Jan Chrzciciel (obraz Leonarda da Vinci)

Jan Chrzciciel

Autor	Leonardo da Vinci
Data powstania	ok. 1513–1516
Medium	olej na desce
Wymiary	69 × 57 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Luwr

Jan Chrzciciel (znany też pod nazwą Jan Baptysta) – obraz namalowany w latach 1513–1516 przez włoskiego artystę renesansowego, Leonarda da Vinci. Jest to jedyny zachowany obraz Leonarda z czasu, gdy przebywał w Rzymie. Przypuszczalnie jest także ostatnim samodzielnie wykonanym ręką mistrza.

Przygotowania

Jan Chrzciciel w wieku młodzieńczym

Artysta, czyniąc przygotowania do stworzenia dzieła, wykonywał wiele szkiców. Jednym z zachowanych jest Jan Chrzciciel w wieku młodzieńczym.

Technika

Wiele spośród artystycznych osiągnięć Leonarda zostało wyrażone przy tworzeniu tego dzieła:

• sfumato, które otacza welonem dziewczęco miękkie rysy twarzy Jana
• łagodne modelowanie tonów jasnych i ciemnych, dzięki któremu obraz uzyskuje plastyczność wyrazu bez pomocy jakichkolwiek linii. W żadnych innym z malowideł artysta nie wyraził w sposób tak wzorcowy swojej koncepcji światła i cienia.
• dobrze wyważona postawa ciała, połączona z wdzięcznym pochyleniem głowy.

Wymowa dzieła

Trudno z całą pewnością przekazać sens obrazu. Laska ze znakiem krzyża i szata ze skóry odpowiadają wprawdzie tradycyjnej ikonografii: biblijny Jan Chrzciciel jest przedstawiony jako prorok, który głosił słowa Boga na pustyni, żywił się szarańczą, a jego odzienie stanowiła skóra wielbłąda. Także gest wskazujący można interpretować na podstawie Biblii jako zapowiedź przyjścia Jezusa Chrystusa na świat. Jan Chrzciciel pędzla Leonardo zupełnie jednak nie pasuje do wizerunku chrześcijańskiego ascety. Jego uśmiech ma charakter lekko ironiczny, a nawet drwiący. Młodzieńczo piękne ciało Jana, częściowo tylko odziane, posiada w sobie bez wątpienia pierwiastek erotyczny, niektórzy historycy sztuki sugerują, że homoerotyczny^[1], co nasunęło badaczom myśl, że obraz ten należy uważać za wizerunek Bachusa. Być może postać ta, której męskie rysy twarzy mieszają się z żeńskimi, personifikuje ideał piękna w ujęcia Leonarda. Jest także możliwe, że Jan odzwierciedla coś z zagadkowej osobowości artysty.

Historia

Kiedy Leonardo opuścił w 1516 roku Rzym, zabrał ze sobą obraz do Francji i zachował go przy sobie aż do śmierci. Obecnie obraz znajduje się w muzeum Luwr (Paryż)

Dzięki zdjęciom rentgenowskim udało się ustalić, że jest to własnoręczne dzieło Leonarda. Charakterystyczna technika malowania nie wykazuje ani pojedynczych pociągnięć pędzla, ani rysunku wstępnego.

Przypisy

Bibliografia

• Buchholz E. L., Leonardo da Vinci, Życie i twórczość, Pracownia Wydawnicza „ElSet”, 2005, ISBN 3-8331-1830-X.

Linki zewnętrzne

• O obrazie na stronie Luwru (fr.)