Jamki (wąwóz)

Wylot wąwozu Jamki (Skały Malesowe)

Wąwóz Jamki

Jamki – wąwóz w Ojcowskim Parku Narodowym (OPN). Jest bocznym, orograficznie prawym odgałęzieniem Doliny Sąspowskiej, do której uchodzi nieco powyżej Źródła Harcerza znajdującego się przy szlaku turystycznym przez Dolinę Sąspowską^[1]. Wylot wąwozu zamknięty bramą skalną zwaną Bramą Jamki. Orograficznie lewe obramowanie tworzą Garncarskie Skały, prawe Skały Malesowe. Przed bramą skalną jest duży stożek napływowy utworzony z materiału nanoszonego przez wodę płynącą wąwozem po większych opadach deszczu. Stożek ten spycha płynącą dnem Doliny Sąspówki Sąspówkę przeciwległemu zboczu doliny^[2].

Jest to dzikie uroczysko o dnie z progami, zawalonym różnej wielkości głazami. Zbudowany ze skał wapiennych wąwóz powstał w wyniku działalności wód, jest jednak suchy, woda bowiem wskutek procesów krasowych spływa do Sąspówki podziemnymi szczelinami. Zatarasowany jest powalonymi drzewami i porośnięty bujną roślinnością. Występuje tu ciekawa fauna i flora. W dolnej części wąwozu znajdują się dobrze zachowane płaty buczyny karpackiej. W skałach wąwozu jest najliczniejsze na całym terenie OPN skupisko dużych jaskiń i schronisk. Miejscowa ludność nazywała je jamami i stąd pochodzi nazwa wąwozu. Są to m.in.: Jama Ani, Jaskinia Sąspowska, Jaskinia Zbójecka, Jaskinia Biała, Jaskinia Krakowska, Jaskinia Lisia, Jaskinia Złodziejska, Pustelnia^[2].

Na początku XX w. w wąwozie Jamki biegła droga gruntowa łącząca Ojców z Jerzmanowicami. Najprawdopodobniej w okresie I Wojny Światowej (1914-1918) wyłożono ją częściowo drewnianymi balami (podobnie jak pobliską Drewnianą Drogę z Ojcowa do Skały). W okresie międzywojennym w wąwozie Jamki planowano budowę drogi asfaltowej z Ojcowa do Krakowa. Jednak dzięki staraniom prof. Władysława Szafera udało się zmienić te plany i drogę poprowadzono w latach 1927-1928 tzw. serpentynami^[3]. Po powstaniu Ojcowskiego Parku Narodowego w 1956 r. w wąwozie wyznaczono szlak turystyczny. Po uznaniu wąwozu Jamki za obszar ochrony ścisłej w 1984 r. zamknięto szlak dla turystów. Wejście do wąwozu było możliwe jedynie po uzyskaniu zgody dyrekcji OPN ^[2]. Na początku XXI w. OPN fizycznie zamknął wejście na ścieżkę w wąwozie Jamki m.in. od strony Doliny Sąspowskiej. W efekcie w kolejnych latach istniejąca wówczas jeszcze ścieżka została w naturalny sposób zlikwidowana przez przyrodę^[3].

Wąwóz Jamki ma dwa odgałęzienia: Pradła i Dzikowiec. Po połączeniu z wąwozem Skałbania tworzą Wąwóz za Krakowską Bramą^[2]. W górnej części wąwóz Jamki ulega znacznemu spłyceniu i wychodzi na wierzchowinę Wyżyny Ojcowskiej w lesie przy drodze krajowej nr 94 w Jerzmanowicach^[1].

Przypisy