Jan Czubek

Jan Czubek

Jan Czubek, ok. 1900
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1849 Baczków
Data i miejsce śmierci	14 lipca 1932 Kraków
Miejsce spoczynku	Cmentarz Rakowicki
Zawód, zajęcie	bibliotekoznawca filolog klasyczny literat
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński

Jan Czubek (ur. 12 kwietnia 1849^[1] w Baczkowie koło Bochni, zm. 14 lipca 1932 w Krakowie) – polski bibliotekoznawca, historyk literatury, filolog klasyczny, członek PAU; także poeta i tłumacz poezji antycznej^[2].

Życiorys

Był synem średniorolnego chłopa Jana i Wiktorii z Barbackich. W 1869 ukończył Gimnazjum św. Jacka w Krakowie i rozpoczął studia filologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (ukończone w 1872). W latach 1872-1873 był nauczycielem w szkole powszechnej w Stanisławowie, następnie w Bochni (1873-1875). W 1875 został profesorem języków starożytnych i języka polskiego w Gimnazjum w Tarnowie, a w 1877 przeniósł się do pracy w Krakowie i prowadził analogiczne przedmioty w Gimnazjum Św. Anny. Od 1903 pracował jako bibliotekarz w Bibliotece Akademii Umiejętności w Krakowie.

W 1902 został członkiem korespondentem, w 1918 członkiem czynnym AU (późniejsza PAU). W pracach Komisji Językowej AU brał udział już od 1879. Był ponadto członkiem Komisji dla Badań w Zakresie Historii Literatury i Oświaty w Polsce AU (1884, sekretarz 1902-1903), członkiem Komisji Języka Polskiego AU (1918), przewodniczącym Komisji do Badań w Zakresie Historii Literatury i Oświaty w Polsce PAU (1927-1931), przewodniczącym Komitetu Pisarzów Polskich PAU (1927-1931) oraz dyrektorem zbiorów i wydawnictw Komisji Historii Literatury Polskiej PAU (1930-1931). W latach 1906-1913 redagował „Przewodnik Bibliograficzny”.

Grób Jana Czubka na Cmentarzu Rakowickim

Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim (kwatera GD).

W pracy naukowej zajmował się bibliotekoznawstwem, edytorstwem, historią literatury polskiej oraz filologią klasyczną. Zbadał zbiory rękopisów biblioteki Branickich w Suchej, Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, warszawskich kolekcji Zamoyskich i Krasińskich, lwowskich zbiorów Biblioteki Uniwersytetu, Ossolińskich, Pawlikowskich, Baworowskich i Poturzyckich. Pracował nad uporządkowaniem i udostępnieniem zbiorów Biblioteki AU. Udało mu się dotrzeć do nieznanych wcześniej danych o pisarzach polskich z XVI i XVII wieku, m.in. Wacławie Potockim, Wespazjanie Kochowskim, Janie Chryzostomie Pasku. Przygotował wydania wielu dzieł literackich polskich i zagranicznych, m.in. antologię Lirycy greccy doby klasycznej (1883), Orlando szalony Ariosta (1903, przekład Piotr Kochanowski), Pieśń nowa o szczęśliwej potrzebie pod Byczyną Joachima Bielskiego (1910), Zwierciadło Reja (1914, z Janem Łosiem), Pamiętniki Paska (1914). Uporządkował i wydał korespondencję filomatów z lat 1815-1823 (1913, w 5 tomach), poezje filomatów (1913-1922, w 2 tomach), Pisma Krasińskiego (1912, w 8 tomach), Poezje Konopnickiej (1916-1925, w 10 tomach).

Był autorem przekładów, m.in. Sofoklesa (Edyp w Kolonie, 1876; Antygona, 1881; Król Edyp, 1890), Marcjalisa (Epigramy, 1908), Homera (Iliada, 1921, z przedmową Kazimierza Morawskiego), Horacego (Poezje, 1924). Jego opracowaniom zarzucano brak dokładności oraz powierzchowność.

Ponadto ogłosił m.in.:

• O tłomaczeniu (1884)
• Wypisy polskie dla klasy III szkół gimnazyalnych i realnych (1893, z Romanem Zawilińskim)
• Jan Chryzostom z Gosławic Pasek w oświetleniu archiwalnem (1898)
• Katalog rękopisów AU w Krakowie (1906)
• Katalog rękopisów Biblioteki hr. Branickich w Suchej (1910)
• Rękopisy hr. Morstinów w Krakowie (1911)
• Z przeszłości Podhala. Początki i nazwa Zakopanego. Bitwa pod Nowym Targiem 1670 r. (1914)
• W sprawie nowej pisowni (1917)

Przypisy

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
• Czubek Jan. portalwiedzy.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-26)]. – hasło w portalu onet.wiem

Dzieła w:

• archive.org
• FBC
• Google
• Prace Jana Czubka w serwisie Polona.pl