Jamna Górna

Jamna Górna

wieś
Hotel Arłamów, elewacja frontowa
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	bieszczadzki
Gmina	Ustrzyki Dolne
Wysokość	580 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	0[1]
Kod pocztowy	38-710
Tablice rejestracyjne	RBI
SIMC	0996324
Położenie na mapie gminy Ustrzyki Dolne Jamna Górna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Jamna Górna
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Jamna Górna
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego Jamna Górna
49°35′35″N 22°36′37″E/49,593056 22,610278

Hotel Arłamów – widok zachodni

Jamna Górna – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne^[2][3].

W miejscowości znajduje się kompleks hotelowy „Hotel Arłamów”^[4] powstały w wyniku rozbudowy i modernizacji dawnego Ośrodka Wypoczynkowego Urzędu Rady Ministrów. Jako jedyny hotel w Polsce posiada własne lotnisko i heliport.

Położenie geograficzne

Jamna Górna położona jest w Górach Sanocko-Turczańskich w Karpatach Wschodnich w południowo-wschodniej Polsce. Leży w głębokiej dolinie mającego tu swój początek potoku Jamninka. Od północy graniczy z Jamną Dolną i Makową od wschodu z Kwaszeniną, od południa z Wojtkową i od zachodu z Grąziową. Najwyższe wzniesienie leży w Paśmie Działu i jest to Turnica 598 m n.p.m. Przez miejscowość przebiega asfaltowa droga gminna, która łączy drogi powiatowe nr 2089R Jureczkowa – Kwaszenina – Arłamów i nr 2290R Wojtkowa – Grąziowa – Trójca. Najbliższe miasto to Ustrzyki Dolne odległe o 30 km. Do Przemyśla jest 37 km, a do Sanoka 56 km. Powierzchnia wsi wynosi 1131 ha.

Historia

Jamna Górna została założona na prawie wołoskim na początku XVI wieku jako wieś królewska i należała do starostwa przemyskiego, położona była na przełomie XVI i XVII wieku w ziemi przemyskiej województwa ruskiego^[5]. Na przełomie XVI i XVII wieku wieś odłączono od starostwa przemyskiego i oddano w dzierżawę. W 1628 roku użytkownikiem jej był Adam Ostrowski, następnie właściciel dóbr rybotyckich Mikołaj Osoliński, po jego śmierci od 1663 roku jego syn Jerzy Osoliński. Adam Konarski, kasztelaniec sandomierski był ostatnim dzierżawcą, od którego w 1788 roku rząd austriacki przejął wieś. W 1812 roku zaborca sprzedał wieś właścicielowi dóbr rybotyckich Pawłowi Tyszkowskiemu i w rękach Tyszkowskich Jamna Górna pozostawała aż do 1939 roku. Konstanty Tyszkowski był jej ostatnim przedwojennym właścicielem. W XIX wieku wieś należała do parafii greckokatolickiej w Trójcy i znajdowała się tu drewniana cerkiew filialna św. Michała Archanioła z 1843 roku. W 1946 oraz w 1947 roku w rejonie Jamnej Górnej doszło do dwóch starć piechoty WP i KBW z oddziałami UPA. Ludność wsi wysiedlono w latach 1945 i 1947, a zabudowania rozebrano. Cerkiew została rozebrana lub spalona w 1956 roku. Wieś przestała istnieć.

W latach 60. XX wieku na terenie wsi, na górze Arłamów (591 m n.p.m.) wzniesiono tajny kompleks obiektów Ośrodka Wypoczynkowego Urzędu Rady Ministrów^[6]. Jamna Górna weszła w skład Ośrodka, który obejmował także wsie: Arłamów, Borysławka, Grąziowa, Jamna Dolna, Krajna, Kwaszenina, Łomna i Trójca, łącznie około 23 000 ha. Ośrodek służył jako miejsce polowań dla ówczesnej elity partyjno-rządowej oraz ich gości nie tylko z „bratnich krajów”. Dla nich też zostało zbudowane specjalne lotnisko Krajna w pobliżu Birczy, na którym to terenie od 2012 funkcjonuje lądowisko Arłamów^[4].

Po wprowadzeniu stanu wojennego, w Ośrodku internowany był w okresie 11 maja – 14 listopada 1982 roku przewodniczący „Solidarności”, Lech Wałęsa. W 1989 roku ośrodek rządowy uległ likwidacji, a kompleks obiektów Gmina Ustrzyki Dolne sprzedała.

Ludność

• 1785 – 373 grekokatolików, 12 rzymskich katolików, 22 żydów
• 1840 – 601 grekokatolików
• 1859 – 515 grekokatolików
• 1879 – 518 grekokatolików
• 1899 – 639 grekokatolików
• 1921 – 675 grekokatolików, 15 rzymskich katolików, 10 żydów
• 1926 – 736 grekokatolików
• 1938 – 820 grekokatolików
• 1939 – 890 grekokatolików, 15 rzymskich katolików, 15 żydów

Turystyka

Wieś leży na terenie założonego w 1992 roku Parku Krajobrazowego Gór Słonnych.

Szlaki piesze

• Szlak Arłamowski: Leszczawa Dolna – Grąziowa – Kiczera – Jamna – w Kwaszeninie dojście do szlaku Grybów – Rzeszów

Szlaki rowerowe

• Jureczkowa – Wojtkowa – Grąziowa – Trójca – Jamna Dolna – Jamna Górna – Kwaszenina

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Kryciński, Pogórze przemyskie, Warszawa 1992
• Stanisław Kryciński, Pogórze przemyskie – informator krajoznawczy, Demart, Warszawa 2006
• GrzegorzG. Rąkowski GrzegorzG., Ukraińskie Karpaty i Podkarpacie, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2013, ISBN 978-83-62460-31-1, OCLC 840316814 .

Linki zewnętrzne

• Jamna 2.) J.-dolna i górna, wś w pow. dobromilskim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 391 .

Gmina Ustrzyki Dolne

• Siedziba gminy: Ustrzyki Dolne

Miasta	Ustrzyki Dolne
Wsie	Bandrów Narodowy Brelików Brzegi Dolne Daszówka Dźwiniacz Dolny Hoszowczyk Hoszów Jałowe Jamna Dolna Jamna Górna Jureczkowa Krościenko Leszczowate Liskowate Łobozew Dolny Łobozew Górny Łodyna Moczary Nowosielce Kozickie Ropienka Równia Serednica Stańkowa Teleśnica Oszwarowa Teleśnica Sanna Ustjanowa Dolna Ustjanowa Górna Wojtkowa Wojtkówka Wola Maćkowa Wola Romanowa Zadwórze Zawadka
Części miasta wg TERYT	Jasień Osiedle Fabryczne Pod Dębami Strwiążek Strwiążyczek Ustjanowa Górna Zabłocie
Osady	Arłamów Kwaszenina Sokole Trzcianiec
Osady leśne	Grąziowa Trójca
Integralne części wsi	Borsukowce Braniów Chwaniów Dolny Koniec Górny Koniec (Krościenko) Górny Koniec (Leszczowate) Górny Koniec (Stańkowa) Kopalnia Łodyna-Ług Pod Jaworem Ropienka Dolna Ropienka Górna Rzeki Wolica Za Działem Zabłocie
Nieistniejące wsie i ich części	Siegenthal Stebnik Steinfels