Jan Śpiewak (działacz społeczny)

Jan Śpiewak

Jan Śpiewak (2019)
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1987 Warszawa
Radny Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Okres	od 2014 do 2018
Przynależność polityczna	Miasto Jest Nasze (2014-2017), niezależny (2017-2018)

Jan Dawid Śpiewak (ur. 8 lutego 1987^[1] w Warszawie) – polski polityk, socjolog, publicysta, kontrowersyjny działacz społeczny i samorządowy, współtwórca Stowarzyszenia Miasto Jest Nasze (MJN), przewodniczący Stowarzyszenia Wolne Miasto Warszawa^[2] i wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Energia Miast^[3].

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Jest synem historyczki i socjolożki Heleny Datner oraz profesora Pawła Śpiewaka^[1]. Ukończył studia w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, broniąc w 2011 pracę magisterską z zakresu socjologii miasta^[4]. Został doktorantem tamże, rozpoczął pisanie pracy poświęconej klasie średniej z Miasteczka Wilanów^[5][6]. Po czterech latach deklarował temat roli elit w reprywatyzacji^[7], następnie zaś postaw inteligencji wobec liberalizmu w latach 80 XX wieku^[8]. Był także zatrudniony w Muzeum Historii Żydów Polskich Polin^[6].

Działalność medialna i publicystyczna

Publikował m.in. w Kulturze Liberalnej^[1], Krytyce Politycznej^[9] i we Wproście^[10].

Był scenarzystą i współproducentem wielokrotnie nagradzanego filmu dokumentalnego w reż. Ivo Krankowskiego pt. 8 historii, które nie zmieniły świata (2010)^[11][12]. W listopadzie 2017 nakładem Wydawnictwa Arbitror ukazała się jego książka pt. Ukradzione miasto. Kulisy wybuchu afery reprywatyzacyjnej^[13]. Od jesieni 2019 do czerwca 2020 prowadził coniedzielną audycję w Halo.Radiu^[14]. W 2021 publikował na portalu wtv.pl w ramach cyklu Śpiewnik Śpiewaka oraz wspólnie z Piotrem Ikonowiczem współprowadził program Lewy do lewego dla telewizji internetowej wPunkt^[15][16][17].

Od grudnia 2018 prowadzi kanał w serwisie YouTube pod nazwą Jan Śpiewak^[18]. W 2022 wystartował na nim z formatem Wiadomości z końca świata^[19], które prowadzi z Zofią Sobczak.

Od września 2022 jest felietonistą portalu internetowego i.pl, należącego do Polska Press Grupa, spółki z grupy kapitałowej Orlenu^[20].

Działalność polityczna

W 2006 pracował w sztabie wyborczym kandydatki na prezydenta m. st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz z PO, a w 2010 – Czesława Bieleckiego z PiS^[1].

W wyborach samorządowych w 2014 startował z komitetu Miasto Jest Nasze i uzyskał mandat radnego dzielnicy Warszawa-Śródmieście^[21][22]. W wyniku konfliktu z innymi działaczami stowarzyszenia Miasto Jest Nasze, w 2017 r. odszedł ze Stowarzyszenia oraz komitetu MJN i został radnym niezależnym^[23].

W 2017 roku założył Stowarzyszenie Wolne Miasto Warszawa^[24], z którym w 2017 roku przedstawił Memorandum Reset Reprywatyzacji^[25], które wskazywało na to, że większość decyzji reprywatyzacyjnych w Warszawie było wydawanych z rażącym naruszeniem prawa^[26]. Memorandum publicznie wsparła prof. Ewa Łętowska^[27]

W czerwcu 2018 ogłosił, że będzie kandydować w wyborach samorządowych na stanowisko prezydenta Warszawy. Mimo wysuwanego przez MJN zaproszenia i wbrew oczekiwaniom wyrażanym przez część publicystów, odrzucił propozycję dołączenia do koalicji ruchów miejskich^[28][29][30]. Deklarował za to, że jest „zainteresowany współpracą z Kukiz’15 w wyborach samorządowych”^[31][32] i w celu uzyskania wsparcia w kandydowaniu spotkał się z Pawłem Kukizem^[33]. Przegrał jednak w prawyborach wewnątrz ruchu z Markiem Jakubiakiem^[34][35][36]. W czerwcu 2018 ogłosił start na prezydenta Warszawy i do Rady Miasta Warszawy w ramach koalicji Wygra Warszawa, którą początkowo tworzyły ruch miejski Wolne Miasto Warszawa, Partia Razem, Inicjatywa Polska i Partia Zieloni^[37]. We wrześniu 2018 Inicjatywa Polska opuściła koalicję^[38] i ogłosiła poparcie dla Rafała Trzaskowskiego^[39]. Ostatecznie, startując z Partią Razem i Partią Zieloni uzyskał trzeci wynik w wyborach prezydenckich w Warszawie, uzyskał 26 689 głosów (2,99%)^[40]. Do Rady Miasta jako KWW Jana Śpiewaka – Wygra Warszawa, otrzymał 34.293 głosów (3,92%)^[41]. Jego komitet zdobył jeden mandat w Radzie Dzielnicy Pragi-Północ^[42]. Bezpośrednio po wyborach zapowiedział przerwę od polityki^[43].

Miesiąc później ogłosił przekształcenie Wygra Warszawa w stowarzyszenie^[44], co jednak nie doszło do skutku, a sam projekt zakończył działalność^[45].

16 stycznia 2019, po niekorzystnym dla niego wyroku ws. zniesławienia Bogumiły Górnikowskiej, poinformował o całkowitym wycofaniu się z polityki^[46]. Dwa miesiące później, pod koniec marca 2019 znalazł się wraz z między innymi Mateuszem Klinowskim i Łukaszem Gibałą wśród założycieli nowego stowarzyszenia Energia Miast^[47]. Mimo deklarowanej chęci wystartowania w wyborach parlamentarnych w 2019 jako kandydat Lewicy^[48] nie zdecydował się na start z list SLD^[49].

W czerwcu 2022, wraz z przedstawicielami Solidarnej Polski, protestował publicznie przeciwko nadaniu tytułu Honorowego Obywatelstwa Warszawy Hannie Gronkiewicz-Waltz, powtarzając kierowane do niej od 2017 zarzuty związane z procesem reprywatyzacji nieruchomości warszawskich^[50].

Działalność społeczna

Należał do założycieli Żydowskiej Ogólnopolskiej Organizacji Młodzieżowej (ŻOOM), będącej wówczas największą organizacją zrzeszającą młodzież żydowską w Polsce, a także jednym z liderów ruchu miejskiego przekształconego następnie w stowarzyszenie Miasto Jest Nasze (MJN), którego początkowo był wiceprezesem, a następnie przewodniczącym^[51]. Jan Śpiewak był jedną z osób, która nagłośniła aferę reprywatyzacyjną w Warszawie^[52][53][9]. Wraz z Miasto Jest Nasze był w 2017 nominowany do Nagrody Radia Tok FM im. Anny Laszuk^[54][55].

19 listopada 2016 nadzwyczajne walne zebranie MJN odwołało Śpiewaka z funkcji przewodniczącego^[56][57]. W marcu 2017 Śpiewak odszedł z Miasto Jest Nasze^[52]. Przyczyną jego odejścia był brak zaufania do nowego zarządu stowarzyszenia i rzekomy wyciek danych na temat jednego z informatorów stowarzyszenia^[58]. Osoba, która przekazała stowarzyszeniu informacje, miała następnie dostawać pogróżki^[58]. Jan Śpiewak uznał, że wyciek ten był „skrajnym nadużyciem zaufania, które mogło skończyć się tragicznie”^[58].

Jest także członkiem inicjatywy Otwarty Jazdów^[1]. W 2015 za działalność w obronie domków fińskich na Jazdowie otrzymał nagrodę czytelników Stołek, wspólnie z Andrzejem Górzem i Janem Mencwelem^[59].

Jest wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia Energia Miast^[60] założonego przez Łukasza Gibałę w 2019 roku. Stowarzyszenie zrzesza niezależnych samorządowców i działaczy ruchów miejskich z całej Polski^[61]. Jest przedstawicielem Energii Miast w Społecznej Radzie Fiskalnej, powołanej przez Polską Sieć Ekonomii^[62].

W 2022 roku zaangażował się w walkę z ograniczeniem dostępności alkoholu w Polsce i z reklamami alkoholu w przestrzeni publicznej i w Internecie^[63][64].

Kontrowersje

• Jego odejście z MJN spotkało się z krytycznym odbiorem w mediach, gdyż zmienił nazwę profilu stowarzyszenia na Facebooku, na „Wolne Miasto Warszawa” (nazwa stowarzyszenia, które wówczas założył)^[65][66][67]. Śpiewak argumentował, że założył profil jeszcze przed powstaniem MJN^[58]. W odpowiedzi MJN argumentowało, że stowarzyszenie zostało założone wcześniej niż profil, co znajdowało potwierdzenie w ówczesnej prasie^[68] oraz historii Stowarzyszenia^[69]. W efekcie administracja Facebooka pozbawiła Śpiewaka uprawnień i przywróciła kontrolę nad profilem zarządowi MJN. Profil z powrotem nazwano Miasto Jest Nasze^{[58][70][71][72][73]}.
• W 2019 został prawomocnie skazany w procesie karnym za post: Boom. Córka ministra Ćwiąkalskiego przejęła w 2010 roku metodą na 118-letniego kuratora kamienice na Ochocie^[74][75]. Wspomniana publikacja zawierała informację wiążącą mec. Bogumiłę Górnikowską z tzw. aferą reprywatyzacyjną, jakoby miałaby zaniechać swoich obowiązków kuratora. Kobieta w styczniu 2018 r. wniosła prywatny pozew przeciwko Śpiewakowi^[76]. Aktywista został skazany na 5 000 zł grzywny i 10 000 zł nawiązki za zniesławienie mec. Górnikowskiej^[77]. W czerwcu 2020 został ułaskawiony przez prezydenta Andrzeja Dudę^[78].
• W 2020 został prawomocnie skazany w procesie karnym o zniesławienie adwokata i wówczas kandydata na sędziego Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego Jerzego Szaniawskiego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie^[79]. Sprawa dotyczyła oskarżenia skierowanego w stronę Szaniawskiego, którego Jan Śpiewak powiązał z tzw. dziką reprywatyzacją kamienicy przy ul. Stępińskiej 17 na warszawskim Mokotowie^[80]. Wypowiedź Śpiewaka została uznana za powód, przez który „Szaniawski został poniżony w oczach opinii publicznej”^[81]. Miało to także odbić się na decyzji dotyczącej przyznania adwokatowi stanowiska sędziego Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, o które wówczas ubiegał^[82].
• W 2021 prawomocnie przegrał proces cywilny o naruszenie dóbr osobistych byłego wiceprezydenta Warszawy Jacka Wojciechowicza przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Mimo składanych publicznie zapewnień Śpiewak nie odwołał się od wyroku sądu pierwszej instancji i ten uprawomocnił się bez postępowania odwoławczego^[83][84]. Sąd orzekł bezpodstawność wpisu Śpiewaka opublikowanego na jego profilu w serwisie Facebook, sugerującym, że wiceprezydent stracił pracę z powodu udziału w tzw. aferze reprywatyzacyjnej^[85]. W uzasadnieniu wyroku podkreślono, że aktywista „naruszył dobra osobiste byłego wiceprezydenta w postaci dobrego imienia, czci i godności”^[86].
• W 2021 prawomocnie przegrał proces cywilny o naruszenie dóbr osobistych polityka lewicy Sebastiana Wierzbickiego przez Sąd Apelacyjny w Warszawie^[87]. Sprawa dotyczyła serii wpisów w mediach społecznościowych na profilu Jana Śpiewaka, po zatrzymaniu przez CBA ówczesnego burmistrza dzielnicy Włochy w Warszawie^[88]. Śpiewak sugerował, aby służby zbadały także dochody współpracownika Artura W. - Sebastiana Wierzbickiego^[89].
• W 2021 Roman Giertych złożył pozew przeciwko Janowi Śpiewakowi o zniesławienie. Aktywista nazwał Giertycha faszystą w jednym ze wpisów w serwisie Twitter^[90]. Adwokat domagał się zadośćuczynienia w wysokości 100 tys. zł wpłaconych na rzecz WOŚP^[91].
• W 2022 został nieprawomocnie skazany w procesie karnym o zniesławienie polityka Solidarnej Polski Dariusza Mateckiego przez Sąd Rejonowy Warszawy Śródmieście^[92]. Aktywista nazwał publicznie polityka „brunatnym pomocnikiem Jakiego” co Sąd pierwszej instancji uznał za zniesławienie^[93]. Wyznaczono karę 6 miesięcy ograniczenia wolności w postaci dozoru kuratora oraz prac społecznych. Śpiewak odwołał się od wyroku, postępowanie odwoławcze trwa^[94].
• W 2022 Sąd Rejonowy w Krakowie umorzył postępowanie karne wobec Śpiewaka o zniesławienie z wniosku prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego^[95]. Sprawa dotyczyła filmu „Pożar miejskiego archiwum i najsłynniejsze afery z czasów Majchrowskiego” opublikowanego przez Śpiewaka na jego kanale YouTube. Aktywista kieruje tam zarzuty dotyczące interesów Majchrowskiego oraz odpowiedzialności za afery korupcyjne w Krakowie^[96].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jan Śpiewak, Kanał na YouTube [dostęp 2021-05-08].