Jan Argiropul

Jan Argiropul

Ilustracja bizantyjska z ok. 1448 przedstawiająca nauczającego Argiropula
Data i miejsce urodzenia	ok. 1415 Konstantynopol
Data i miejsce śmierci	1487 Rzym
Język	grecki
Ważne dzieła
tłumaczenia Etyki nikomachejskiej Arystotelesa Isagoge Porfiriusza

Jan Argiropul również Argyropulos (ur. ok. 1415, zm. w 1487) – uczony i filozof bizantyński działający na terenie Włoch.

Życie

W kulturze renesansowego humanizmu wielką rolę odgrywały badania nad językiem greckim, w XV wieku jednak dopiero rozpoczynano je na szerszą skalę. Wielką pomocą w ich rozwoju był napływ uczonych bizantyńskich spowodowany naporem tureckim na ziemie zamieszkane przez Greków i upadkiem Cesarstwa Bizantyńskiego. Jednym z wielu greckich uczonych, którzy przybyli wtedy do Włoch, był Jan Argiropul.

Argiropul urodził się w 1415 roku w Konstantynopolu. Studiował w Padwie. W latach 1448-1453 z inicjatywy cesarza Konstantyna XI wykładał na uniwersytecie w Konstantynopolu. Po upadku Konstantynopola podróżował po Grecji, Włoszech i Francji. W latach 1457-1471 dzięki poparciu Kosmy Medyceusza wykładał filozofię grecką w Akademii florenckiej. W latach 1471-1477 przebywał w Rzymie na zaproszenie papieża Sykstusa IV, z którym razem studiował w Padwie. Pomiędzy rokiem 1477 a 1481 ponownie wykładał we Florencji filozofię na zaproszenie Wawrzyńca Medyceusza. Ostatnie lata życia spędził w Rzymie, gdzie zmarł z powodu choroby w 1487 roku^[1].

Współpracował z florenckim środowiskiem humanistycznym, poszerzał często jeszcze słabą znajomość greki wśród włoskich uczonych. Do jego najbliższych współpracowników należeli zwłaszcza Angelo Poliziano i Cristoforo Landino.

Twórczość

Argiropul był zwolennikiem unii florenckiej i napisał traktat o pochodzeniu Ducha Świętego (wyd. w 1652 roku w Rzymie, PG 158, 991-1008). Jest też autorem pism oratorskich, filozoficznych i listów. Szczególnie znany jest jako tłumacz Etyki nikomachejskiej Arystotelesa, Isagoge i Peri psyches Porfiriusza. Zrewidował też przekłady innych pism Arystotelesa. Arystotelesem interesował się głównie jako historyk i filolog. Filozoficznie bliższy był platonizmowi. We wstępie do Porfiriusza odnowił platońską teorię idei, przypisując im niezależne od rzeczy realnych istnienie^[1].

Jego filozofia postrzegana jest często jako prekursorska wobec renesansowego neoplatonizmu, kultu Platona, który później rozwinął szczególnie Marsilio Ficino.

Przypisy

Bibliografia

• Charles G. Nauert, Historical Dictionary of the Renaissance, Scarecrow Press, Inc., Lanham-Oxford 2004.
• Marian Kurdziałek: Argyropulos Jan. W: Encyklopedia katolicka. T. 1. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1985.