Jan Dulęba

Jan Dulęba

kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1899 Leszczawa Górna
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1917-1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	40 Pułk Piechoty Austro-Węgier 74 Pułk Piechoty Austro-Węgier "lotna kompania szturmowa" S. Maczka 21 Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy” 3 Batalion Strzelców Sanockich 2 Pułk Strzelców Podhalańskich
Stanowiska	dowódca Batalionu KOP „Łużki”
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Jan Władysław Dulęba^[1] (ur. 26 czerwca 1899 w Leszczawie Górnej, zm. wiosna 1940 w Katyniu) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się jako syn Władysława i Zofii, z domu Kwiatkowska. Jego ojciec był właścicielem ziemskim.

Podczas I wojny światowej w 1917 został powołany do armii austro-węgierskiej, trafił do szeregów 40 pułku piechoty (m.in. służył w Samborze), następnie skierowany do 74 pułku piechoty, m.in. na froncie włoskim w Alpach Styryjskich. Później powrócił w rodzinne strony celem dokończenia nauki. W październiku 1918 ochotniczo zgłosił się do 3 batalionu Strzelców Sanockich, w szeregach którego uczestniczył w walkach o Lwów i Galicję podczas wojny polsko-ukraińskiej. Od 9 maja 1919 służył w tzw. „lotnej kompanii szturmowej” kpt. Stanisława Maczka i wraz z nim przeszedł pościg za ukraińskimi oddziałami od Dniestru po Zbrucz). Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 21 pułku piechoty „Dzieci Warszawy”.

Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w wymiarze czterech miesięcy w 1921. W tym roku zdał także maturę. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1921 roku i 1560. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2].

W 1923 służył w 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. W tym samym roku został awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 grudnia 1920 i 9. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[3][4]. W 1925 roku ukończył czteromiesięczny kurs doskonalenia młodszych oficerów piechoty w Chełmnie. Na przełomie lat 20. i 30. jako porucznik 2 pspodh. został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza i przydzielony do batalionu KOP „Łużki”^[5][6][7][8]. 7 czerwca 1934 roku otrzymał przeniesienie z KOP do 67 pułku piechoty w Brodnicy^[9][10]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 57. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[11]. W marcu 1939 pełnił służbę na stanowisku komendanta powiatowego Przysposobienia Wojskowego Lubawa^[12]. W Brodnicy pełnił służbę W sierpniu 1939, w czasie mobilizacji, razem z nadwyżkami 67 pp, został skierowany do Rzeszowa, gdzie miał być sformowany Ośrodek Zapasowy 4 Dywizji Piechoty.

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę został aresztowany przez Sowietów i był przetrzymywany w obozie w Kozielsku. 2 kwietnia 1940 został wywieziony do Katynia i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. W 1943 w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców jego ciało zostało zidentyfikowane pod numerem 1912 (przy zwłokach odnaleziono m.in. zaświadczenie lekarskie, części legitymacji oficerskiej, wizytówkę, pocztówkę)^[13][14], gdzie został pochowany w mogile bratniej, najprawdopodobniej trzeciej, na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu.

Kamień przy Dębie Pamięci honorującym Jana Dulębę w Sanoku

Upamiętnienie

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło awansował go pośmiertnie do stopnia majora^[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[16].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia” Jana Dulębę upamiętniono Dębami Pamięci 18 kwietnia 2009 w tzw. Alei Katyńskiej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku^[17][18][19] (zasadzenia dokonali wiceburmistrz miasta Marian Kurasz i przewodniczący Rady Miasta Sanoka Jan Pawlik)^[20][21] oraz 20 kwietnia 2010 w Kurzętniku^[22].

Odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi^[23]

Zobacz też

• Jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• Obozy NKWD dla jeńców polskich
• Zbrodnia katyńska

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 200. [dostęp 2014-04-20].
• Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej. Jan Dulęba. Muzeum Katyńskie. [dostęp 2017-12-10].
• Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000, s. 35-36.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Jan Dulęba. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2014)].
• Krystyna Chowaniec: Dęby Pamięci. Sanok: Komenda Hufca ZHP Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego, 2010, s. 18. ISBN 978-83-931109-3-3.
• Biogram na tablicy przy pomniku Golgota Wschodu na Cmentarzu Centralnym w Sanoku