Jakub Krzemieński

Jakub Krzemieński
	; Jakub Krzemieński (przed 1928)
	generał brygady
Data i miejsce urodzenia	16 czerwca 1882 ; Czerlany
Data i miejsce śmierci	11 października 1955 ; Londyn
	Przebieg służby
Lata służby	od 1914
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Najwyższy Sąd Wojskowy
Stanowiska	sędzia, wiceprezydent, prezydent Najwyższego Sądu Wojskowego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Późniejsza praca	prezes Najwyższej Izby Kontroli
	Odznaczenia

Jakub Marian Krzemieński (ur. 16 czerwca 1882 we wsi Czerlany k. Gródka Jagiellońskiego, zm. 11 października 1955 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, doktor prawa, prezes Najwyższej Izby Kontroli, wolnomularz^[1], Przewodniczący Głównego Sądu Koleżeńskiego Związku Legionistów Polskich od 1936 roku^[2], członek zarządu powołanego w Palestynie Związku Pracy dla Państwa^[3], członek loży wolnomularskiej Wielkiej Loży Narodowej Polski w Warszawie.^[4].

Życiorys

Pochodził z rodziny żydowskiej^[5]. Ukończył gimnazjum we Lwowie (1900) i studia prawnicze na uniwersytecie we Lwowie, w 1909 obronił doktorat prawa. W 1911 rozpoczął praktykę adwokacką. Od sierpnia 1914 pełnił służbę Legionach Polskich, służył w 1 pułku piechoty I. Brygady^[6]. Był sędzią Sądu Polowego przy cesarskiej i królewskiej Komendzie Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii i w okresie od 1 sierpnia do 1 września 1917 orzekał w Sądzie przy Komendzie Obwodowej w Piotrkowie. Następnie pełnił służbę w Sądzie Polowym Polskiego Korpusu Posiłkowego. W lutym 1918 został internowany z tą częścią żołnierzy korpusu, którym nie udało się przebić pod Rarańczą linii frontu austriacko-rosyjskiego i połączyć z II Korpusem Polskim w Rosji. Po zwolnieniu z internowania kontynuował służbę w c. i k. armii, zasiadając w sądach 2 Armii i Komendy IV Korpusu.

W listopadzie 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego. Do lutego 1919 był referentem prawnym w Naczelnym Dowództwie WP na Galicję Wschodnią i kierownikiem sądu polowego przy tymże dowództwie. 21 marca 1919 wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa Departamentu Wojskowo-Prawnego Ministerstwa Spraw Wojskowych i zastępcą Naczelnego Prokuratora Wojskowego. 10 marca 1920, w stopniu podpułkownika, powołany został na stanowisko pomocnika szefa Oddziału VI Prawnego Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych. Dekretem Naczelnego Wodza z dnia 1 maja 1920 został zatwierdzony w stopniu generała podporucznika z dniem 1 kwietnia 1920 w grupie oficerów byłych Legionów Polskich.

Równocześnie od 1 kwietnia 1919 do 1 lipca 1923 był doradcą prawnym w sprawach wojskowych Naczelnika Państwa, a następnie Prezydenta RP. 3 maja 1922 został zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 69. lokatą w korpusie generałów^[7].

W 1923 otrzymał nominację na sędziego Najwyższego Sądu Wojskowego, a w styczniu 1926 został wiceprezydentem tego sądu. 10 czerwca 1926 Prezydent RP mianował go Prezydentem Najwyższego Sądu Wojskowego, w miejsce zwolnionego gen. bryg. Aleksandra Pika.

W listopadzie 1924 roku był jednym z oficerów, którzy podali się do dymisji w ramach tzw. strajku generałów^[8]^[9].

18 października 1930 przeszedł na stanowisko prezesa Najwyższej Izby Kontroli jako następca Stanisława Wróblewskiego. W związku z pozostawaniem w służbie cywilnej (w stanie nieczynnym) z dniem 31 października 1932 został przeniesiony do rezerwy z prawem do noszenia munduru^[10].

Wraz z władzami państwowymi po wybuchu wojny znalazł się 18 września 1939 w Rumunii. W grudniu 1939 został odwołany z funkcji prezesa NIK. Jego następcą, już w izbie na emigracji, został Tadeusz Tomaszewski. Okres wojny spędził w większości w Palestynie, po 1945 osiadł w Wielkiej Brytanii. Zmarł w Londynie.

Awanse

porucznik – 1 sierpnia 1915 (z pominięciem podporucznika^[11])
major – 8 marca 1919
podpułkownik – 8 sierpnia 1919
pułkownik – ?^[12]
generał podporucznik – 1 maja 1920 zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920
generał brygady – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem 1 czerwca 1919 i 69. lokatą w korpusie generałów

Ordery i odznaczenia

Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)^[13]
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[14]
Krzyż Niepodległości (7 lipca 1931)^[15]
Krzyż Walecznych dwukrotnie (po raz pierwszy za służbę w POW w b. zaborze austriackim i b. okupacji austriackiej^[16])
Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[17]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Medal za Długoletnią Służbę (1938)^[18]
Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)
Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry, 1916)^[19]

Przypisy

↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928. Warszawa 1984, s. 232.
↑ Związek Legionistów Polskich : 1936-1938 r. : sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 34.
↑ Alicja Bieńkowska, Działalność Związku Pracy dla Państwa na Bliskim Wschodzie w czasie II wojny światowej, w: Archiwum Emigracji, Studia — Szkice — Dokumenty, Toruń, Rok 2009, Zeszyt 1 (10), s. 76.
↑ Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.
↑ Marek Gałęzowski: Żydzi w Legionach (pol.). Uwarzam Że Historia, 10 listopada 2012. [dostęp 2012-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 sierpnia 2014)].
↑ Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich. Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 406.
↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 16.
↑ Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.
↑ Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 31.12.1932 r.
↑ Według Piotra Staweckiego w maju 1915 mianowany został sędzią sądu polowego w stopniu podporucznika. Na Liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich (...) nie odnotowano awansu na podporucznika.
↑ Prawdopodobnie na generała podporucznika awansował z pominięciem stopnia pułkownika.
↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej”.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 26 września 1922, s. 736.
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu sądownictwa wojskowego”.
↑ Odznaczenie P. Marszałka Śmigłego-Rydza i Premiera gen. Składkowskiego medalem. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 112 z 19 maja 1938.
↑ Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 240.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 387–388. [dostęp 2020-07-11].
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991 (tam m.in. fotografia)
Ryszard Szawłowski, Najwyższe państwowe organy kontroli II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004
Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917

[1] Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928. Warszawa 1984, s. 232.

[2] Związek Legionistów Polskich : 1936-1938 r. : sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Legionistów Polskich, Warszawa 1938, s. 34.

[3] Alicja Bieńkowska, Działalność Związku Pracy dla Państwa na Bliskim Wschodzie w czasie II wojny światowej, w: Archiwum Emigracji, Studia — Szkice — Dokumenty, Toruń, Rok 2009, Zeszyt 1 (10), s. 76.

[4] Cezary Leżeński, Legiony to braterska nuta... czyli od Legionów do masonów, Wolnomularz Polski, nr 40, listopad-grudzień 2003, s. 15.

[5] Marek Gałęzowski: Żydzi w Legionach (pol.). Uwarzam Że Historia, 10 listopada 2012. [dostęp 2012-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 sierpnia 2014)].

[6] Marek Gałęzowski, Na wzór Berka Joselewicza. Żołnierze i oficerowie pochodzenia żydowskiego w Legionach Polskich. Z przedmową Richarda Pipesa. Warszawa 2010, s. 406.

[7] Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 16.

[rawicz-8] Jerzy Rawicz: Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik, 1974, s. 99–115.

[stomma-9] Ludwik Stomma: Skandale polskie. Warszawa: Demart, 2008, s. 131–136. ISBN 978-83-7427-422-7.

[10] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 31.12.1932 r.

[11] Według Piotra Staweckiego w maju 1915 mianowany został sędzią sądu polowego w stopniu podporucznika. Na Liście starszeństwa oficerów Legionów Polskich (...) nie odnotowano awansu na podporucznika.

[12] Prawdopodobnie na generała podporucznika awansował z pominięciem stopnia pułkownika.

[13] M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej”.

[14] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.

[15] M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_35_z_26_września_1922,_s._736-16] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 26 września 1922, s. 736.

[17] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu sądownictwa wojskowego”.

[18] Odznaczenie P. Marszałka Śmigłego-Rydza i Premiera gen. Składkowskiego medalem. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 112 z 19 maja 1938.

[19] Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 240.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

II Rzeczpospolita	Józef Higersberger Jan Żarnowski Stanisław Wróblewski Jakub Krzemieński Tadeusz Tomaszewski
RP na Uchodźstwie	Tadeusz Tomaszewski Stanisław Okoniewski Tadeusz Antoni Porębski Ludwik Ząbkowski Stanisław Kuniczak Władysław Zaleski Jan Berek Franciszek Szystowski Stanisław Borczyk
Polska Ludowa	Jan Michał Grubecki Henryk Kołodziejski Franciszek Jóźwiak Roman Zambrowski Konstanty Dąbrowski Zenon Nowak Mieczysław Moczar Tadeusz Hupałowski
III Rzeczpospolita	Walerian Pańko Piotr Kownacki Lech Kaczyński Janusz Wojciechowski Mirosław Sekuła Jacek Jezierski Krzysztof Kwiatkowski Marian Banaś

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne