Jan Bogusławski

Jan Andrzej Bogusławski

Data i miejsce urodzenia	12 maja 1910 Warszawa
Data i miejsce śmierci	3 maja 1982 Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski (kw. 39-II-17/18)
Zawód, zajęcie	architekt
Odznaczenia

Bazylika Mniejsza w Stalowej Woli (1956–1974)

Wieżowiec mieszkalny przy ul. Smolnej w Warszawie (1966)

Kościół NMP Matki Miłosierdzia na Stegnach (1981)

Tablica pamiątkowa w Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie

Grób Jana Bogusławskiego na cmentarzu Powązkowskim

Jan Andrzej Bogusławski (ur. 12 maja 1910 w Warszawie, zm. 3 maja 1982 tamże) – polski architekt.

Życiorys

W latach 1919–1927 Jan Bogusławski uczył się w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie (matura w 1927)^[1]. Od 1927–1933 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej i od 1933 rozpoczął praktykę w pracowni architekta Antoniego Dygata. 1934 wyjechał do Paryża na studia podyplomowe w tamtejszej École des beaux-arts.

W swojej pracy architektonicznej zajmował się projektami wnętrz i mebli, a także tematyką mieszkalnictwa (zrealizowane wiele projektów osiedli) jak i budynków użyteczności publicznej i architekturą sakralną. Jego powojenne projekty (i realizacje) objęły także dokumentację archiwalną, inwentaryzacje i przede wszystkim projekty odbudowy architektonicznej. Prowadził także działalność dydaktyczną na uczelniach artystycznych w Warszawie i Poznaniu^[2].

W połowie lat trzydziestych rozpoczął samodzielną praktykę architektoniczną. Projektował wille wraz z wnętrzami i umeblowaniem.

W 1937 otrzymał Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu za Wnętrze Week-endowe^[3]. Prezentował tam swoje meble oraz niektóre wnętrza Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 r.

Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 79. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności^[4]. W sierpniu 1939 został zmobilizowany do Pułku Radiotelegraficznego w Warszawie i prawdopodobnie wcielony do kompanii radio nr 7, która została przydzielona do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew” w rejonie Olecka. Ostatecznie trafił do SGO „Polesie” gen. F. Kleeberga, uczestniczył w bitwie pod Kockiem. Po kapitulacji 6 października 1939 trafił do niewoli w Oflagu lI C Woldenberg w Dobiegniewie, gdzie przebywał do stycznia 1945. Podczas pobytu w obozie prowadził kursy i wykłady z zakresu historii sztuki, architektury, meblarstwa. Ponadto zajmował się realizacją dekoracji i rekwizytów dla obozowego teatru.

Powojenny okres pracy zawodowej Jana Bogusławskiego związany był początkowo z działalnością w Biurze Odbudowy Stolicy (1945–1949). W latach 1949–1951 w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych, od roku 1951 do 1954 w biurze Miastoprojekt Południe, a w latach 1954–1965 w Miastoprojekt Śródmieście, jako samodzielny projektant. Do połowy lat 50., współpracował z arch. Józefa Łowińskiego później z arch. Bohdanem Gniewiewskim.

W 1955 Jan Bogusławski wygrał konkurs architektoniczny na projekt odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, otrzymał II nagrodę równorzędną (pierwszej nie przyznano, a równorzędną otrzymał arch. Romuald Gutt). 1 maja 1955 roku zorganizował pracownię PKZ „Zamek”, która rozpoczęła badania i studia historyczne pod kątem późniejszej odbudowy, zbierała materiały archiwalne i na ich podstawie prowadziła inwentaryzację Zamku oraz opracowywała projekt jego odbudowy. Mimo braku decyzji o odbudowie całego zespołu zamkowego, powstały jego fragmenty: piwnice gotyckie, sala o dwóch słupach, Biblioteka Stanisławowska, skrzydło Bacciarellego, kuchnie królewskie. Realizacja odbudowy całości bryły Zamku rozpoczęła się w styczniu 1971. Kierował pracami jako generalny projektant odbudowy Zamku^[5] (do 1976 roku, kiedy ukończono odbudowę bryły Zamku).

W latach 1945–1949 wykładał na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W okresie od 1950 r. do 1955 r. prowadził zajęcia na PWSSP w Poznaniu (obecnie UA w Poznaniu) i równolegle (1952–1955) na ASP w Warszawie z zakresu projektowania mebli i wnętrz. W latach następnych kontynuował działalność dydaktyczną na Wydziale Architektury PW, gdzie od 1954 r. wykładał w Katedrze Projektowania Budynków Użyteczniści Publicznej. W 1957 r. otrzymał nominację na docenta, w 1969 r. na profesora nadzwyczajnego, a w 1975 r. profesora zwyczajnego.

Zmarł 3 maja 1982. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 39-2-17/18)^[6][7].

Był pierwszym mężem Marii Danuty Dygat (secundo voto Lutosławskiej, siostry Stanisława Dygata) i ojcem Marcina Bogusławskiego (architekta), Piotra Bogusławskiego (fizyka) i Jerzego Bogusławskiego (architekta).

Nagrody i odznaczenia

• 1937 – Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu
• 1976 – Honorowa Nagroda SARP^[8]

Otrzymał także liczne, wysokie odznaczenia państwowe, w tym: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1949)^[9], a także najwyższe nagrody zawodowe: „Nagrodę Miliona” i Nagrodę „Sześcianu”.

Upamiętnienie

• Tablica w Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie.

Ważniejsze projekty i realizacje

• 1933–1939 — Meble do domów prywatnych
• 1935 – dwie wille w Komorowie
• 1937 — Dom letni w Skrzypkach pod Warszawą

  — Międzynarodowa Wystawa w Paryżu (Grand Prix)

  — Kołyska dla Księżniczki Holandii Beatrix

• 1938 — Pomnik-mauzoleum Generała Orlicz-Dreszera na Oksywiu w Gdyni (wspólnie z rzeźbiarzem Stanisławem Sikorą
• 1939 — Pawilon Polski na Wystawie Międzynarodowej w Nowym Jorku^[10]
• 1945 — Meble do domków fińskch w Warszawie BOS
• 1945–1967 — Meble
• 1946 — Kościół pw. św. Andrzeja Boboli na Saskiej Kępie w Warszawie
• 1947–1949 — Kino „Praha” w Warszawie
• 1947 — Wnętrza MS Batory
• 1948 — Meble na wystawie grupy artystycznej „Arkady” Muzeum Narodowe

  — PDT w Warszawie (projekt konkursowy)

  — Dom Słowa Polskiego (projekt konkursowy)

  — Zespół biurowców Centrali „Społem”

  — Wystawa w Parmie

  — Wystawa Ziem Odzyskanych we Wrocławiu, pawilon „Centrali Rybnej”

• 1948–1951 — Wnętrza reprezentacyjnych budynków rządowych: Rada Państwa, Sejm, Ministerstwo Rolnictwa, Ministerstwo Obrony Narodowej
• 1949 — Ambasada Polski w Rzymie

  — Teatr w Łodzi

• 1950 — Rekonstrukcja Pałacu Chodkiewiczów w Warszawie

  — Ambasada Norwegii w Warszawie, ul. Chopina 2a

• 1951 — Konkurs na Teatr Wielki w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski^[11])
• 1952 — Stacje metra w Warszawie (projekt konkursowy)
• 1952 — Opera w Lipsku
• 1953 — Wyższa Szkoła Handlu Zagranicznego w Warszawie
• 1953–1954 — Zabudowa pierzei al. Jerozolimskich w Warszawie
• 1955 — Architektoniczne rozwiązanie Placu Zamkowego i związanego z nim obszaru Starego i Nowego Miasta
• 1955–1976 — Odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie
• 1955–1957 — Osiedle „Czerniakowska” w Warszawie
• 1956 — Pawilon Polski na wystawę Światową w Brukseli
• 1956–1974 — Konkatedra w Stalowej Woli
• 1957 — Budynki mieszkalne z barem „Praha” i ”Oaza” w Warszawie

  — Pomnik Bohaterów Warszawy na pl. Zamkowym

  — Bazylika oo. jezuitów w Warszawie

• 1961 — osiedla mieszkaniowe Grzybów I i Grzybów II oraz „Srebrna” w Warszawie

  — Pawilon „Chemia”^[12] w Warszawie (współpraca: Bohdan Gniewiewski)^[13]

• 1962 — Ośrodek informacji kulturalnej Austrii w Warszawie

  — Wieżowiec mieszkalny na ul. Kruczej w Warszawie

• 1963 — Pomnik Obrońców Westerplatte
• 1964 — Opera Narodowa w Madrycie^[14]
• 1965 — Teatr Narodowy w Budapeszcie
• 1966 — Wieżowiec mieszkalny na ul. Smolnej w Warszawie

  — Bar „Zodiak” w Warszawie

• 1967 — Dom mieszkalny na ul. Kilińskiego w Warszawie

  — Bar „Gruba Kaśka” w Warszawie^[15]

• 1969 — Ambasada Polski w Moskwie
• 1970 — Kościół w Gorajcu
• 1977 — Ratusz w Amsterdamie
• 1981 — Kościół NMP Matki Miłosierdzia na Stegnach w Warszawie
• 1982 — Pomnik Jana Pawła II, przed katedrą św. Jana w Warszawie

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.

Linki zewnętrzne

• Jan Bogusławski, nota biograficzna w portalu culture.pl
• Wpływy ŁAD-u na wzornictwo mebli w Polsce
• Słownik pojęć z zakresu architektury, sylwetki architektów: Jan Bogusławski. domoplus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].