Jakub Węgierko

Jakub Ryszard Węgierko

Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1889 Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 czerwca 1960 Warszawa
profesor nauk medycznych
Specjalność: internista, diabetolog
Alma Mater	Wydział Lekarski Uniwersytetu w Zurychu, Uniwersytet w Bernie
Profesura	1947
leczenie i praca naukowo-dydaktyczna
uczelnia	Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Pomorska Akademia Medyczna Akademii Medycznej w Warszawie
Odznaczenia

Jakub Ryszard Węgierko (ur. 26 stycznia 1889 w Warszawie, zm. 2 czerwca 1960 tamże) – polski diabetolog i internista żydowskiego pochodzenia, pionier w leczeniu cukrzycy.

Profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, pierwszy rektor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, wykładowca Akademii Medycznej w Warszawie; współzałożyciel (obok Józefa Grotta^[1]) Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich – obecnego Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Życiorys

Urodził się w Warszawie jako syn Mieczysława (1860–1933), ogrodnika cmentarza żydowskiego przy ulicy Okopowej i Justyny z Obstblumów (1860–1923). Jego bratem był Aleksander Węgierko, aktor i reżyser teatralny. Od 1911 był mężem Stefanii Piwowarow. W 1907 ukończył szkołę średnią w Warszawie. W latach 1908–1909 studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Zurychu. Następnie kontynuował naukę na Uniwersytecie w Bernie, gdzie 18 lutego 1914 uzyskał dyplom lekarza oraz stopień doktora medycyny za pracę O budowie mikroskopowej mięśnia sercowego, którą wykonał pod kierunkiem prof. Wilhelma Sahlego. W drugiej połowie 1914 nostryfikował dyplom na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Kijowie. W tym samym roku został powołano jako lekarza do armii rosyjskiej, w której służył do 1917. Od 1918 był lekarzem wojska polskiego w stopniu kapitana.

W 1921 odszedł z wojska i od tego czasu pracował w I Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie, początkowo jako asystent, a od 1924 jako starszy asystent u profesora Władysława Antoniego Gluzińskiego. Od 1925 pracował jako starszy asystent u profesora Witolda Orłowskiego w II Klinice Chorób Wewnętrznych w Warszawie. 22 czerwca 1934 obronił na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego pracę habilitacyjną Badania nad wydzielaniem żółci wątrobowej. W 1935 został ordynatorem oddziału obserwacyjnego Szpitala Zakaźnego św. Stanisława w Warszawie; funkcję tę pełnił do 1939. W tym czasie prowadził także wykłady z dziedziny diagnostyki i terapii chorób zakaźnych na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego.

Po wybuchu II wojny światowej, w listopadzie 1939 opuścił Warszawę i wyjechał do Lwowa, gdzie został konsultantem szpitala przy ulicy Kurkowej. Od maja 1940 do czerwca 1941, pełnił funkcję konsultanta i kierownika Kliniki Instytutu Badawczego w Morszynie koło Lwowa. Następnie wyjechał do Ufy, stolicy Baszkirii, gdzie pracował jako kierownik oddziału chorób zakaźnych i wewnętrznych. Później podjął pracę w miasteczku Yangiyoʻl pod Taszkentem, w Uzbekistanie. W 1942 jako kapitan lekarz wstąpił do formującej się Armii Andersa. Wraz z nią przebywał m.in. w Iranie.

W maju 1943, po zwolnieniu się z wojska, rozpoczął pracę w Teheranie jako konsultant oddziału chorób wewnętrznych w szpitalu Polskiej Delegatury Ministerstwa Pomocy i Opieki Społecznej rządu w Londynie. Po likwidacji szpitala w sierpniu 1944 udał się do Polski i 14 października 1944 przyjechał do Lublina. Tam przystąpił do organizowania II Kliniki Chorób Wewnętrznych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Grób Jakuba Węgierko na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

1 listopada 1944 przewodniczący Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut mianował go profesorem nadzwyczajnym. Wkrótce został dyrektorem II Kliniki Patologii i Terapii Szczegółowej Chorób Wewnętrznych; był także członkiem Komisji Ochrony Zdrowia przy Wojewódzkim Wydziale Zdrowia w Lublinie oraz Lubelskiego Towarzystwa Lekarskiego.

We wrześniu 1947 został wybrany do Rady Okręgowej Izby Lekarskiej, w której zasiadał do 1948. 30 sierpnia 1947 otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego. W tym samym roku został wiceprezesem Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie, którą to funkcję pełnił do 1950.

Dekretem prezydenta Polski, Bolesława Bieruta z dnia 8 czerwca 1948 Jakub Węgierko został powołany na stanowisko pierwszego rektora nowo powstającej Akademii Lekarskiej w Szczecinie. Tam zorganizował Klinikę Chorób Wewnętrznych i został jej kierownikiem. W 1950 z powrotem przeniósł się do Warszawy, gdzie objął kierownictwo III Kliniki Chorób Wewnętrznych oraz funkcję prorektora Akademii Medycznej. W latach 1951–1953 i 1955–1957 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Internistów Polskich. Od 1955 wraz z Józefem Grottem był członkiem założycielem Sekcji Diabetologicznej Towarzystwa Internistów Polskich – obecnego Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.

Zmarł w Warszawie na zawał mięśnia sercowego. Spoczywa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A22-1-25)^[2].

Publikacje

• 1927: Kwasica cukrzycowa i jej leczenie
• 1934: Najważniejsze zasady leczenia dietetycznego
• 1934: O cukrzycy i jej leczeniu

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1949)^[3]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (8 sierpnia 1946)^[4]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955)^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Jan Jagielski Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej Towarzystwo Opieki nad Zabytkami: Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce Warszawa 1996 ISBN 83-906629-6-5, s. 87.

Linki zewnętrzne

• Prezesi Lubelskiej Izby Lekarskiej – prof. Jakub Ryszard Węgierko
• Prezesi i sekretarze Towarzystwa Internistów Polskich