James Coburn
 James Coburn w scenie z filmu Szarada Stanleya Donena z 1963 | |
| Imię i nazwisko | James Harrison Coburn Jr. |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 31 sierpnia 1928 Laurel |
| Data i miejsce śmierci | 18 listopada 2002 Beverly Hills |
| Zawód | aktor |
| Współmałżonek | Beverly Kelly (1959–1979), Paula Murad (1993–2002) |
| Lata aktywności | 1957–2002 |
James Harrison Coburn III[1][2] (ur. 31 sierpnia 1928 w Laurel, zm. 18 listopada 2002 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny pochodzenia szkocko-szwedzkiego, znany m.in. z legendarnych westernów: Siedmiu wspaniałych, Garść dynamitu czy Pat Garrett i Billy Kid. W 1999 otrzymał Oscara za drugoplanową rolę w filmie Paula Schradera Prywatne piekło (1998)[3].
Życiorys
Wczesne lata
Urodził się w Laurel w stanie Nebraska jako syn Mylet S. (z domu Johnson) i Jamesa Harrisona Coburna II. Pochodzenie jego ojca było szkocko-irlandzkie, a matka była imigrantką ze Szwecji. Ojciec Coburna miał firmę garażową, która została zniszczona przez wielki kryzys. Wkrótce wraz z rodzicami przeprowadził się do Compton[4] w Kalifornii, gdzie uczęszczał do Compton Junior College. W 1950 wstąpił do United States Army, w której służył jako kierowca ciężarówki; od czasu do czasu był także DJ-em wojskowej stacji radiowej[5] w Teksasie. Stacjonował jako żołnierz w Moguncji w Niemczech, gdzie znalazł swoje powołanie jako narrator kilku filmów szkoleniowych[4].
Kariera
Po powrocie do Stanów Zjednoczonych przeniósł się do Los Angeles i zapisał się na zajęcia teatralne w Los Angeles City College. Brał udział w kilku szkolnych produkcjach i ostatecznie zadebiutował na deskach La Jolla Playhouse w przedstawieniu Billy Budd, na podstawie powieści Hermana Melville’a, z Vincentem Price’em. Po kilku latach spędzonych w Los Angeles przeniósł się do Nowego Jorku i studiował sztukę aktorską w konserwatorium Stelli Adler. Po powrocie do Los Angeles zdobył rolę w produkcji telewizyjnej Studio One Sidneya Lumeta. Na dużym ekranie zadebiutował jako Whit w westernie Budda Boettichera Samotny jeździec (Ride Lonesome, 1959) u boku Randolpha Scotta i Pernella Robertsa. Pojawił się też w serialach NBC: Bonanza (1959; 1961–1962), Klondike (1960–1961) i Acapulco (1961) jako detektyw Gregg Miles. Został zatrudniony dzięki interwencji swojego przyjaciela, Roberta Vaughna jako Britt w westernie Johna Sturgesa Siedmiu wspaniałych (The Magnificent Seven, 1960). W dramacie wojennym Dona Siegela Piekło jest dla bohaterów (Hell Is for Heroes, 1962) ze Steve’em McQueenem wystąpił jako kapral Frank Herpshaw, mechanik, który potrafi naprawić wszystko. W filmie wojennym Wielka ucieczka (The Great Escape, 1963) zagrał Australijczyka. Był narratorem filmu J. Lee Thompsona Królowie słońca (Kings of the Sun, 1963).
Zmarł nagle 18 listopada 2002 na zawał serca w swoim domu w dzielnicy Beverly Hills w Los Angeles. Miał 74 lata.
Filmografia
- Samotny jeździec (1959) jako Whit
- Siedmiu wspaniałych (1960) jako Britt
- Piekło jest dla bohaterów (1962) jako kapral Frank Herpshaw
- Wielka ucieczka (1963) jako Louis Sedgwick „The Manufacturer”
- Szarada (1963) jako Tex Panthollow
- Królowie słońca (1963) – narrator
- Amerykanizacja Emily (1964) jako porucznik komandor Bus Cummings
- Nieodżałowani (1965) jako oficer graniczny
- Orkan na Jamajce (1965) jako Zac
- Major Dundee (1965) jako Samuel T. Potts
- Co robiłeś na wojnie, tatku? (1966) jako porucznik Christian
- Flint - nasz człowiek (1966) jako Derek Flint
- Nie ma jak Flint (1967) jako Derek Flint
- Candy (1968) jako dr Krankheit
- Przyrodni bracia (1970) jako Jeb
- Garść dynamitu (1971) jako John Mallory
- Terapia Careya (1972) jako dr Peter Carey
- Prawo do życia, prawo do śmierci (1972; znany także pod tytułem – Jeden powód by żyć i umrzeć) jako płk Pembroke
- Ostatnie słowo Sheili (1973) jako Clinton
- Pat Garrett i Billy Kid (1973) jako szeryf Pat Garrett
- Z zaciśniętymi zębami (1975) jako Luke Matthews
- Ciężkie czasy (1975) jako Speed
- Bitwa o Midway (1976) jako kpt. Vinton Maddox
- Pojedynek po latach (1976) jako Zach Provo
- Żelazny Krzyż (1977) jako sierżant Rolf Steiner
- Wielka wyprawa Muppetów (1979) jako właściciel kawiarni El Sleezo
- Siła ognia (1979) jako Jerry Fanon
- Kula z Baltimore (1980) jako Nick Casey
- Nieoczekiwany romans (1980) jako Walter
- Ryzykowna gra (1981) jako Serrano
- Wzór piękności (1981) jako John Reston
- Dzień Martina (1984) jako porucznik Lardner
- Sięgnij po broń (1984) jako Sam Starret
- Młode strzelby II (1990) jako John Chisum
- Hudson Hawk (1991) jako George Kaplan
- Gracz (1992) jako on sam
- Zakonnica w przebraniu 2: Powrót do habitu (1993) jako pan Crisp
- Śmiertelna pułapka (1993) jako Mike Donan/Lou Donan
- Maverick (1994) jako komandor Duvall
- Egzekutor (1996) jako Arthur Beller
- Gruby i chudszy (1996) jako Harlan Hartley
- Szkielety (1997) jako Frank Jove
- Klucze do miasta (1997) jako Hramon Shaw
- Prywatne piekło (1998) jako Glen Whitehouse
- Godzina zemsty (1999) jako Fairfax
- Arka Noego (1999) jako handlarz
- Gra w słowa (2001) jako Tobias Allcott
- Potwory i spółka (2001) – Henry J. Waternose (głos)
- Śnieżne psy (2002) jako James „Thunder Jack” Johnson
Nagrody
- Nagroda Akademii Filmowej 1999: Prywatne piekło (Najlepszy Aktor Drugoplanowy)
Zobacz też
Bibliografia
- James Coburn. T. 34: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., sierpień 2010, s. 15. ISBN 978-83-252-0774-8.
Przypisy
- ↑ James Coburn Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2017-01-12].
- ↑ Personalidade: James Coburn (EUA) (port.). InterFilmes.com. [dostęp 2018-06-26].
- ↑ James Coburn (cz.). ČSFD.cz. [dostęp 2017-01-12].
- ↑ a b Artista: James Coburn (31 de Agosto de 1928) (port.). Filmow. [dostęp 2018-06-25].
- ↑ James Coburn Biography (1928-2002) (ang.). Film Reference. [dostęp 2017-01-12].
Linki zewnętrzne
- James Coburn w bazie IMDb (ang.)
- James Coburn w bazie Notable Names Database (ang.)
- James Coburn w bazie Filmweb
Media użyte na tej stronie
Photo of James Coburn as Anthony Wayne from the television program The Californians. This introduced the character to the series as the cousin of Marshall Matt Wayne (Richard Coogan).