Jan Bolesław Ożóg

Jan Bolesław Ożóg
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia1 marca 1913
Nienadówka
Data i miejsce śmierci1 marca 1991
Kraków
NarodowośćPolak
Językpolski
Nagrody

nagroda II stopnia ministra kultury i sztuki (1967), nagroda m. Krakowa (1977), nagroda I stopnia ministra kultury i sztuki (1985)

Jan Bolesław Ożóg (ur. 1 marca 1913 w Nienadówce, zm. 1 marca 1991 w Krakowie) – polski poeta, pisarz i felietonista, uważany za najwybitniejszego przedstawiciela autentyzmu, członek i współzałożyciel grupy literackiej Barbarus[1].

Życiorys

Ukończył gimnazjum przy ul. Krakowskiej w Rzeszowie[2]. Początkowo studiował w Instytucie Teologicznym w Przemyślu. Ukończył polonistykę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Debiutował w 1935 roku w miesięczniku "Okolica Poetów". W czasie wojny, w latach 1943–1944 uczestniczył w tajnym nauczaniu, był żołnierzem AK, uczestniczył w walkach partyzanckich w 1944 roku. Następnie pracował w latach 1944–1945 jako nauczyciel w Sokołowie Małopolskim[3], w latach 1945–1950 w Radomiu i w latach 1950–1951 w Bochni. Od 1950 roku mieszkał w Krakowie.

Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim (na nagrobku data śmierci 28 lutego 1991).

Twórczość (wybór)

Autor liryki nastrojowo-refleksyjnej o kolorycie wiejskim, nawiązującej do pogańskich korzeni Polski. W późniejszym okresie twórczości skłaniał się w stronę pełnego obrazów profanacji, frenezji, erotyki i okrucieństwa katastrofizmu oraz surrealizmu, do końca pozostając jednak wiernym autentyzmowi. Jego wiersze przesiąknięte są elementami krytyki globalizmu i świata industrialnego.

Zaliczany był również do grona prymitywistów. Jego zasługą jest udoskonalenie i spropagowanie autentyzmu Stanisława Czernika jako „nie tylko kierunku literackiego, ale i światopoglądu”.

Poezja

  • Wyjazd wnuka, 1937
  • Ogier i makolągwa, 1939
  • Kraj, 1945
  • Zielony wiatr, 1958
  • Jemioła, 1966
  • Ziemia Wielkanocna, 1969
  • Wyspa Barbarus, 1973
  • Gdy wilk pije piwo, 1980
  • Gdzie świeci noc, 1985

Proza

Zbiory opowiadań

  • Chustka, 1958
  • Popiół mirtowy, 1962
  • Kiedy ptaki odleciały, 1969

Powieści

  • Bracia, 1969
  • Cienie ziemi, 1970

Przypisy

  1. ↑ Jan Bolesław Ożóg w serwisie portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2012-06-11].
  2. ↑ Zbigniew Wawszczak. Wychowankowie rzeszowskiego gimnazjum o dawnym i dzisiejszym Rzeszowie, serenadach pod oknami pięknych rzeszowianek i akcji na cesarsko-królewskie orły. „Nowiny Rzeszowskie”. Nr 142, s. 6, 16 czerwca 1960. 
  3. ↑ Jan Winiarski: Autentysta z Nienadówki. W stulecie urodzin Jana Bolesława Ożoga (pol.). nienadowka.jimdo.com. [dostęp 2018-02-28].

Bibliografia

  • Lesław M. Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939-1991. Leksykon. Gdańsk: Tower Press, 2000, s. 311.

Media użyte na tej stronie

Jan Boleslaw Ozog.jpg
Jan Bolesław Ożóg (1913-1991) - a Polish poet.