Jan Ciechanowicz

Jan Ciechanowicz
Data i miejsce urodzenia

2 lipca 1946
Worniany, rejon ostrowiecki, obwód mołodecki, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka

Data i miejsce śmierci

10 stycznia 2022
Płock, Województwo mazowieckie, Rzeczpospolita Polska

Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR
Okres

od 1989
do 1991

Jan Ciechanowicz (lit. Ivanas Tichonovičius, Janas Ciechanowiczius, Janas Ciechanovičius, ros. Иван Станиславович Тихонович (ur. 2 lipca 1946 w Wornianach, zm. 10 stycznia 2022) – polski pisarz, historyk, były działacz mniejszości polskiej na Litwie i deputowany do Rady Najwyższej ZSRR (1989–1991)[1].

Życiorys

Urodzony w Wornianach na Wileńszczyźnie, w części włączonej w 1940 roku do Białoruskiej SRR. Był synem Stanisława Ciechanowicza, kierownika majątku Uniwersytetu Stefana Batorego. Studiował na Mińskim Państwowym Instytucie Języków Obcych (1971) i Społecznym Uniwersytecie Nauk Politycznych (Wilno 1973); posiadał doktorat z zakresu najnowszej filozofii niemieckiej (Człowiek i kultura w filozofii Theodora Wiesengrunda Adorno).

Prowadził badania w zakresie nauk humanistycznych: historia, filozofia, filologia germańska, socjologia, religioznawstwo, etyka, politologia, historia idei. Pracował jako tłumacz-referent w Instytucie Filozofii i Prawa AN Białorusi w Mińsku (1969), tłumacz w Naukowo-Metodycznej Bibliotece Kultury Fizycznej i Sportu w Mińsku (1970), nauczyciel języka niemieckiego w Mejszagolskiej i Duksztańskiej polskich szkołach średnich rejonu wileńskiego (1970–1975), korespondent dziennika „Czerwony Sztandar” w Wilnie (1975–1983), wykładowca filozofii, etyki i religioznawstwa w Wileńskim Państwowym Instytucie Pedagogicznym (pół etatu, 1975–1983), wykładowca filozofii w Wileńskim Państwowym Uniwersytecie (pół etatu, 1975–1976), docent w Litewskiej Filii Moskiewskiej Akademii Nauk Społecznych w Wilnie (1983–1986); docent Katedry Filozofii Wileńskiego Państwowego Instytutu Pedagogicznego (1986–1991), nauczyciel języka niemieckiego w Szkole Średniej imienia Mścisława Dobużyńskiego w Wilnie (pół etatu w 1992), lektor języka niemieckiego, rosyjskiego i litewskiego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy (1993–1994), starszy wykładowca Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego (wykłady i zajęcia praktyczne z zakresu filozofii, etyki, historii filozofii niemieckiej, filozofii kultury, leksykologii języka niemieckiego; wypromowanie 78 prac magisterskich; 1994–2013), nauczyciel języka niemieckiego w Zespole Szkół imienia króla Władysława Jagiełły w Niechobrzu koło Rzeszowa (2000–2008), wykładowca języka niemieckiego w Zespole Kolegiów Nauczycielskich w Tarnobrzegu (pół etatu, 2001–2011), wykładowca etyki biznesu w Wyższej Szkole Biznesu w Sanoku (pół etatu 2005–2006).

W 1988 roku był współorganizatorem Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego Polaków na Litwie. Współzakładał Polską Partię Praw Człowieka, Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy[2] oraz inne organizacje polonijne. W roku 1989 został wybrany przez mniejszości narodowe Republiki Litewskiej do Rady Najwyższej ZSRR; bronił interesów ludności polskiej w tym kraju; pracował w Komitecie do Spraw Nauki i Technologii RN ZSRR do roku 1991. Jako „Human Rights Activist” został w tym okresie laureatem kilku wyróżnień amerykańskich i międzynarodowych. W 2019 roku znalazł się na liście kandydatów Jedności Narodu do Parlamentu Europejskiego[3].

Członek honorowy Związku Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich[4].

Zmarł 10 stycznia 2022 roku na skutek COVID-19 w okresie światowej pandemii tej choroby[5][6]. Żonaty z Haliną Ciechanowicz, z zawodu nauczycielką, która zmarła 12 stycznia 2022 r.[7][8]. Msza żałobna za duszę małżeństwa Ciechanowiczów odprawiona została w piątek w kościele św. Jakuba Apostoła w Płocku-Imielnicy[8]. Zostali pochowani na lokalnym cmentarzu parafialnym[8]. Gościem pogrzebu była m.in. litewska polityk Renata Cytacka[8].

Publikacje

Napisał ponad 1100 artykułów naukowych, publicystycznych i popularnonaukowych w periodykach ukazujących się w Polsce oraz w (przeważnie polonijnych) pismach na Litwie (w Magazynie Wileńskim), Białorusi, Ukrainie, Kanadzie, Francji, USA, Niemczech, Australii, Rosji w języku angielskim, białoruskim, litewskim, niemieckim, polskim, rosyjskim. Deklarował umiejętność posługiwania się językiem m.in. angielskim, białoruskim, litewskim, niemieckim, polskim, rosyjskim, ukraińskim.

Przypisy

  1. ↑ Znad Wilii, 10 stycznia na 76 roku życia zmarł ur. w Wornianach Jan Ciechanowicz, „Znad Wilii”, nr 1(89), 2022, s. 144–145.
  2. ↑ Marcin Wakar, Polskie środowisko naukowe w Republice Litewskiej, „Sprawy Narodowościowe”, 41, 2012, s. 140, DOI: 10.11649/sn.2012.024, ISSN 2392-2427.
  3. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-04-20].
  4. ↑ Strona Związku Szlachty Polskiej Kresów Wschodnich, szlachta-zspkw.org [dostęp 2019-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-07].
  5. ↑ Karol Kaźmierczak, Nie żyje Jan Ciechanowicz – chciał autonomii dla Polaków na Wileńszczyźnie i Kresach Wschodnich, kresy.pl, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  6. ↑ Henryk Mażul, Odszedł do Pana wielki patriota Wileńszczyzny i Polski!, prawy.pl, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  7. ↑ Henryk Mażul, Odszedł do Pana wielki patriota Wileńszczyzny i Polski dr Jan Ciechanowicz. Nie wszystek umarł…, l24.lt, 12 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-14].
  8. ↑ a b c d W Płocku pogrzeb współtwórcy Związku Polaków na Litwie Jana Ciechanowicza i jego żony Haliny. 14 stycznia 2022. [dostęp 2019-04-20].

Linki zewnętrzne