- LIH: LNB:V*151579;=BO
- RISM: pe30004860
- WorldCat: lccn-n83013666
Media użyte na tej stronie
Jacques (Jacob) Arcadelt: Io dico che fra noi.
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
(c) Collegium Vocale, CC BY 3.0
You are welcome to listen to the entire album (free MQS edition 2017): /redirect?q=https%3A%2F%2Fdrive.google.com%2Fuc%3Fid%3D0B-iaqm2wc7E1UnJRLW8yUzJac3c%26export%3Ddownload&v=Q8Gs8gTDT2s&redir_token=LN1ObtPcxUAUv-K4iEwh3kuKInJ8MTUyMDY4OTYzN0AxNTIwNjAzMjM3&event=video_description
An audio speaker emitting sound waves, in the Gnome style