Jan Budkiewicz

Jan Budkiewicz
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1934
Warszawa

Data i miejsce śmierci

2 sierpnia 2022
Warszawa

Zawód, zajęcie

publicysta, krytyk filmowy, scenarzysta, reżyser

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski, WSTiF w Łodzi

Stanowisko

poseł na Sejm II kadencji (1993–1997)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Pracy

Jan Edward Budkiewicz (ur. 19 maja 1934 w Warszawie[1], zm. 2 sierpnia 2022[2] tamże[3]) – polski publicysta, krytyk filmowy, scenarzysta i reżyser, działacz związkowy, poseł na Sejm II kadencji (1993–1997).

Życiorys

Syn Bronisława i Wiktorii[3]. W latach 1952–1956 studiował na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego (specjalizacja krytyka filmowa), a w latach 1958–1963 – w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera[1][4][5] (dyplom w 1966). Podczas studiów filmowych zrealizował osiem etiud, w tym Wiślane teatrum z 1961 i Opowiadanie niemoralne z 1963, które wyróżniono nagrodami na festiwalu etiud PWSFTviT w 1964[5].

Należał do Związku Młodzieży Polskiej oraz Zrzeszenia Studentów Polskich[4]. Zainicjował powstanie, następnie przewodniczył pierwszemu w Polsce Dyskusyjnemu Klubowi Filmowemu Po prostu (Zygzakiem)[4][5]. Był współzałożycielem Federacji Dyskusyjnych Klubów Filmowych. Jako krytyk filmowy i publicysta kulturalny współpracował czasopismami „Nowa Wieś”, „Sztuka Filmowa”, „Głos Pracy”, „Ekran”[4]

Jako reżyser filmów dokumentalnych debiutował w 1965, pierwszy film fabularny wyreżyserował w 1971[5]. Był scenarzystą i reżyserem kilku fabularnych filmów, telewizyjnych i kinowych powstałych w latach 70. i 80. Najbardziej znany z nich to Dekameron 40, czyli cudowne przytrafienie pewnego nieboszczyka z udziałem aktorów z Polski i Bułgarii (m.in. Hanny Skarżanki)[6]. Był reżyserem w Przedsiębiorstwie Realizacji Filmów „Zespoły Filmowe” (od 1964)[4]. Współpracował (m.in. jako drugi reżyser) przy filmach Janusza Nasfetera, Aleksandra Forda, Jerzego Gruzy, Andrzeja Wajdy czy Siergieja Bondarczuka.

W latach 1978–1980 był sekretarzem rady reżyserów w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich. W 1981 został przewodniczącym związku, a w 1984 przewodniczącym Federacji Związków Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki[7], zrzeszonej w Ogólnopolskim Porozumieniu Związków Zawodowych. Członek rady, a także prezydium OPZZ[4]. Był członkiem komisji kultury Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego. Od 1984 do 1990 członek Narodowej Rady Kultury[4]. W 2020 powołany w skład Rady ds. Unii Europejskiej przy marszałku województwa mazowieckiego[8].

W latach 1993–1997 sprawował mandat posła na Sejm II kadencji, uzyskał go jako bezpartyjny kandydat z listy ogólnopolskiej Sojuszu Lewicy Demokratycznej[1][9]. Zasiadał w Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich[1]. Od 1998 do 2002 był radnym Warszawy[10].

Współtwórca publikacji DSS/Wspomnienia o Dziennikarskiej Spółdzielni Satyrycznej (2005)[11], Grzeszni – niezlustrowani. Wspomnienia absolwentów Wydziału Dziennikarskiego Uniwersytetu Warszawskiego (rocznik 1952–1956) (w trzech częściach: 2000, 2003 i 2014). Autor książek Moje posłowanie. Niektóre wystąpienia. Dokumenty (1997) oraz Samolustracja w niedorzeczu Wisły (2019)[12].

Został pochowany na cmentarzu w Radości[2].

Życie prywatne

Syn Bronisława i Wiktorii. Zawarł związek małżeński z Kamilą Balcerską, miał dwie córki: Joannę i Zofię[4].

Twórczość

Filmy dokumentalne
  • 1965: Akademia pana Brzechwy (realizacja)
  • 1973: Gilleleje (realizacja i zdjęcia)
  • 1974: Trzydziestolatki (scenariusz i reżyseria; wyróżnienie na Festiwalu Filmów Morskich w Szczecinie w 1976)
  • 1977: M/S „Kapitan Ledóchowski” (scenariusz i reżyseria; nagroda na międzynarodowym festiwalu filmów morskich w Kartagenie w 1978)[5]
Filmy fabularne
Spektakle teatralne (reżyseria)

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 2020-05-17].
  2. ↑ a b Nekrolog: Jan Budkiewicz. wyborcza.pl, 4 sierpnia 2022. [dostęp 2022-08-04].
  3. ↑ a b Jan Budkiewicz. rejestry-notarialne.pl. [dostęp 2022-11-01].
  4. ↑ a b c d e f g h Elżbieta Ciborska: Leksykon polskiego dziennikarstwa. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2000, s. 73–74. ISBN 83-7151-330-5.
  5. ↑ a b c d e f Jan Budkiewicz w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2020-05-17].
  6. ↑ Dekameron 40, czyli cudowne przytrafienie pewnego nieboszczyka – obsada, aktorzy. telemagazyn.pl. [dostęp 2020-06-28].
  7. ↑ Władze Federacji. fzzpkis.pl. [dostęp 2020-06-28].
  8. ↑ Powstała Rada ds. Unii Europejskiej przy marszałku województwa mazowieckiego. mazovia.pl, 7 września 2020. [dostęp 2020-10-18].
  9. ↑ Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 23 września 1993 r. o wynikach wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 19 września 1993 r. (M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470).
  10. ↑ Rada Miasta Stołecznego Warszawy. Informator. Warszawa: Miasto Stołeczne Warszawa, 2019, s. 31. [dostęp 2020-06-10].
  11. ↑ Wspomnienia o dziennikarskiej Spółdzielni Satyrycznej/DSS. Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2020-06-28].
  12. ↑ Budkiewicz, Jan. Katalog Biblioteki Narodowej. [dostęp 2020-06-10].
  13. ↑ Jan Budkiewicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
  14. ↑ M.P. z 2004 r. nr 48, poz. 813 – pkt 19.
  15. ↑ M.P. z 1998 r. nr 5, poz. 86 – pkt 12.
  16. ↑ Na kongresie Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych. pip.gov.pl, maj 2010. [dostęp 2014-08-23].

Bibliografia

  • Elżbieta Ciborska: Leksykon polskiego dziennikarstwa. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2000, s. 73–74. ISBN 83-7151-330-5.
  • Kto jest kim w Polsce 1989. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 139.
  • Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 2020-05-17].
  • Jan Budkiewicz w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2020-05-17].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Odznaka Za Zasługi dla Ochrony Pracy BAR.png
Baretka Odznaki "Za Zasługi dla Ochrony Pracy"