Jan Amor Tarnowski (ur. 1735)

Jan Amor Tarnowski
Herb
Leliwa
RodzinaTarnowscy herbu Leliwa
Data i miejsce urodzenia1735
Krasnobród
Data śmierciok. 1799
OjciecKajetan Amor Tarnowski
MatkaAnastazja z Boguszów
Dzieci

Marcin Amor Tarnowski

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Zasługi św. Michała (Bawaria) Order Lwa Palatyńskiego

Jan Amor Tarnowski herbu Leliwa (ur. 1735 w Krasnobrodzie, zm. około roku 1799) – generał major wojsk koronnych, rotmistrz Kawalerii Narodowej 1775-1783, kasztelan konarski łęczycki 1767-1799, hrabia, poeta i filozof. Pan i rezydent Kozina, ojciec Marcina.

Życiorys

Urodził się w roku 1735, jako syn Kajetana Amora (z linii wołyńskiej) starosty mogilnickiego (zm. 1748) i Anastazji z Boguszów (vel Bohuszów) podkomorzanki podolskiej (secundo voto: Józefowa Mierowa); brat przyrodni Alberta Miera[1]. Kształcił się w warszawskim Collegium Nobilium, gdzie był uczniem m.in. F. Bohomolca i I. Nagurczewskiego. Posiadał dość znaczne dobra ziemskie, mawiano o nim: "pan na Bereźcach, Tarnówce, Kozinie i Poczajowszczyźnie".

Jako poseł z województwa wołyńskiego na sejm konowkacyjny 7 maja 1764 roku podpisał manifest, uznający odbywający się w obecności wojsk rosyjskich sejm za nielegalny[2]. Był posłem halickim na sejm elekcyjny 1764. W 1764 roku był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego z województwa ruskiego[3]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[4]. 19 sierpnia 1791 został odznaczony Orderem Orła Białego[5]. Posiadał też bawarski Order św. Michała oraz elektorski Order Lwa Palatyńskiego[6].

Twórczość

Ważniejsze utwory

  1. Pożytki pokoju pod szczęśliwym w Polszcze panowaniem Augusta III, ojczystym rymem przez... w sztuce krasomówskiej ćwiczącego się in Collegio Nobilium Varsaviensi Soc. Jesu opisane roku 1754, brak miejsca i roku wydania, przedr. F. Bohomolec w: Zabawy poetyckie niektórych kawalerów Akademii Szlacheckiej Warszawskiej Soc. Jesu w krasomowskiej sztuce ćwiczących się, wyd. 2 Warszawa 1758
  2. Wiersz W. JMci P. ... do autora Zbioru rytmów napisany 1755 d. 7 Aprilis, ogł. J. E. Minasowicz w: Zbiór rytmów polskich t. 2, cz. 3, Warszawa 1755 "Zebranie Rytmów przez Wierszopisów Żyjących..." t. 5, s. 343 (razem z Odpisem autora tegoż dzieła, s. 343-344)
  3. Rozmowa filozofa z politykiem o trojakim w Polszcze młodzi wychowaniu napisana przez..., Warszawa 1756; dedykowany matce, A. Tarnowskiej; utwór pomimo świadectwa karty tytułowej i dedykacji przypisywany był także autorstwu nauczycieli Tarnowskiego: F. Bohomolca i I. Nagurczewskiego; w Bibliografii filozofii polskiej 1750-1830 (red. A. Kadler, Warszawa 1954, s. 153) tytuł zapisano pod nazwiskiem Tarnowskiego, lecz – jak wynika z podanych tam dat narodzin/śmierci i określenia "historyk" – Jana Feliksa!
  4. Wiersze, wyd. F. Bohomolec w: Zabawy poetyckie niektórych kawalerów Akademii Szlacheckiej Warszawskiej Soc. Jesu w krasomowskiej sztuce ćwiczących się, wyd. 2 Warszawa 1758; 3 wiersze przedr. "Monitor": 1767 nr 7 (Dla przyjaciela nic nie trzeba żałować), 1779 nr 87 (Skutki miłości światowej), 1781 nr 45 (Złe sumienie najbardziej trapi człowieka); wiersz Piękność znikoma przedr. J. Kott w: Poezja polskiego Oświecenia. Antologia, Warszawa 1954, (s. ...); wyd. 2 Warszawa 1956
  5. Diariusz podróży Stanisława Augusta do Kaniowa, powst. 1787, tekst nieznany, (inform. Estreicher XXXI, 1936, 50).

Przekłady

  1. J. Casa: Galateusz, tekst nieznany, (inform. Estreicher XXXI, 1936, 50).

Listy

  1. Do Stanisława Augusta z zbiorach z lat: 1763-1786, 1789-1792; rękopisy: Biblioteka Czartoryskich sygn. 690-691, 698, 840.

Opracowania nt. twórczości Tarnowskiego

  1. T. Święcki: Historyczne pamiątki znamienitych rodzin i osób dawnej Polski t. 2, Warszawa 1858, s. 480
  2. T. Żychliński: Złota księga szlachty polskiej rocznik 6, Poznań 1884, s. 356
  3. S. Tync: Nauka moralna w szkołach Komisji Edukacji Narodowej, Warszawa 1922
  4. S. Bednarski: Upadek i odrodzenie szkół jezuickich w Polsce, Kraków 1933
  5. W. Dworzaczek: Genealogia, Warszawa 1959 (tabl. 96)
  6. S. Kostanecki: Pochwała pokoju i Biblioteki Załuskich w utworach uczniów warszawskich z czasów Augusta III, "Rocznik Biblioteki Narodowej" t. 4 (1968).

Przypisy

  1. ↑ T. 6, cz. 1: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970, s. 337.
  2. ↑ Józef Zaleski, Panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego do czasu Sejmu Czteroletniego, 1887, s. 21, Dyaryusz seymu convocationis siedmio-niedzielnego warszawskiego: zdania, mowy, projekta y manifesta w sobie zawierający przez sessye zebrany r.p. 1764, s. 4-6.
  3. ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 69.
  4. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 313.
  5. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008. Zamek Królewski w Warszawie, 2008
  6. ↑ Włodzimierz Dworzaczek: Leliwici Tarnowscy od schyłku XVI wieku do czasów współczesnych. Muzeum Historyczne Miasta Tarnobrzega, 1996, s. 164

Bibliografia

  • Henryk P. Kosk Generalicja polska t. II, Pruszków 2001
  • T. 6, cz. 1: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970, s. 337.

Media użyte na tej stronie

BAV Order of Saint Michael ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Order of Saint Michael ribbon bar. Kingdom of Bavaria.
Ordre du Lion de Bavière.svg
Ribbon bar: l'Ordre du Lion de Bavière.
POL COA Tarnowski hrabia.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb hrabiów Tarnowskich